Verkeersboetes: meerderheid wil waarschuwing bij eerste overtreding

1 op 8 kreeg nog nooit een verkeersboete

Van de ruim 27.000 ondervraagden heeft 1 op de 8 nog nooit een verkeersboete gekregen. Van wie weleens een boete krijgt, schat 45 procent in dat dit minder vaak gebeurt dan eens in de 10 jaar. 7 procent geeft aan dat het jaarlijks raak is, 3 procent ontvangt meerdere keren per jaar een boete. Een enkeling (22 mensen) zegt (bijna) maandelijks of zelfs vaker een bekeuring te ontvangen.

Snelheidsovertreding 'populairste' boete

De meest ‘populaire’ boete voor auto- en motorrijders is die voor een snelheidsovertreding: 85 procent heeft die weleens gehad. De parkeerboete staat met 35 procent op de tweede plek. Door rood rijden, of door een knipperlicht bij een brug of het spoor, staat op de derde plek met 13 procent.

Meerdere mensen melden dat zij bekeurd zijn doordat ze tijdsrestricties over het hoofd hebben gezien: “Het inrijden van een weg die tussen 6.00 en 9.00 uur gesloten is. Klok bleek niet gelijk te lopen.” Extra zuur wanneer je om 8.58 uur een straat inrijdt waar het pas vanaf 9.00 uur is toegestaan, zoals iemand anders is overkomen.

Ook rijrichtingen zorgen voor verwarring: “Verboden richting inrijden, op plaats waar eerder op dezelfde dag dit nog wel mocht”, stuurt iemand die hier een bekeuring van 250 euro voor kreeg.

Voertuig voldoet niet aan de regels

Ook mankementen aan het voertuig worden weleens beboet: “Geblindeerde ruiten. Ik had de auto zo gekocht en was mij van geen kwaad bewust.” Een ander heeft weleens een boete ontvangen omdat er een sticker over de EU-vlag op de kentekenplaat zat. Soms is het een momentopname, zoals een boete voor een te zwaar beladen aanhanger, aangelaten mistlampjes of te lang links rijden. 

Fietsers vaakst beboet voor ontbrekende verlichting

Hoewel veel mensen aangeven dat ze nog nooit een boete hebben gekregen als fietser, brommer-/scooterrijder of scootmobiel-gebruiker, is ook hier een winnaar: de meest uitgereikte boete is die voor het ontbreken van verlichting.

Lees: Waar moet je fietsverlichting aan voldoen?

Op de tweede plek staat door rood licht fietsen (of brommen), nummer 3 is voor fietsen/brommen op een niet-toegestane plek, zoals het voetpad of tegen de richting in. “Als pedelec-rijder (toen net uit) over een fietspad rijden”, geeft iemand als voorbeeld.

Ook zijn er zowel brommerrijders als fietsers die aangeven weleens te zijn bekeurd vanwege het aanhangen van een fietser bij een brommer.

Oversteken volgens de regels

Bij voetgangers is de meest ontvangen boete die voor het passeren van een rood licht, of het knipperlicht bij een spoorwegovergang of brug. Daarnaast geven mensen aan dat ze weleens een bon hebben gekregen voor schuin oversteken, of via een rijweg terwijl er een oversteekplaats of tunneltje in de buurt was. Iemand kreeg een boete voor het niet hebben van een helm: “Terwijl ik met de scooter liep, hij was stuk.”

Politieauto op de bon?

In de categorie ‘andere vervoersmiddelen’ geeft iemand aan weleens een snelheidsboete te hebben gekregen met een politievoertuig. We weten niet of deze ook betaald moest worden. Iemand met een elektrisch stepje kreeg een boete van meer dan 300 euro voor het ontbreken van een zogeheten typegoedkeuring: e-steps mogen in Nederland niet de weg op. Verder kunnen ook speedboten snelheidsbekeuringen opgelegd krijgen, laat een ervaringsdeskundige weten.

Onterechte bekeuringen

Er zijn respondenten die begrip hebben voor boetes die ze krijgen. Zo zegt iemand met een fatbike: “Te snel rijden, opgevoerd, mijn domme schuld.” Maar er zijn ook veel mensen die de bekeuring niet terecht vinden: zo’n 40 procent heeft weleens een verkeersboete gekregen die in hun ogen onterecht was. De redenen hiervoor:

• Het stond onduidelijk aangegeven (28%)
• Het was maar een heel kleine overtreding (23%)
• Niemand had er last van (22%)
• Het was niet expres (19%)
• Er waren speciale omstandigheden die de overtreding gerechtvaardigden (16%)

Iemand geeft als voorbeeld van een - in diens ogen - onterechte bekeuring: “128 op de autosnelweg waar je 120 mocht. Binnen de bebouwde kom: ja! Op een autosnelweg: kom nou! 8 km te hard! Ga boeven vangen!”

Soms is de dienstdoende agent erg streng, zoals in de onderstaande voorbeelden:

• “Ze vonden dat ik had moeten stoppen voor een zebrapad terwijl degene nog zeker 5 meter van het pad was en de auto achter me reed ook nog door en werd niet bekeurd.“
• “Vergeten verlichting aan te doen, omdat het nog licht was.”
• “Ik kreeg een boete omdat ik 3 minuten te laat bij de parkeermeter was.”
• “Ik miste bij een 100% controle alleen kentekenbewijs nr. 2 - Een boete omdat je 1 van de papieren niet bij je had terwijl alles verder in orde is. Dit vond ik een hele zielige boete.”
• “Voor het foutief plaatsen van mijn invalidekaart, hij lag wel voor het raam maar iets teveel naar het midden van het voorruit.”

Er gaat ook weleens wat fout:

• “De maximumsnelheid was verkeerd ingesteld door de controleur (te laag).”
• “De bekeuring was niet voor mij bestemd. Na onderzoek bleek het kenteken niet te kloppen, 2 cijfers waren verwisseld, waarvoor ik een excuusbrief van de politie heb gekregen.”

En als je door een camera wordt geflitst, kun je er natuurlijk weinig over uitleggen: “Straat ingereden waar ik blijkbaar niet in mocht, snel gekeerd toen ik het doorhad, maar door camera meteen een boete. Jammer dat de camera niet registreert dat je meteen omkeert en je dit kunt uitleggen”

Lees: 150 euro boete voor je klokhuis in de bosjes

Bezwaar aantekenen

Uiteraard kun je in zo’n geval bezwaar aantekenen, wat 1 op de 5 boete-ontvangers in de afgelopen 5 jaar weleens heeft gedaan, met wisselend succes. Een kleine groep schakelde daarvoor een bezwaarbureau in. Deze commerciële bureaus dienen voor jou een bezwaar in, met als verschil dat zij van de overheid een vergoeding krijgen, van soms wel 1300 euro. Vaak duurt het lang - respondenten noemen 2 of zelfs 3 jaar - want hoe complexer het proces, hoe meer vergoeding het bureau krijgt. En hoe meer werk het vraagt aan de kant van de overheid. Lees hier meer over de werkwijze van, en ervaringen met, bezwaarbureaus.

Zijn verkeersboetes te hoog?

Behalve dat mensen soms vinden dat de boete onterecht is, heeft bijna de helft weleens een verkeersboete gekregen waarvan zij het bedrag te hoog vonden in verhouding tot de overtreding. Zoals deze deelnemers aan het onderzoek:

• €86 voor: “2 minuten te lang geparkeerd.”
• €100 voor: “Telefoon vasthouden enkel in mijn hand, met 2 handen aan het stuur (omdat de telefoon eerder uit mijn zak gevallen was, vind ik heel veel voor eigenlijk niks.”
• €104 voor: “Rijbewijs niet bij me. Woonde op 3 minuten afstand van plek waarop ik ben aangehouden. Mocht mijn rijbewijs niet ophalen en alsnog tonen.”
• €109 voor: “Parkeerschijf verkeerd ingesteld. Belachelijk bedrag.”
• €139 voor: “Straat inrijden waar je na 12.30 uur niet in mocht.”
• €180 voor: “Parkeerboete bij laadpaal.”
• €195 voor: “3 km/u te hard.”
• €249 voor: “Inhalen van 40km-auto over doorgetrokken streep op provinciale weg.”
• €250 voor: “Vluchtstrook voor de afrit genomen.”

Van 340 naar 999 euro door verhogingen

6 procent heeft weleens een boete niet of te laat betaald, waardoor zij met extra kosten te maken kregen. Het kan snel gaan: “Een oldtimer bromfiets die al jàren verzekerd was bleek na mijn scheiding niet meer verzekerd te zijn. De verzekering werd te laat betaald en het voertuig was 10 dagen niet verzekerd. 340 euro boete. En na verhogingen 999 euro…”

Als je een boete voor een lichte verkeersovertreding (denk aan fout parkeren of enkele km/u te hard rijden) niet betaalt, wordt er 50 procent bij opgeteld. Als je wederom niet betaalt, komt er nog eens 100 procent bovenop. De boete verdrievoudigt dus. Bij zware verkeersovertredingen (verkeersmisdrijven, denk aan rijden met drank op) loopt het bedrag veel minder hard op. 2 op de 3 van alle respondenten vindt dit verhogingsbeleid te streng.

Als we alleen kijken naar de groep die zelf weleens een verhoging heeft gekregen, geeft 84% aan dat zij deze buiten proportie vinden.

Derde past gedrag na boete (tijdelijk) aan

Bijna twee derde van de respondenten zegt dat zij vanwege het ontvangen van een (of meerdere) bekeuringen hun gedrag in het verkeer niet hebben aangepast. De anderen hebben dat wel: 1 op de 10 heeft het gedrag tijdelijk aangepast, zo’n 30 procent zelfs blijvend.

Inkomensafhankelijk boetebedrag

Moet het boetebeleid anders? In sommige Europese landen is de hoogte van een verkeersboete niet alleen afhankelijk van de ernst van de overtreding, maar ook van het inkomen van degene die de overtreding begaat. Hoe hoger het inkomen, hoe hoger het bedrag. 43 procent vindt dat we verkeersboetes voor lichte overtredingen ook inkomensafhankelijk moeten worden. 

Waarom niet eerst een waarschuwing?

29 procent van de ondervraagden heeft voor een lichte verkeersovertreding weleens een waarschuwing gehad in plaats van een boete. Anderen zouden een waarschuwing op z'n plaats hebben gevonden: "Op een marktplein rijden wat sinds kort verboden is, ik heb geen waarschuwing gehad maar kreeg direct een print in de bus.”

Een woordvoerder van de politie geeft aan dat dit een afweging is die een handhaver zelf kan maken, dit is de zogeheten ‘discretionaire bevoegdheid’ van agenten. Dit is dus geen wettelijke regeling. Drie kwart van de ondervraagden vindt dat dit het wel zou moeten worden. Zij zijn het eens met de stelling dat bij lichte overtredingen standaard eerst een waarschuwing moet worden gegeven, en pas bij herhaling binnen een bepaalde termijn een boete.

Een nog grotere groep van bijna 90 procent van alle ondervraagden vindt dat de boete voor verkeersovertredingen steeds hoger moet worden wanneer iemand een overtreding binnen een bepaalde termijn vaker begaat.

Bekijk ook onze recente uitzending hierover:

Is het boetebeleid in Nederland nog wel eerlijk?