AFM: Reclame van online brokers soms misleidend
Online brokers houden zich in hun reclames niet altijd aan de geldende normen. Zo worden de kosten en risico's niet altijd juist vermeld, blijkt uit onderzoek van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM). Brokers adverteren met 'gratis beleggen' of 'commissievrij beleggen', terwijl de consumenten wél kosten moeten betalen. Volgens de AFM worden consumenten op het verkeerde been gezet door gebagatelliseerde kosten en risico's of door onduidelijke begrippen.
Informatie over financiële producten en diensten moet correct, duidelijk en niet misleidend zijn. De AFM heeft deze norm uitgelegd in de Beleidsregel Informatieverstrekking 2018. Je mag niet de indruk wekken dat er geen kosten zijn voor een product als de consument deze wél betaalt. Woorden als 'gratis', 'voor niets' en 'kosteloos' mag je niet gebruiken als de consument kosten betaalt als fondskosten, bewaarkosten of valutakosten. De AFM verwacht dat beleggingsondernemingen zich houden aan de geldende reclameregels en spreekt hen daarop aan.
1,9 miljoen Nederlandse huishoudens beleggen
De AFM onderzocht reclame-uitingen van execution-only-beleggingen. Ruim 1,2 miljoen Nederlandse huishoudens belegt zelfstandig, dus zonder advies. Daarom is een goede informatieverstrekking extra belangrijk. In 2021 belegden 1,9 miljoen huishoudens, een stijging van 12 procent vergeleken met een jaar eerder. Deze stijging is met name vanwege de economische voorspoed, lage rente en het gemak van beleggingsapps. Eerder liet de AFM weten dat één op de drie beleggers onnodige risico's neemt en één op de zeven nieuwe beleggers laat zich leiden door sociale media als informatiebron. Sommige consumenten laten zich te veel leiden door tips van finfluencers, die financieel nadelig uitpakken.
AFM onderzoekt finfluencers
De AFM gaat in 2022 verder met een specifiek onderzoek naar finfluencers. Deze beleggingsexperts op sociale media zijn namelijk niet allemaal transparant en onafhankelijk. Finfluencers mogen niet betaald worden door een broker voor het aanbrengen van klanten, daarmee overtreden zij het provisieverbod en dat is verboden. Tot nu toe zijn er geen boetes uitgedeeld, maar finfluencers zijn wel aangesproken op hun gedrag. Vrijpleiting door enkel 'Dit is geen advies' te zeggen, is voor de AFM niet voldoende. Laura van Geest, de bestuursvoorzitter van de AFM, zegt dat ze nog niet tevreden zijn in wat ze doen en daarom dit onderzoek gestart zijn.
Reclames aanpassen en tegen licht houden
De AFM hoopt ook dat de beleggingsbedrijven hun eigen reclames tegen het licht houden en waar nodig aanpassen. Op basis van eigen onderzoek heeft de autoriteit passende maatregelen genomen richting betrokken beleggingsondernemingen. De AFM hield dertig onderzoeken naar machtsmisbruik en trad op tegen nep-beleggingsadvertenties, zodat consumenten niet op het verkeerde been worden gezet. Voor crypto heeft de toezichthouder nog geen mandaat om op te treden. Maar crypto-regeluring kan niet snel genoeg komen, zegt Van Geest tijdens de presentatie van het jaarverslag 2021 van de AFM.
Eerste verkenning naar term duurzaamheid
Ook deed de financiële toezichthouder een eerste verkenning naar de term duurzaamheid. Onderzocht wordt hoe transparant het retailaanbod van duurzame beleggingen is en hoe transparant fondsen over dit onderwerp zijn. Duurzaam beleggen neemt de laatste tijd een enorme vlucht en behelst nu zo'n twintig procent van het totale aantal beleggingen. In de Europese Unie werd er voor 1600 miljard euro belegd in duurzame ESG-fondsen (environmental, social en governance).
Beleggingsfondsen vullen de term 'duurzaam' zeer uitlopend in. 'Er is geen eenduidige definitie wat duurzaam is, aldus Remco de Boer, senior toezichthouder bij de AFM. Tussen fondsen kan het duurzame aandeel variëren tussen de 4 en 96 procent, zoals blijkt uit onderstaande grafiek. De informatie is er wel, maar is niet eenvoudig om te doorgronden. 'Als consument moet je dus goed je huiswerk doen en letten op de verschillen.'
Veel gradaties van duurzaam
Financiële instellingen kunnen vooralsnog zelf bepalen wat ze verstaan onder duurzaamheid. Hierdoor is het voor beleggers ingewikkeld om goed inzicht te krijgen in gemaakte keuzes. De AFM bekeek twaalf fondsen en hieruit blijkt dat moeilijk te begrijpen is hoe streng de selectie is en op welke criteria aandelen worden geselecteerd of uitgesloten. 'Welk aandeel valt onder duurzaam en om welke reden is die afgevallen? Er zijn heel veel gradaties', zegt De Boer.
Beleggers moeten niet blindvaren op fondsnamen
Sinds 10 maart 2021 is de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) van kracht. Deze verordening bevat vereisten voor de informatieverstrekking over duurzaamheid.
Het is volgens de AFM belangrijk dat beleggers beseffen dat er grote verschillen zijn in het aanbod van fondsen die zich als duurzaam presenteren. 'Onderzoek wijst erop dat beleggers vooral aanslaan op een groene uitstraling en daarbij weinig onderscheid maken tussen de mate van duurzaam en de verschillen in duurzame beleggingsstrategieën die fondsen inzetten. Om teleurstellingen te voorkomen doen beleggers er verstandig aan zich meer te verdiepen in de specifieke kenmerken van een duurzaam fonds en niet te blindvaren op fondsnamen,' aldus de financiële waakhond.
