Brood wordt twee keer zo duur, prijsstijging voelbaar tot in 2023

Oekraïne zorgt samen met Rusland voor 29 procent van de wereldproductie van tarwe. Oekraïne kan de tarwe echter niet meer exporteren vanwege de oorlog, en Rusland niet meer vanwege de sancties die het Westen heeft opgelegd.

‘Er komen tekorten en de prijs stijgt’

‘Graan uit Oekraïne gaat vooral naar Zuid-Europa, Afrika en het Midden-Oosten’, zegt Sebastiaan Schreijen, analist consument en voedsel bij Rabobank, tegen Het Parool. ‘Wij halen het vooral uit Frankrijk, Duitsland en een beetje uit Nederland. Maar alle landen die nu misgrijpen, zullen het ook daarvandaan gaan halen. Dus komen er tekorten en stijgt de prijs.’

Volgens Schreijen is het mogelijk dat de graanprijs naar 550 euro per ton stijgt, als de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland en Belarus langer dan een half jaar aanhouden en ook de Zwarte Zeehavens dichtblijven. 

Directeur Wim Kannegieter van de NVB (Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij) zegt tegen Het Parool: ‘Een jaar geleden werden we al onrustig toen de tarweprijs boven de 180 euro per ton uitkwam. Nu voorspellen analisten ten minste een verdubbeling.’

Tarwe is niet als enige de klos

Niet alleen de prijs van tarwe schiet het dak uit, ook andere voedselgrondstofprijzen stijgen. Op het moment is de prijs van gas waarmee bakkersovens draaiende worden gehouden, ook erg hoog. ‘Gemiddeld kost een kilo brood 2,71 euro. Dat kan weleens een bedrag ruim boven de vijf euro worden. En brood is een eerste levensbehoefte.’

De NVB vertegenwoordigt grote industriële bakkerijen, die 85 procent van de Nederlandse broodmarkt bepalen en vooral leveren aan horeca, supermarkten en bakkersketens. ‘Daar liggen de inkoopprijzen grotendeels vast, op enkele dubbeltjes per kilo brood. Dit soort kostenstijgingen kunnen we echt niet dragen.’

Als supermarkten niet méér willen betalen, kan dat een probleem worden, waarschuwt Kannegieter. ‘Onze leden produceren vaak exclusief voor een keten. Als onder bakkerijen slachtoffers vallen, heeft dat direct gevolgen: die supermarkten hebben dan geen brood meer.’

Tarweprijs 30 procent gestegen sinds de oorlog

Bakkerijen zijn er niet gerust op. Een grote horecabakker in Amsterdam vertelt tegen Het Parool dat de tarweprijs 30 procent gestegen is sinds het uitbreken van de oorlog. Die betrekt ‘een heel groot deel’ van het graan van de leveranciers die hun tarwe uit Oekraïne halen.

Hij ziet geen andere optie dan een flinke prijsverhoging. ‘Zij berekenen prijsstijgingen direct aan ons door. Daar word je van de ene dag op de andere mee geconfronteerd. Het aanbod is er nog wel, gelukkig. Zolang je er maar voor betaalt.’ 

‘Er valt niets aan te passen aan de ingrediënten of aan de productie. En we kunnen niet even zeggen dat we ermee stoppen. De horeca is van ons afhankelijk.’

Prijs van tarwecontracten stijgen

Niet alleen de prijs van brood krijgt veel te verduren. Volgens de toonaangevende Parijse beurs voor landbouwproducten kostte een tarwecontract voor maart, dat op de 22e afloopt, vrijdag 396,25 euro per ton, en stond zelfs al even op 426 euro. 

‘Vorig najaar steeg de tarweprijs al boven de 300 euro, vanwege de grondstoffencrisis’, zegt topman Philippe Vorst van New York Pizza. ‘Dat was al uitzonderlijk. Wat er nu gebeurt, kan ik niet geloven. Bloem staat al boven de 400 euro.’

Voor New York pizza is ook het devies: prijzen verhogen. Volgens Vorst zijn prijsstijgingen van 30 á 40 procent niet zelf te absorberen. ‘Pizza wordt duurder. Voorlopig redden we ons nog, maar onze leveranciers kunnen al niet meer leveren tegen de afgesproken prijzen.’

Komend jaar waarschijnlijk geen nieuwe oogst

Kannegieter zegt dat er de komende zes weken in Oekraïne gezaaid moet worden voor de nieuwe oogst. ‘Maar daar hebben ze nu wel wat anders aan hun hoofd.’ Als het aan de speculanten op de Parijse agrobeurs ligt, zijn de gevolgen van de Oekraïnecrisis voor de prijs van eten op zijn vroegst rond september 2023 flink afgenomen. 

‘Zelfs als die oorlog over zes weken klaar is, zit er geen graan meer in de bodem. Dat betekent dat straks 28 procent van de wereldproductie van tarwe er simpelweg niet komt.’ De termijncontracten voor september en maart 2023 liggen inmiddels ook al boven de 300 euro, een prijs die waarschijnlijk nog verder zal stijgen.

‘We blijven ons brood wel eten’, zegt Kannegieter. ‘Brood is basisvoeding. Maar consumenten zullen zeker vaker rechttoe-rechtaanbrood kopen in plaats van luxebrood.’

Bron: Het Parool