Wat is ADHD?
Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) is een verzamelnaam voor snel afgeleid en hyperactief gedrag. Mensen met ADHD noemen het zelf vaak 'een vol hoofd' en zijn ook graag en veel bezig met uitzoeken wat er dan allemaal in het hoofd afspeelt, in plaats van zich bezig te houden met het werk of leerstof. Medisch gezien is ADHD een aandachtstoornis.
Om de diagnose te ADHD te stellen moet je 'voldoen' aan een aantal symptomen. Deze problemen of klachten moeten meer aanwezig zijn dan bij leeftijdsgenoten en vóór het zesde levensjaar zijn begonnen. Ook moeten door deze klachten het werk, de leerprestaties en contact met anderen beïnvloed worden.
De symptomen van ADHD
Aandachtsproblemen:
- Snel afgeleid zijn
- Moeite met het afmaken van opdrachten
- Chaotisch zijn
- Moeite met plannen en organiseren
- Moeite met luisteren
- Moeite met administratieve bezigheden
- Moeite met hoofd- en bijzaken onderscheiden
Hyperactiviteit:
- Niet of lastig (lang) stil kunnen zijn/ zitten
- Rusteloos zijn en moeilijk kunnen ontspannen
- Het gevoel hebben altijd bezig te moeten zijn
Impulsiviteit:
- Dingen doen zonder na te denken
- Zomaar je gedachten eruit flappen
- Anderen niet laten uitpraten
- Impulsieve beslissingen maken
Oorzaak van ADHD
Volgens een erfelijkheidsonderzoek is ADHD voor 70% erfelijk. Dat wil zeggen dat de kans op deze aandoening verhoogd is als een van de ouders het heeft. Ook kunnen omgevingsfactoren (zoals roken en/of drinken tijdens de zwangerschap) zorgen voor een verhoogde kans op ADHD bij het kind. Mensen zijn het er niet over eens of ADHD alleen maar aangeboren is. Sommige mensen zijn van mening dat je jezelf ADHD kan aanleren. Kinderen kunnen zich bijvoorbeeld drukker gaan gedragen als hen verteld wordt dat ze ADHD hebben. Waarschijnlijk ligt de biologische oorzaak van ADHD bij problemen in de communicatie tussen hersengebieden.
Verschil kinderen en volwassenen
Het is nog niet heel lang bekend dat ADHD ook bij volwassenen voorkomt. Vroeger werd gedacht dat je altijd over de aandoening heen groeit. De 'volwassen variant' van ADHD wordt ook wel AADD genoemd: Adult Attention Deficit Disorder. Een van de criteria om gediagnostiseerd te worden met ADHD/AADD, is dat de klachten of problemen al sinds de kindertijd aanwezig zijn. Het is niet mogelijk om op latere leeftijd ADHD te krijgen.
ls je pas op volwassen leeftijd gediagnostiseerd wordt, dan is dat vaak omdat de symptomen als deel van je persoonlijkheid worden gezien. Het altijd spullen kwijt zijn, chaotisch werken, concentratieproblemen of altijd een antwoord klaar hebben passen heel goed bij ADHD, maar het zal niet het eerste zijn waar je aan denkt als volwassene. Vaak neemt de hyperactiviteit af naarmate je ouder wordt. Dit is de klacht die bij veel kinderen ADHD kenmerkt.
Wat is ADD?
ADD is een subtype van ADHD. De twee aandoeningen hebben veel dezelfde kenmerken, alleen ontbreekt bij ADD de hyperactiviteit en het impulsieve gedrag. Daarnaast wordt de diagnose vaak pas op latere leeftijd gesteld. Dat komt doordat mensen met ADD het concentratiegebrek vaak goed kunnen maskeren. Ook zijn deze mensen vaak dromerig, wat verlegen of erg rustig, waardoor ze soms op de achtergrond raken. Soms is er sprake van onderpresteren bij mensen met ADD.
Typische kenmerken van ADD zijn:
- Veel externe prikkels kosten veel energie
- Moeite met in beweging komen
- Lastig beslissingen kunnen nemen
- Moeite met aandacht houden bij zaken die minder interesse wekken
- Enorm gefocust zijn op één onderwerp of activiteit (hyperfocus)
- Makkelijk het overzicht verliezen in situaties
- ADD'ers zijn vaak creatief, sensitief, goede luisteraars en goed in het bedenken van oplossingen voor problemen.
Behandeling
Het is niet mogelijk om AD(H)D te genezen. Wel worden vaak met therapie en medicijnen de klachten verminderd. Het meest bekende medicijn dat klachten van ADHD verlicht is Ritalin. Daarnaast zijn Concerta, Equasym, Medikinet en Etomexetine veelgebruikte medicijnen bij ADHD. Sommige mensen zijn tegen op het gebruik van medicijnen bij ADHD, omdat het kan zorgen voor bijwerkingen, zoals slapeloosheid, een verminderde eetlust, een gejaagd gevoel en soms hartkloppingen.
Ook is het mogelijk om therapie te volgen. Hier leer je je eigen gedrag herkennen en er mee om te gaan.Daarnaast is er voor ouders van kinderen met ADHD de optie om een training te volgen. Hierin leert de ouder begrijpen waarom het kind op bepaalde manieren reageert en handelt. Ook wordt de ouders in deze trainingen geleerd hoe ze structuur en duidelijkheid in het leven van het kind kunnen aanbrengen, wat rust kan geven in zijn/haar hoofd. Tot slot wordt aandacht besteed aan het aanpassen van de verwachtingen en eisen aan wat het kind kan.
Bron: ADHD-Nederland / Hersenstichting / Zorgkaart Nederland / Sp