Leven zonder hormoonverstoorders? Zo vermijd je ze

In productieprocessen worden vaak chemische stoffen gebruikt waarin pesticiden, brandvertragers of parabenen zitten. Als ze je lichaam binnenkomen gedragen ze zich zoals natuurlijke hormonen en grijpen ze op je eigen hormonen in.

Zeker 800 stoffen zijn als hormoonverstoorder erkend. Je vindt ze in lichaamsproducten en bewerkte voeding, maar ook in de lucht, de bodem en het drinkwater. De effecten van hormoonverstorende stoffen, worden pas in een later stadium duidelijk.

Met tal van ziektes in verband gebracht

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt voor deze ontregelende stoffen, die serieuze gevolgen kunnen hebben, zoals kanker, onvruchtbaarheid, diabetes, autisme, alzheimer en tal van andere ziektes, al is daar nog weinig afdoend bewijs voor. 

De stoffen waarmee je in aanraking komt, interfereren met elkaar en hebben verschillende effecten die ook verschillen van persoon tot persoon en volgens de mate en duur van blootstelling. Een 'veilige' grens voor dit soort stoffen is dan ook moeilijk te bepalen.

Haalbare veranderingen om schadelijke stoffen te vermijden

Reden tot paniek is er niet, al is voorzichtigheid wel geboden. Je kunt niet volledig voorkomen dat je lichaam en ook dat van je kinderen hormoonverstorende stoffen opnemen maar je kunt ze wel vermijden door te letten op wat je op je huid smeert, wat je eet en wat je koopt. Met deze haalbare veranderingen kom je al een heel eind.

Was je nieuwe kleren
Het klinkt niet milieuvriendelijk, maar een nieuw hemd of jurkje was je liever nog voor je het voor het eerst aantrekt. Zowel kleding van natuurlijke als synthetische materialen worden met tal van pesticiden bewerkt. 

Warm niet op in plastic 
Schep je eten op een bord voor je het in de magnetron opwarmt, of kies voor een glazen pot. Door de elektromagnetische straling geven plastic bakjes schadelijke stoffen af die in je maaltijd nestelen. 

Weet wat je eet
Ongezonde stoffen van je bord weren is onmogelijk, maar wie (zelf) kookt met biologische groenten en fruit heeft een voetje voor. Ook voor bioproducten worden pesticiden gebruikt, maar alvast een stuk minder. Je stuk fruit of groente wassen en schillen helpt ook, al komen de pesticiden vaak gewoon door de schil. We lijsten voor je de groente- en fruitsoorten op waarin je het meest en het minst sporen van chemische bestrijdingsmiddelen aantreft:

• Meest: aardbeien, spinazie, nectarines, appels, perziken, peren, kersen, druiven, selder, tomaten, paprika en aardappel. 
• Minst: banaan, aubergine, kool, avocado, broccoli, honingmeloen, ananas, mango, maïs, avocado, ananas, kool, ui, erwten, papaya, asperge, mango, aubergine, honingmeloen, kiwi, cantaloupemeloen, bloemkool en grapefruit.

Vermijd plastic voedselverpakkingen
Laat bewerkte, industriële voedingswaren zoals kant-en-klare maaltijden links liggen. Naast de vele bewaarmiddelen is ook de plastic verpakking, althans de stoffen die eruit kunnen lekken, niet goed voor je.

Kook liever zelf en zorg voor een afwisselend weekmenu, om de kans dat je aan hormoonverstoorders wordt onderworpen te verlagen. Als je toch voor maaltijden uit de supermarkt gaat, kies dan voor wat je in glazen verpakkingen kunt vinden.

Kies voor natuurlijke cosmetica 
Hou jij ook vast aan je vertrouwde verzorgingsproducten? Ga toch even de fles of het potje op parabenen (bewaarmiddelen) na, alsook op schadelijke microplastics, parfums, kleurstoffen en zware metalen.

Die schadelijke stoffen zitten in onder meer shampoo, conditioner, tandpasta, make-up, douchegel, deodorant en bodylotion. In de supermarkt heb je steeds meer keuze uit producten zonder parabenen, of ga voor de veiligste keuze: biologische of natuurlijke middelen.

Lucht je woning
Zelfs als je ademt krijg je schadelijke stoffen binnen, vooral binnenshuis waar meubels, tapijten en behangpapier stoffen vrijgeven. Ventileer alle kamers goed en maak zeker je vloer met nat schoon, want daar hopen de stoffen zich op.

Draag natuurlijke kledingmaterialen
Stoffen met synthetische vezels bevatten meer chemicaliën dan natuurlijke. Het etiket van je kledingstuk vertelt je of het schadelijk voor je is: lees je 'geurvrij', 'antibacterieel' of 'niet strijken', dan weet je dat het materiaal sterk werd bewerkt.

Poets met zachte producten 
Schoonmaakproducten met veel kleurstoffen en sterke parfums laten chemische stoffen achter op je vaat, kleding en in je woning. Koop producten van een eco-label, of maak zelf een natuurlijk middel door wat azijn en water toe te voegen. Ook met baking soda en citroensap weet je je te redden.

Let op voor teflonpannen
Deze hoorde je vast al: als de anti-aanbaklaag van je pot of pan beschadigd is, gooi je hem beter weg. Dat geldt althans voor oudere teflonpannen: daar kan nog de stof PFOA in zitten, dat aan kanker en andere ziektes werd gelinkt, en daarom sinds 2015 verboden is. Je nieuwe teflonpotten en -pannen bevatten de stof dus normaal niet.

Maar: de laag wordt wel nog altijd makkelijk beschadigd. Als je pan met een beschadigde laag te sterk of leeg wordt verhit, dan zijn de dampen wel schadelijk. Kies voor spullen met een keramische antiaanbaklaag, of voor potten of pannen uit gietijzer, roestvrij staal, keramiek of zonder perfluorverbindingen.

Denk na over je zonnecrème
Je huid elke dag tegen de zon beschermen is nodig, maar kies wel voor zonnecrèmes met minerale (in plaats van chemische) filters, of biologische of natuurlijke producten. Het goede nieuws is wel dat zonnebrandmiddelen steeds minder hormoonverstorende stoffen en allergenen bevatten, zo stelt de Consumentenbond. Gooi vervallen (en sowieso minder goed werkende) zonnecrème weg: wanneer de chemische stoffen erin afbreken, worden ze nog schadelijker. 

Koop speelgoed van natuurlijke materialen
Speelgoed van hout of andere natuurlijke materialen is meestal de veilige keuze. Stoffen, geparfumeerde en plastic spullen kunnen schadelijk zijn. Kunststof bijvoorbeeld wordt poreus wanneer je kind erop kauwt en sabbelt, waardoor het speelgoed gevaarlijke stoffen kan vrijgeven. 

Net zoals je kleren was je een nieuwe teddybeer liever eerst, voor je het aan je kwetsbare kind geeft. Kies ook voor groenten- en fruithapjes met biologische ingrediënten en kinderkleren van natuurlijke materialen.