De pil kan zwangerschapsvergiftiging veroorzaken, maar wat is dat eigenlijk?

Zwangerschapsvergiftiging heeft (hoewel de naam dat wel doet vermoeden) niets te maken met de voeding tijdens de zwangerschap of een voedselvergiftiging. Bij zwangerschapsvergiftiging ontstaan complicaties door een te hoge bloeddruk als gevolg van de zwangerschap. Die hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap kan voor complicaties zorgen bij de moeder en het (ongeboren) kindje. Zwangerschapsvergiftiging is een van de meest voorkomende oorzaken van sterfte tijdens de zwangerschap. Er wordt binnen zwangerschapsvergiftiging een onderscheid gemaakt tussen vier ziektebeelden: zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie, eclampsie en HELLP-syndroom.

Zwangerschapshypertensie

Zwangerschapshypertensie is een hoge bloeddruk als gevolg van de zwangerschap. Dit is het geval wanneer een vrouw (die eerder een normale bloeddruk had), in de tweede helft (dus na de twintigste week) van de zwangerschap een te hoge bloeddruk ontwikkelt. Hierbij is de bovendruk hoger dan 140 mmHg en de onderdruk hoger dan 90 mmHg, of is deze absoluut met 20 mmHg gestegen.

Pre-eclampsie en eclampsie

Bij pre-eclampsie is er naast zwangerschapshypertensie ook sprake van eiwitverlies in de urine. Hier komt men vaak achter doordat bij een verhoogde bloeddruk de urine wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van eiwit.

De ernst en het verloop van pre-eclampsie kunnen sterk wisselen. Sommige vrouwen hebben lange tijd weinig of geen klachten, anderen worden in korte tijd ernstig ziek. Bij pre-eclampsie kunnen ook stuipen optreden. Stuipen zijn aanvallen met trekkingen van armen en benen. We spreken dan van eclampsie. Bij eclampsie kunnen er ook andere orgaanstoornissen optreden.

Na een eclampsie kan iemand zich vaak niets meer herinneren. Medicijnen kunnen de stuipen stoppen en trachten nieuwe stuipen te voorkomen. Zeer intensieve bewaking is in dit geval noodzakelijk.

HELLP-syndroom

Naast pre-eclampsie bestaat ook het HELLP-syndroom. Pre-eclampsie kan overgaan in het HELLP-syndroom, maar het HELLP-syndroom kan ook plotseling ontstaan.

Het HELLP-syndroom staat voor Hemolyse, Elevated Liver enzymes en Low Platelets. Dit betekent dat er sprake is van een verhoogde afbraak van rode bloedcellen en een gestoorde leverfunctie. Daarnaast is er een tekort aan bloedplaatjes, waardoor de bloedstolling ontregeld raakt.

Ernstig ziek door HELLP-syndroom

Vrouwen met het HELLP-syndroom voelen zich meestal erg ziek. Het HELLP-syndroom is een onvoorspelbaar ziektebeeld waarbij de vrouw zich het ene uur goed kan voelen en het andere uur heel ziek. De bevalling vindt meestal plaats door middel van een keizersnede. Soms besluit de arts zelfs om de zwangerschap voortijdig te beëindigen, om zo het leven van de moeder niet verder in gevaar te brengen. In sommige gevallen komt de baby met zuurstoftekort of een groeiachterstand ter wereld. In ernstige gevallen kan de baby overlijden.

(Pre)-eclampsie en HELLP kunnen zowel voor, tijdens, als na de bevalling ontstaan. Het Erasmus MC biedt vrouwen die ernstige zwangerschapsvergiftiging hebben doorgemaakt een natraject aan om te voorkomen dat een hoge bloeddruk op den duur voor schade gaat zorgen. 

Zwangerschapsvergiftiging door de pil

Onderzoekers van het Radboudumc concluderen dat er een directe link is tussen zwangerschapsvergiftiging en het gebruik van de pil. Het gaat dan om een licht verhoogde kans op de aandoening. Ook is er iets meer kans op vroeggeboorte, zo vertelt hoofdonderzoeker Marleen van Gelder aan de NOS. De onderzoekers adviseren dan ook om pas drie maanden na het gebruik van de pil zwanger te worden. 

De onderzoekers gebruikten gegevens van ruim 7.000 zwangere vrouwen. Bij 15 procent was er sprake van pilgebruik in de drie maanden voor de zwangerschap. Bij deze vrouwen kwam zwangerschapsvergiftiging en vroeggeboorte ruim anderhalf keer zoveel voor als bij vrouwen die de pil niet gebruikten in deze periode.