Wat te doen als het gas op is? Nederland kent geen crisisplan
Gemeenten en veiligheidsregio’s treffen geen maatregelen voor situaties waarbij deze winter toch het gas opraakt of mensen in nood raken omdat ze de energierekeningen niet meer kunnen betalen. De zorgen bij hulpverleners en deskundigen zijn echter groot. Steeds meer mensen kunnen het gas dat er misschien wél is, helemaal niet betalen.In Nederland worden er geen grote voorzorgsmaatregelen genomen. ‘Er is wel over gesproken, maar op dit moment is besloten het nog even aan te kijken’, zegt een woordvoerder van de veiligheidsregio Gelderland-Midden tegen De Stentor.
Ook op landelijke schaal worden er geen plannen gemaakt. Volgens een woordvoerder van minister van Energie Rob Jetten oordeelt het ministerie het scenario waarbij er deze winter te weinig gas is, ‘niet realistisch’. Er zijn daarentegen wel handboeken voor incidenten zoals een leidingbreuk, maar over wat er moet gebeuren als het gas op is lijkt nog weinig over nagedacht.
Groeiende groep Nederlanders heeft hulp nodig
Dan is de vraag, moeten wij ons écht goed gaan voorbereiden voor deze winter?‘Nee, dat denk ik niet’, zegt energiedeskundige René Peters van TNO. Nederland heeft voldoende gasvoorraden voor komende winter, denkt hij. Dat komt onder andere doordat Nederland minder afhankelijk is van Rusland. Maar dat betekent niet dat een groeiende groep Nederlanders hulp nodig heeft in de huidige gascrisis. Peters: ‘De grote vraag is: kunnen mensen het nog financieel permitteren het gas dat er is, te gebruiken?’ Uit onderzoek van TNO bleek vorig jaar dat ruim een half miljoen huishoudens te maken heeft met energiearmoede. ‘En het aantal mensen dat hier mee worstelt, groeit alleen nog maar’, zegt Peters.
‘Je kan niet verwachten dat mensen de verwarming uit gaan zetten’
Het Rode Kruis zegt zich grote zorgen te maken over de groeiende groep mensen die de rekeningen niet meer kunnen betalen. Ook bij de NVVK, de vereniging voor schuldhulpverleners zijn de zorgen groot: ‘Natuurlijk kunnen mensen energie besparen. Een dekentje, minder douchen’, zegt een woordvoerder. ‘Maar veel mensen hebben dat al gedaan. Je kunt niet verwachten dat ze de verwarming uit gaan zetten.’ Zijn organisatie roept gemeenten op ruimhartig om te gaan met mensen die in de schuldhulpverlening zitten, maar nu door de hoge energieprijzen opnieuw in de problemen dreigen te gaan komen. Huishoudens die nu een nieuw energiecontract moeten afsluiten, betalen soms wel het vijfvoudige van het bedrag dat ze nu betalen.
Oplossingen moeten dit jaar nog komen
De overheid moet zorgen dat er een oplossing komt voor die hoge rekeningen, zegt energiedeskundige Peters. ‘En dan dit jaar al, niet in 2023. Je wilt voorkomen dat mensen in de kou gaan zitten, omdat ze de rekening niet kunnen betalen. Ik denk dat de overheid dit kan voorkomen, met gerichte maatregelen’, zegt Peters. Dat betekent echter niet dat hij gerust is op een winter zonder problemen voor veel huishoudens. ‘Op dit moment zijn die gerichte maatregelen er nog niet.’
Waar is de overheid wel op voorbereid als het gas uitvalt?
- Kabinet verwacht niet extreme maatregelen te hoeven nemen, aangezien de nationale gasopslagen flink gevuld raken
- Mocht het gas toch opraken, wil de overheid als eerste stap grote aan bedrijven en de industrie vragen minder energie af te nemen. De tweede stap is het afsluiten van deze ‘niet-beschermde afnemers'.
- De derde stap die de overheid zal gaan nemen, is het afsluiten van een bepaalde regio waarbij ook de huisaansluitingen geen gas meer krijgen. Dit zal grote gevolgen gaan hebben. Het betekent niet alleen risico op allerlei bevroren leidingen; vooral het herstellen van het gasnet betekent veel werk. Vervolgens elke aansluiting eerst worden gecontroleerd, voordat een gasnet weer gebruikt kan worden.
- Op dit moment ligt wel al een plan klaar in elke veiligheidsrisico mocht gas of stroom uitvallen. Daarin wordt voornamelijk gekeken wat het uitvallen van gas betekent voor ziekenhuizen en zorginstellingen.
-In die plannen is vooral beschreven wie welke rol heeft mocht er een nutsvoorziening uitvallen. De rol van een burgemeester blijkt zeer beperkt, hoewel hij of zij wel de bevoegdheid heeft noodaggregaten te confisqueren, mocht dit nodig zijn voor bijvoorbeeld een zorginstelling.
- Sporthallen staan niet in de plannen beschreven. Wel staat in de plannen dat kwetsbare groepen mogelijk uit huis worden gehaald. Als laatste stap wordt een noodverordening voorgesteld, die het mogelijk maakt bij mensen naar binnen te gaan die niet thuis zijn, om zo bijvoorbeeld de gastoevoer te kunnen herstellen.
Bron: De Stentor