Kun je niet slapen? Een slaapmiddel helpt niet
Kun je niet altijd goed in slaap komen? Een slaapmiddel, zoals melatonine, lijkt dan de oplossing. Is het niet, zegt longarts en slaapgeneeskundige Reinier de Groot, medisch directeur van Nederlands Slaap Instituut. Radar sprak hem over waarom dit soort slaapmiddelen niet werken en vertelt hoe je zelf je nachtrust kan verbeteren.
Steeds meer slaapmiddelen verkocht
Uit onderzoek van Slaapwijsheid, een slaapadviesorganisatie, blijkt dat Nederlanders de afgelopen vier jaar vaker op internet zoeken naar slaapmiddelen. Zo zochten 48 procent meer mensen naar slaapmiddelen die je zonder recept kunt krijgen bij de drogist dan vier jaar terug. “Het meest populaire ‘natuurlijke’ product dat hier over de toonbank gaat, is melatonine”, zegt de Groot. “Het wordt verkocht als slaapmiddel, maar dat is het absoluut niet."
Waarom zijn melatoninetabletten of droomsappen geen slaapmiddelen?
Melatonine is een stofje dat gemaakt wordt in de hersenen. Dit stofje speelt een rol in het bijsturen van je biologische klok. “Stel je voor dat je een ochtendmens bent. Een ochtendmens gaat ongeveer tussen 10 en half 11 naar bed. Dan zie je dat rond 7 uur al de eerste sporen melatonine zichtbaar worden in het bloed”, aldus de somnoloog.
“Als je vlak voordat je naar bed gaat nog een tablet melatonine of iets anders neemt. Dan is het effect daarvan dat je biologische klok wordt verstoord. Je kunt dan ook met een melatoninetablet niet meer goed in slaap komen, omdat het slaapritme verschuift met een inslaapmoment later die nacht.” Ook zouden mensen een andere, negatieve, associatie met slaap kunnen krijgen door de tabletten, legt De Groot uit. “Het kan zijn dat mensen slechter gaan slapen zonder melatoninetabletten, omdat ze dan denken ‘zonder dit middel kan ik niet slapen’ ”.
Oorzaken voor slecht slapen
Slaapmiddelen helpen dus niet. Sterker nog: ze kunnen het slaapprobleem alleen maar erger maken. En dat terwijl veel mensen vaak beter slapen dan ze denken. “Er heerst bij een heel groot deel van de mensen een misperceptie over slaap; zij ervaren het anders dan dat het werkelijk is”. Volgens De Groot zijn de oorzaken van slecht slapen vaak psychisch of lichamelijk van aard. Denk dan aan reumapatiënten die niet kunnen slapen van de pijn of mensen die niet kunnen slapen door stress, zorgen of spanningen.
Licht houdt je wakker
Naast pijn en zorgen, kan ook licht van invloed zijn op je slaapkwaliteit. Hoe meer licht je ziet, hoe meer je hoofd en biologische klok denken dat het dag is. Het zien van een scherm dat heel fel is, houd je wakker. “Dus het schrijven van een complex rapport of zo vlak voor het slapen, zorgt er ook niet voor dat je hersenen in een soort rustige gemoedstoestand komen”, aldus de deskundige. Geef je hersenen liever wat rust voordat je gaat slapen.
Een goede nachtrust doe je zo
Die rust die je je hersenen moet gunnen om lekker te slapen, vormt samen met nog een aantal andere zaken de goede slaaphygiëne. Slaaphygiëne? De Groot legt uit: “Voordat je naar bed gaat, is het verstandig om, een aantal uren van tevoren geen koffie, geen alcohol te drinken, geen zware lichamelijke arbeid te verrichten en geen intensieve gedachteprocessen meer aan te gaan. Dus niet meer de werk e-mail checken en geen zware vergaderingen”.
Lukt slapen niet? Ga uit bed
Is je slaaphygiëne dik in orde, voel je je rustig, maar lukt het slapen niet? Ga er dan even uit, raadt Reinier de Groot aan. Dan komt het verlangen naar het comfort van je bed vanzelf weer terug.
Bron: Reinier de Groot, longarts en somnoloog Nederlands Slaap Instituut