Uren naar je beeldscherm turen: hoe voorkom je computerogen?

Merels werkdag begint: ze klapt haar laptop open. Acht uur lang tikt ze mailtjes en gaat ze van de ene naar de andere online-meeting. Terwijl ze snel haar boterham naar binnen propt, scrollt ze door haar tijdlijn op Facebook. Even 'me-time' en ontspannen van de werkbeslommeringen, denkt Merel. In de avond hangt ze op de bank met haar vriend, kijkend naar hun favoriete serie. Als ze net op het punt staat om te gaan slapen… PING! Er komt een WhatsAppje binnen, nog even snel beantwoorden… 

Misschien ziet jouw dag er iets anders uit dan die van Merel, maar we kunnen er niet meer omheen: onze ogen staan gigantisch veel bloot aan beeldschermen. Dit kan leiden tot droge en zere ogen, vermoeidheid en in sommige gevallen zelfs een burn-out. 

Computeren: een (z)ware work-out

'Dat blauwe licht in je ogen doet iets met je', zegt Van Reenen. 'Zodra iemand in de verte kijkt, zes meter of verder, komen de ogen in hun ruststand. Een beeldscherm staat heel dichtbij je ogen, dus je oogspieren moeten zich instellen op die afstand. Dat kost energie en die spier wordt op een gegeven moment moe.'

Het is eigenlijk een fysieke training. Na een tijd raak je moe en uitgeput en dan heb je rust nodig. 'Pauzes waarbij je afstand neemt van het beeldscherm zijn van groot belang', zegt de specialist. 'Een handigheidje hiervoor is de 20/20/20-regel. Om de 20 minuten moet je 20 seconden in de verte kijken naar iets wat op ongeveer 20 feet, zes meter (of verder), staat.'

Van Reenen benadrukt dat deze kleine rustmomenten geen vervanging zijn van je gewone pauzes: 'Even wat anders doen, regelmatig opstaan van je stoel en in je lunchpauze een rondje lopen buiten. Het maakt niet uit wat je doet als je er maar voor zorgt dat je je ogen regelmatig van die korte kijkafstand afhaalt.'

'Experimenteer met je instellingen'

Past jouw smartphone zich aan het omgevingslicht aan of heb je de instellingen zo staan als toen je hem in de winkel kocht? Dat maakt volgens hem een enorm verschil. Het is verstandig om te spelen met de hoeveelheid helderheid: hoe donkerder de omgeving, hoe minder fel je helderheid zou moeten staan.

'Maar dus ook de instellingen zoals het automatisch aanpassen aan omgevingslicht en de donkere modus kunnen je helpen om prettiger naar een beeldscherm te kijken', zegt Van Reenen. 'Per persoon verschilt het heel erg wat als fijn wordt ervaren, dus ik adviseer altijd: experimenteer en kijk wat comfortabel is voor jouw ogen.'

Omgeving met scherm matchen

Je hebt het licht van je scherm, maar in de omgeving is ook licht. Hier kun je ook mee spelen. Van Reenen geeft een voorbeeld: 'Ik had laatst een cliënte in mijn praktijk die op sommige momenten moeite had met het zien van de details op haar scherm. De instellingen van haar apparaat boden niet genoeg opties. Ik zette het licht in mijn werkkamer wat feller, waarna ze het scherm veel beter kon zien.'

'Waar je dus naar moet zoeken is de 'match' tussen het licht van je scherm en het licht van je omgeving. Niet iedere woon- of werkkamer heeft dimbaar licht, maar je kan wel kijken of je met een lamp extra of juist minder een betere balans creëert voor jouw ogen', aldus Van Reenen.

Blauw licht in je gezicht

Neem je niet of te weinig pauzes of varieer je te weinig met de hoeveelheden licht, dan kan het zowel mentale als fysieke gevolgen hebben. De specialist legt uit dat blauw licht cortisol aanmaakt. Dat is een hormoon dat je alert maakt en dat gelinkt is aan stress. 'Zit je aan het beeldscherm vastgeplakt tot ‘s avonds laat en probeer je vervolgens te slapen, dan lukt dat vaak niet. Het blauwe licht heeft je opgejaagd.'

Terwijl je ogen nou juist die rust zo hard nodig hebben. 'Er bestaat een kans dat je steeds opnieuw weer over je grenzen gaat. Je ogen zijn uitgeput en in je slaap rust je niet goed uit, maar je wilt wel blijven leveren, bijvoorbeeld op je werk. Soms hebben mensen geen enkele puf meer voor leuke dingen. Dan ligt het gevaar van een burn-out op de loer', zegt Van Reenen. 

Een andere mogelijkheid is om een computerbril aan te schaffen. Een computerbril kan blauw licht reduceren met een blauwfilter op het glas. Van Reenen: 'Voor informatie over deze bril kun je naar de opticien. Mijn ervaring hierbij is dat ook dit heel erg persoonsgebonden is: de een vindt het comfortabel, de ander niet.'

Klachten vaak goed behandelbaar

Een burn-out is een mogelijk langetermijnsymptoom. 'Maar eerst merk je het aan je ogen: zere ogen, droge ogen, knijpen met je ogen, vermoeidheid en je kan merken dat je gevoelig bent voor licht en prikkels. Veel klachten zullen weggaan als je je ogen de rust geeft die ze nodig hebben', benadrukt de specialist. 'Toch is het voor een aantal klachten van belang dat je je laat controleren door een oogarts.'

'Droge ogen kunnen heel gevaarlijk zijn. Als mensen met serieuze droge ogen-klachten rondlopen, dan móéten ze daar wat mee. Vergelijk het met de ruitenwissers van een auto die over een droog raam gaan. Het is gelukkig meestal simpel te behandelen met oogdruppels. Ook als je merkt dat je tekst onscherp is, dan moet je een opticien of oogarts bezoeken', raadt Van Reenen aan.