Treinregels die niet iedereen kent

Dit is een artikel uit januari 2016, door de redactie geüpdatet op 11 april 2019.

Mag je met je tweedeklas vervoersbewijs in de eerste klas plaatsnemen als de trein vol is?

Nee, in principe mag dat niet. Maar de conducteur geeft hier weleens toestemming voor.

NS-woordvoerder Eric Trinthamer licht toe: 'Het gebeurt met enige regelmaat dat de conducteur zegt, 'Gaat u gerust eerste klas zitten, want daar zijn nog plaatsen over.' Dat kan via de intercom. Maar ik zou er niet zonder toestemming gaan zitten.'

Dus als de conducteur hier niet uit zichzelf mee komt, zou je het hem of haar kunnen vragen.

Lees ook: Vergeten uit te checken, ov-kaart gestolen: wanneer heb je recht op geld terug van NS?

Heb je recht op een zitplaats?

Nee. Je koopt een vervoersbewijs. Dat is niet ook automatisch een 'zitbewijs'. Maar de NS probeert wel om voor voldoende zitplaatsen te zorgen.

Trinthamer: 'In het vervoerplan staat dat wij mensen die langer dan 15 minuten reizen, een zitplaats willen kunnen aanbieden. Er staat niet dat we dat moeten, maar we willen dat wel. Dat is op bepaalde momenten op de dag op bepaalde trajecten niet altijd mogelijk.'

'Vergelijk het met files op de weg. 21 uur per dag kun je heel mooi autorijden. Maar er zijn tijden op de dag dat je toch echt vast staat wanneer je een grote stad in of uit wilt. Dat hoort erbij in een land waar we met 17 miljoen mensen wonen en waarvan er elke ochtend zo'n 9 miljoen naar een andere plek toe willen.'

Wat betekenen de onderstaande icoontjes in een coupé?

De nieuwere treinen hebben verschillende coupés met wellicht verwarrende icoontjes. 

Het eerste icoontje staat voor een werken en rustzone. Volgens de NS kan je hier lezen, reizen, slapen of zachtjes praten. 

Het tweede icoon betekent meet en greetzone. Die zone is bedoeld voor 'ontmoetingen'. Je mag hier praten, bellen en ontmoeten.

Het laatste icoon ken je wellicht wel. Dit staat voor een stiltecoupé. Dit is een onderdeel van een werken en rustzone. Daarom staat het icoon van die zone er ook bij in een stiltecoupé (in een nieuwere trein). Je moet in deze zone stil zijn.

Móét je stil zijn in de stiltecoupé?

Dat is wel de bedoeling ja. De conducteur roept dat soms ook om. Als er geen conducteur in het compartiment aanwezig is, is het aan reizigers zelf om elkaar daarop aan te spreken.

'Uit klanttevredenheidsonderzoek bleek dat er behoefte was aan ruimte waarin men rustig kan lezen, kan werken en waarin geen conversatie plaatsvindt. Daarom hebben wij die coupés ingericht,' aldus Trinthamer.

Hij vervolgt: 'Als de conducteur een stiltecoupé binnenkomt en mensen zijn vervelend, dan zal hij ze daar echt wel op aanspreken. Maar in eerste instantie is het aan de reiziger zelf.'

Niet iedereen doet dat even tactvol, wat soms leidt tot (meer) irritatie over en weer. Maar je bereikt vermoedelijk het meest met iets vriendelijks als 'Neem me niet kwalijk, maar kunt u misschien iets stiller zijn? Het is tenslotte een stiltecoupé.'

'De toon maakt de muziek,' beaamt de woordvoerder.

Heb jij een betere manier om medepassagiers attent te maken op de stiltecoupé-regel? Of vind jij die hele stiltecoupé juist onzin? Laat het weten in de reacties onder dit artikel!

Lees ook: 5 vragen over het saldo op je ov-chipkaart

Mag je medewerking aan het reizigersonderzoek weigeren?

Ja. Het reizigersonderzoek is geen kaartcontrole.

Trinthamer: 'Onze conducteurs zijn bevoegd opsporingsabmtenaar. Dat betekent dat zij een boete of uitstel van betaling mogen uitschrijven. De medewerkers van Ipsos (het marktonderzoeksbureau) zijn dat niet.'

Vervolgvraag: Waarom gebruikt de NS eigenlijk niet gewoon de in- en uitcheckdata?

Dat mag de NS niet. De poortjes en paaltjes zijn niet van de NS, en de wet op de privacy verbiedt het bedrijf om dat soort data te koppelen.

'Wat we wel kunnen zien, en wat we ook mogen opvragen, is hoeveel mensen op een bepaald moment inchecken. Bijvoorbeeld om 8:06 uur op Amsterdam Centraal. Zo kunnen we zien hoe druk het op dat moment is. En we kunnen zien hoeveel mensen veertig minuten later op station X uitstappen. Maar of daar ook mensen tussen zitten die in Amsterdam begonnen zijn? Dat weten wij niet.'

De NS kent wel de naam en toenaam en dergelijke van de mensen die een abonnement hebben aangeschaft, maar het bedrijf weet niet hoe vaak iemand met dat abonnement reist, en op welk traject precies. Vandaar het reizigersonderzoek. 'We kunnen dan ook bekijken hoe populair Kruidvat- of Blokkeracties zijn, of hoeveel mensen er met een e-ticket reizen.'

En dat scanapparaatje van de conducteur dan?

Nee, daarmee kan het ook niet. De zogeheten Railpocket kan alleen zaken zien als: je laatste tien in- en uitcheckmomenten, het type vervoerbewijs en of er voldoende saldo op staat.

Lees ook: Poortjes dicht op het station. Wat moet ik weten?

Mag je met je voeten op de bank?

Nee. Ook niet met een krant of tas eronder.

Het advies van Trinthamer: 'Gedraag je in de trein zoals je dat ook bij gasten zou doen. Of zoals je graag zou zien dat gasten zich bij jou gedragen.'

Nota bene: eerder vermeldden we op deze plek dat het met een krant of tas eronder wél mag, maar dat is onjuist, laat de NS-woordvoerder weten. 'De reden hiervoor is dat reizigers minder snel geneigd zijn om iemand te vragen zijn voeten weg te halen om om die plek te mogen zitten. En dat ze, ondanks dat er iets onder de voeten heeft gelegen, er toch minder prettig zitten met de gedachte dat daar net nog voeten van een ander lagen.'

Zijn consumpties in de trein toegestaan?

Ja.

'Bij ons in de trein mag je gewoon eten,' zegt de woordvoerder. 'Maar ook hier geldt: houd een beetje rekening met je medemens. Als jij in een bomvolle trein een flinke zak friet meeneemt, dan is de kans aanwezig dat je iemand een klodder mayonaise op zijn jas of trui bezorgt. Dat is natuurlijk niet de bedoeling... Maar wij willen niet de schoolmeester uithangen en zeggen, "Nee dat mag niet".'

'Het gaat hier gewoon om beschaafde omgangsregels: houd een beetje rekening met je omgeving.'