Zoveel zonnebrand moet je smeren om niet te verbranden

Een goede zonnebrandcrème is dus belangrijk, maar waar moet je op letten? Wat zijn de verschillen tussen factoren en welk filter moet je kiezen? Radar spreekt hierover met dermatoloog Tjinta Brinkhuizen (Catharinaziekenhuis Eindhoven en Maastricht Universitair Medisch Centrum) 

Kies voor bescherming tegen UVA- en UVB-straling

'Als je het over zonnebrandcrème hebt zijn er twee dingen belangrijk: ten eerste dat je een zonnebrandcrème koopt die je beschermt tegen UVA én UVB-stralen en ten tweede dat je voldoende smeert. Op dat tweede punt kom ik later terug, want ik wil het eerst hebben over de UVA en UVB-stralen', aldus Brinkhuizen. 'UVA-straling is het hele jaar aanwezig en minder seizoensgebonden, gaat dieper de huid in en zorgt daar voor schade aan het elastine, hyaluronzuur en collageen in de huid waardoor veroudering optreedt (als ezelsbruggetje: UVA met de A van aging). Je krijgt er een bruine kleur van, maar je verbrandt er niet door! Je wordt dus niet gewaarschuwd voor de schade. Daarnaast speelt UVA een belangrijke rol in de ontwikkeling van huidkanker.'

'UVB-straling zit meer aan de oppervlakte en zorgt daar voor zonverbranding (B van burning) en voor een stukje specifieke DNA-schade in de huid, die gezien kan worden als een ‘zonnehandtekening’. Deze straling levert een belangrijke bijdrage aan het ontstaan van huidkanker. Op de verpakking van de zonnebrand kun je zien of beide filters erin zitten en ik raad je te allen tijden aan voor een variant te kiezen die beide filters heeft.' 

Wat betekent de factor van een zonnebrandcrème?

'SPF staat voor de Sun Protection Factor en deze geeft alleen de bescherming tegen UVB-stralen aan’, vertelt Brinkhuizen. ‘De hoogte van de factor geeft dan aan in welke mate zo’n factor reflecteert of absorbeert, afhankelijk van het type filter (mineraal of chemisch) dat in de crème zit. Zo’n factor geeft dan eigenlijk aan dat wanneer je normaal binnen tien minuten zou verbranden, het met een zonnebrandcrème die factor 30 bevat, dertig keer zolang zal duren.'

'Dan kun je dus niet maar tien minuten in de zon, maar tien keer dertig minuten. Mits je dan wel elke twee uur de zonnebrandcrème blijft smeren én voldoende aanbrengt. Daarnaast heb je de UVA-bescherming, die wordt meestal weergegeven met een cirkel met daarin UVA-plusjes of -sterretjes op de verpakking. Hoe meer plusjes/sterretjes, hoe beter de bescherming', aldus Brinkhuizen. 

Minerale en chemische filters

Wat precies het verschil is tussen zo’n chemische of minerale filter legt Brinkhuizen uit: 'Minerale filters leggen een laagje op je huid dat weerspiegelt terwijl een chemische filter zonlicht absorbeert. Ze beschermen in principe beiden goed tegen de zon, maar soms kan er een reden zijn om voor een bepaalde soort te kiezen. Zo raad ik voor kinderen en mensen met pigmentverstoringen zoals een zwangerschapsmasker  bijvoorbeeld liever aan een zonnebrand met een mineraal filter te gebruiken', vertelt Brinkhuizen. 'Een nadeel van de minerale filter kan zijn dat deze de gevreesde witte waas achter kunnen laten. Bij kinderen kan dit soms juist wenselijk zijn, dan weet je zeker dat er goed gesmeerd is. Indien dit niet gewenst is bestaan er tegenwoordig ook varianten die transparant zijn.'

'Het type filter kun je terugvinden op de fles zonnebrand. Je moet er soms wel een beetje naar zoeken, want het zijn vaak lange woorden. Internet kan je vaak verder helpen met deze benamingen. Qua keuze is het ene merk niet persé beter dan de andere, zolang de UVA- en UVB-bescherming hoog genoeg is. Kies dus vooral wat je zelf het fijnste vindt smeren, want want dan gebruik je het tenminste!'

Kies niet voor een zonnespray

'Ik adviseer wel om echt een zonnebrandcrème te gebruiken en niet van die zonnesprays die aanvoelen als deodorant. Het kan heel comfortabel zijn, maar het is niet zo effectief. Je moet royaal smeren om de factor te halen die op de verpakking staat en met deze sprays heb je daar nauwelijks zicht op. De kans dat je te weinig smeert wordt dan aanzienlijk groter.'

Kies voor de hoogste factor

De hoeveelheid smeren om een factor te halen gaat bij veel mensen nogal eens mis en daarom adviseert Brinkhuizen om altijd te kiezen voor de hoogste factor. 'In principe adviseert de Nederlandse Vereniging van Dermatologie voor dagelijks gebruik een factor 15. Ga je echt naar buiten, of is het een zomerse dag en ga je naar het strand of naar het park, dan wordt factor 30 minimaal geadviseerd, mits je het elke twee uur aanbrengt.'

'Ook zonnebrandcrèmes die aangeven de hele dag te blijven werken, of beweren extra lang te blijven zitten – bij elke crème moet je om de twee uur smeren. Een andere factor die meespeelt en waardoor ik mijn advies voor patiënten aanpas is het feit dat de factor die op de fles staat alleen maar gehaald wordt als er voldoende zonnebrand gesmeerd wordt', aldus Brinkhuizen. 

Hoeveel zonnebrand moet je smeren?

Maar hoeveel moet je dan precies smeren? Meer dan je waarschijnlijk denkt. 'Je moet officieel twee mg per vierkante centimeter huid smeren. Dat zegt niet zoveel, maar in de praktijk komt dat neer op minimaal een halve theelepel of een vingertop lengte voor je gezicht. Dat betekent dat je voor je arm ongeveer een hele theelepel nodig hebt. Dat komt voor je hele lichaam neer op ongeveer zeven tot acht theelepels voordat je de factor hebt behaald die op de fles staat. In de praktijk gebeurt dat dus bijna niet', vertelt Brinkhuizen.

'We weten dat mensen maar de helft en soms maar een kwart smeren van wat ze zouden moeten smeren en dan haal je nog minder dan een kwart van de factor die op de fles aangegeven staat. Als je dan een zonnebrand met factor 50 hebt, blijft daar eigenlijk nog maar bescherming van ongeveer factor 12 van over. Vandaar dat ik adviseer om de hoogste factor te gebruiken.'