Waterpokken als volwassene: is dat gevaarlijk?
Rode, jeukende bultjes, blaasjes, koorts, waterpokken zijn geen pretje. Zo’n 95 procent van de Nederlanders raakt in de vroege kinderjaren besmet met het Varicella zoster-virus dat deze ziekte veroorzaakt. Een groot deel van de bevolking is er immuun voor, maar wat kan de ziekte betekenen voor de 5 procent die geen antistoffen heeft?
Onderzoeksinstituut Nivel laat weten een sterke stijging te zien in het aantal gevallen van waterpokken. Wekelijks gaat het om zo’n 150 nieuwe gevallen per 100.000 inwoners, blijkt uit huisartsgegevens. De kans dat je het als niet-immune volwassene nog oploopt, is dus reëel, zeker als je veel in de buurt van kinderen bent. Wat zijn de risico’s als je op latere leeftijd de waterpokken krijgt? Radar vroeg het hoogleraar infectieziekten Andy Hoepelman.
Blaasjes op de longen
'Dat hangt er een beetje vanaf hoe oud je bent. Als je dertig bent, heb je minder kans om ziek te worden dan als je ouder bent. Bij ouderen die niet in contact zijn geweest, kan het waterpokkenvirus zich niet alleen uiten in de blaasjes op de huid, maar simpel gezegd ook in blaasjes op de longen.' Deze blaasjes zorgen ervoor dat de zuurstofuitwisseling in de longen niet meer goed plaats kan vinden. Je krijgt dan een longontsteking en je moet aan de naar de IC.
Gelukkig is er ook een medicijn tegen de waterpokken. Als je deze binnen drie dagen na contact of als de bultjes opkomen inneemt, kun je de ernst en duur van de ziekte sterk verminderen. Ook kunnen er antistoffen, die geoogst zijn bij iemand die de waterpokken heeft gehad, bij je worden toegediend om zo het virus af te weren.
Ongemerkt toch antistoffen
Het kan zijn dat je wel antistoffen in je bloed hebt, maar nooit echt merkbaar de waterpokken hebt gehad. 'Bij kinderen met een goede afweer trekt het virus zich terug in de ruggenmergszenuwknoop. Daar wordt het op zijn plek gehouden en komt het niet vrij, tenzij de afweer daalt.' Mocht je je zorgen maken over een besmetting, dan kun je bij de huisarts laten testen of je afweerstoffen in je bloed hebt.
'Heb je geen antistoffen, dan is het verstandig om je te laten vaccineren. Zeker als je veel met kleine kinderen omgaat of als je in de zorg werkt, dan heb je namelijk een grote kans om met waterpokken in aanraking te komen.' In Nederland is het waterpokkenvaccin niet opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma, omdat 95 procent al antistoffen tegen de ziekte heeft. Dit vaccin moet je dus zelf bij de huisarts halen.
Al waterpokken gehad, maar toch bultjes?
Alleen als iemand echt een sterk verzwakte afweer heeft, door bijvoorbeeld een ziekte als leukemie, kan iemand nog een keer waterpokken over het hele lichaam krijgen, 'maar dat is extreem zeldzaam'.
Op het moment dat mensen ouder worden of medicijnen zoals prednison gebruiken, kan het virus via de zenuwbaan teruggaan naar de huid en wel nog voor wat plaatselijke bultjes zorgen. Dit staat bekend als gordelroos. 'Dat is op zich niet zo erg en gaat in principe over. Wat wel erg vervelend is, is dat een aanzienlijk aantal postherpetische neuralgie heeft. Dat is zenuwpijn in het plekje van de huid waar de waterpokken of gordelroos gezeten heeft.' Ook hier is verschillende medicatie voor beschikbaar in overleg met de huisarts.
