Veel zorgen over zware pijnstillers: ‘Na een week kunnen mensen al moeite krijgen om te stoppen’
Zware pijnstillers worden nu vaker gebruikt dan de jaren ervoor. In 2021 steeg het gebruik van medicijn oxycodon zelfs als een van de snelste. Deskundigen benadrukken dat er veel risico’s aan dit zware medicijn zitten en proberen het gebruik te beperken.
Het gebruik van deze zware medicijnen wordt al jaren geprobeerd te laten dalen, met name oxycodon. Dit zware medicijn kan gevaarlijk zijn doordat veel mensen verslaafd raken. Sinds 2018 daalde het aantal gebruikers ook, maar vorig jaar stond oxycodon weer in de top 25 snelst groeiende medicijnen, blijkt uit de databank van Zorginstituut Nederland. Waar in 2020 nog 390.920 mensen oxycodon gebruikten, steeg dat in 2021 naar 418.120 (+7%). Ook het gebruik van fentanyl, een vergelijkbaar medicijn, nam toe.
'Groeiend gebruik van opioïden hangt samen met lange wachtlijsten'
Dit toenemende gebruik wordt als 'zorgelijk' aangemerkt door de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie. Door lang gebruik van een zware pijnstiller kan een patiënt verslaafd raken, ademhalingsproblemen krijgen of zelfs sterven. De vereniging denkt dat het groeiende gebruik van opioïden een resultaat is van de lange wachtlijsten. Vicevoorzitter Frank Wille, pijnspecialist in twee ziekenhuizen, ziet patiënten die lang op een operatie moeten wachten en daardoor meer pijnklachten hebben. 'Je kunt je afvragen of het wenselijk is om die medicijnen als brug naar een operatie te gebruiken.'
'Geen probleem om opioïden te nemen na operatie, maar niet te lang doorgaan'
Marcel Bouvy is hoogleraar Farmaceutische Patiëntenzorg en maakt zich zorgen over hoe lang de pijnstillers worden gebruikt. 'Het is geen probleem als ze die bij acute pijn na een operatie gebruiken.' Maar hoe lang ga je door? 'Na een week kan er al gewenning optreden en kan het lastig worden om te stoppen.'
Moeilijk om oorzaken te benoemen van het toegenomen opioïdgebruik
Kees Kramers, internist-klinisch farmacoloog (Radboudumc) en hoogleraar Medicijnveiligheid, zegt dat de oorzaken moeilijk te benoemen zijn. 'Al kan ik me voorstellen dat corona een rol speelt.' Dit niet alleen door de lange wachttijden, maar ook door de eenzaamheid van patiënten. Volgens hem slikken mensen langer pillen om zich beter te voelen. 'Voor mensen met trauma’s kunnen de medicijnen prettig werken.'
Sinds 2019 zet de taakgroep Gepast gebruik van opioïden zich in voor minder zwaar medicijngebruik. Nu voornamelijk het oxycodongebruik is gestegen, wordt vermoed dat met name ziekenhuizen meer opioïden voorschrijven. Dit omdat oxycodon alleen door een specialist kan worden uitgeschreven.
Meer bewustwording van de risico’s
De anesthesiologen willen meer bewustwording van de risico’s, voor degenen die de medicijnen voorschrijven en voor de patiënten zelf. 'Voor artsen is het makkelijk om een pil voor te schrijven', zegt Wille. 'Maar als ze tijd nemen om meer uitleg te geven over pijn en de nadelen van medicijnen kan je veel opioïdgebruik voorkomen.'
Ook de patiënten zelf kunnen met meer voorlichting beter op hun medicijngebruik letten. Nu wordt er nog vaak een herhaalrecept goedgekeurd door de huisarts. Volgens apotheker Lambooij kan een patiënt dan ook aan hun specialist vragen hoe lang de middelen nodig zijn voor de gezondheid, zodat ze geen herhaalrecept meer aanvragen. 'Artsen, apothekers en patiënten moeten samenwerken.'
Onderzoeken over het toegenomen opioïdgebruik zijn nog bezig
Karim Mostafi, woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vindt het in ieders belang om problematisch gebruik van opioïden zoveel mogelijk te voorkomen. Ook zijn deskundigen bezig met onderzoeken welke patiënten opioïden gebruiken en of corona een reden is voor het toegenomen medicijngebruik.
Bron: AD