Zwembadje in tuin? Zo voorkom je bacteriën en waterbesmetting

Van der Wielen vertelt dat de badjes meestal gevuld worden met drinkwater. 'Drinkwater bevat geen chloor en extreem weinig voedingsstoffen voor bacteriegroei. Zolang het drinkwater in de leiding zit, is het dus schoon en veilig.' Als je dit schone drinkwater in een badje worden volgens de microbioloog andere processen in werking gezet:

Drie processen die bacteriegroei bevorderen

1. Het materiaal waarvan het badje is gemaakt, vaak plastic of rubber, bevat juist veel voedingsstoffen waar bacteriën op kunnen groeien.
2. Daarnaast ‘scheiden’ de gebruikers van het badje ook veel voedingsstoffen uit, zoals huidschilfers, zweet, haren en soms urine.  
3. Tot slot valt er uit de omgeving veel organisch materiaal in het water, zoals bladeren, regen en vogelpoep waar bacteriën op kunnen teren.

Groei van bacteriën en algen

'Bovenstaande factoren zorgen ervoor dat bacteriën en algen in een badje gaan groeien zodra dit gevuld is', aldus van der Wielen. Hij vertelt dat de meeste micro-organismen die in het water groeien niet schadelijk of ziekte verwekkend zijn maar dat hoge temperaturen, vanaf zo’n 20 graden, voor meer problemen kunnen zorgen. 'Vooral bij temperaturen hoger dan 20 tot 25°C, kunnen bepaalde ziekteverwekkers zoals Legionella pneumophila, Pseudomonas aeruginosa of ziekteverwekkende nontuberculeuze mycobacteriën zich snel vermeerderen.'

Legionella en Pseudomonas: gevaarlijke bacteriën met grote gevolgen

Legionella pneumophila verspreid zich naar de mens door verneveling, waardoor in een gewoon zwembad de kans op overdracht volgens de wetenschapper gering is. Hij waarschuwt dat de kans op besmetting met de gevaarlijke bacterie echter zeer reëel is bij jacuzzi's en bubbelbaden in de tuin, omdat hierin wel verneveling optreedt. De bacterie veroorzaakt een levensbedreigende longontsteking en is zeer gevaarlijk.

Pseudomonas aeruginosa en nontuberculeuze mycobacteriën worden zowel door verneveling verspreid als door direct contact met water, legt van der Wielen uit. De Pseudomonas bacterie veroorzaakt oor-, oog-, wond- en huidinfecties. De nontuberculeuze mycobacteriën kunnen wond- en huidinfecties veroorzaken. 

Tempo van vermeerdering

'Als de omstandigheden gunstig zijn kunnen sommige van deze ziekteverwekkers snel vermeerderen', legt Van der Wielen uit. 'De aantallen kunnen dan al na 1 tot 2 dagen hoog genoeg zijn om gezondheidsproblemen te veroorzaken.'

Hij adviseert om het water in een badje zonder chloor om de dag te verversen. Wanneer het zeer warm is en de omgevingstemperatuur boven de 30 graden uitstijgt, moet het water dagelijks ververst worden, benadrukt de wetenschapper.

Waterzuivering met een pomp, werkt het wel?

De tijd dat een badje kan opstaan wordt aanzienlijk langer als het water gezuiverd wordt. Hiervoor bestaan twee doorsnee middelen, een waterpomp en chloor.

Met een pomp wordt het water gefilterd door het filter dat bij de pomp geleverd wordt. 'Er is op dit moment weinig onderzoek naar de effectiviteit van pompen met filters om de groei van micro-organisme tegen te gaan', vertelt Van der Wielen. 'Zo’n filter haalt normaal een deel van de voedingsstoffen voor de bacteriën uit het water, maar waarschijnlijk is dit onvoldoende om de groei van ziekteverwekkende bacteriën te voorkomen.'

De micro-organismen vermeerderen zich namelijk vooral in het laagje dat vormt op het materiaaloppervlakte van het badje dat in contact staat met water. Dit laagje bacteriën, genaamd biofilm, kun je opmerken door met je hand langs zo’n oppervlakte te strijken. Als het slijmerig aanvoelt is er sprake van bacteriegroei. 'Een pomp kan deze bacteriën niet bereiken of tegengaan en is dus geen ideaal middel om bacteriegroei tegen te gaan', aldus Van der Wielen.

Chloor: het bewezen middel tegen micro-organismen

'Om te voorkómen dat ziekteverwekkende micro-organismen kunnen groeien in de biofilm, is het noodzakelijk om chloor te gebruiken', benadrukt de microbioloog. Chloor heeft een zuiverende werking, is te koop in poeder en tabletvorm en zorgt ervoor dat het onmogelijk wordt voor bacteriën om in het water te groeien. De onderzoeker benadrukt met klem dat het belangrijk is om chloor te gebruiken in jacuzzi’s en bubbelbaden om de gevaarlijkste bacterie, Legionella, tegen te gaan.

Wel verliest chloor na verloop van tijd zijn werking, waardoor het nodig regelmatig nieuw chloor toe te voegen aan het water. Hoe vaak je dit moet doen is afhankelijk van het type chloor en de hoeveelheid water. Van der Wielen adviseert om de aanbeveling van de fabrikant te volgen die op de verpakking vermeld staat. 

Op dit moment bestaan er helaas nog geen natuurlijke alternatieven die even effectief zijn als chloor.