STAP-budget: onvrede over kwaliteit, extra kosten en beschikbaarheid

Ruim 6400 mensen vulden onze online vragenlijst in, waaronder bijna 1000 mensen die dit jaar gebruik hebben gemaakt van het STAP-budget. Dat blijkt niet zomaar een vanzelfsprekendheid, want ruim 660 ondervraagden hebben wel geprobeerd om zich aan te melden voor het STAP-budget, maar is het niet gelukt. De meest gegeven reden, door 70 procent: Het budget was al op, wat bij de laatste ronde inderdaad binnen enkele uren het geval was.

Veel mensen melden dat ze uren in de (digitale) wachtrij hebben gestaan, maar dat ze er niet tussen konden komen: 'Om 10 uur start, maar om 7:30 al in de wachtrij UWV. Had nog 3 minuten wachttijd toen ik bericht kreeg dat budget op was.'

Voor ruim 1 op de 5 valt het inschrijfmoment onder werktijd, 1 op de 10 had andere verplichtingen, waardoor zij niet eens de kans hadden om het aan te vragen. Het loopt vaker spaak op timing. De opleiding moet je namelijk vooraf hebben aangevraagd, maar die moet minimaal 4 weken en maximaal 3 maanden later starten. Dat strookt niet altijd met de werkelijkheid. Zo start de cursus van deze respondent 'te snel':

Of juist andersom:

En hoewel je je van tevoren moet aanmelden voor de opleiding, mag die niet al gestart zijn: 'Was al aan de opleiding begonnen en dan krijg je niks.' Er zijn ook andere redenen om niet gebruik te kunnen of willen maken van het STAP-budget.

Financieel een stap achteruit

Sommige redenen hebben te maken met geld. Via het STAP-budget krijg je maximaal 1000 euro gefinancierd. 'Voorheen kreeg je veel meer geld van de belasting terug voor het volgen van een opleiding. Dit is dus een wassen neus. Het lijkt een cadeautje van de overheid, is het dus niet', laat een respondent weten.

Meerdere respondenten geven aan dat het niet genoeg is voor een 'echte cursus' of een meerjarige opleiding: 'Iedere "opleiding" kan aanspraak maken op een vergoeding, sommigen zijn daarom zelfs expres duurder geworden. Maar echte opleidingen die bijdragen aan de maatschappij zijn veel duurder en krijg je nu ook maar 1000 euro voor'. Er zijn meer mensen die melden dat de opleiding die zij op het oog hadden sinds de invoering van STAP opeens een stuk duurder is geworden:

Dit is voor meerdere mensen een reden om het erbij te laten zitten. In de woorden van een respondent: 'Ik pas ervoor om daaraan mee te doen.' Daarnaat geven ruim 400 mensen aan dat zij de meerkosten van hun opleiding, die duurder is dan 1000 euro, niet kunnen of willen betalen.

Een bijna even grote groep maakt geen gebruik van het STAP-budget omdat de opleiding die zij willen doen niet onder STAP valt: 'De Open Universiteit doet niet mee aan dit STAP-budget, terwijl er juist aan dat soort opleidingen behoefte is', aldus een deelnemer aan het onderzoek.

Budget voor 'gewoon een interessante cursus'?

Radar ondervroeg ook bijna 1000 mensen die het wel gelukt is om een STAP-budget aan te vragen. Hun motivatie om gebruik te maken van het opleidingsbudget, bedoeld om je kansen op de arbeidsmarkt te vergroten, is voor de grootste groep vooral persoonlijke interesse en zelfontplooiing. Slechts 29 procent zegt dat de opleiding vooral van belang is voor hun werkzame leven.

Dit zien we ook terug in de redenen om gebruik te maken van het STAP-opleidingsbudget. De meest gekozen optie (door 54%) is 'voor mezelf, ik ontwikkel me graag verder'. 1 op de 3 kiest voor de opleiding omdat zij het leuk of interessant vinden.

Baangerelateerde redenen zijn er ook: 33 procent kiest voor STAP als aanvulling op de huidige baan, 18 procent om de kans op een baan te vergroten, eenzelfde percentage wil zich laten omscholen. 15 procent wil iets anders naast de huidige baan gaan doen – dit kan om ander werk gaan, maar natuurlijk ook om een hobby.

Voor 22 procent geldt (mede) als reden om gebruik te maken van het STAP-opleidingsbudget dat het gratis is. Voor een van de respondenten is motivatie de motivatie om gebruik te maken van het STAP-budget: 'Ik wil dit al heel lang gaan doen, en heb nu een stok achter de deur.'

Bijna een kwart van de ondervraagde STAP-gebruikers kreeg bij de inschrijving een cadeau van de opleidingsaanbieder (23%), in de meeste gevallen een tablet of een koptelefoon. (1 iemand een laptop). 5 procent zegt dat het cadeau meespeelde in de keuze voor deze specifieke opleider.

Onvrede over inhoud en begeleiding

3 procent van degenen die met een opleiding via het STAP-budget zijn begonnen,
heeft deze niet afgemaakt. Zij zijn, op één persoon na, allemaal niet tevreden. Nog eens 16 procent is nog niet begonnen. In ruim de helft van de gevallen omdat de startdatum nog niet is geweest, maar in sommige gevallen omdat er te veel aanmeldingen waren voor de (online) lessen of examen, en zij daardoor pas later kunnen beginnen (11%). Het omgekeerde komt overigens ook voor, blijkt uit de open antwoorden: 'De opleiding is uitgesteld vanwege te weinig aanmeldingen.' Anderen zijn niet begonnen omdat ze nu al niet tevreden zijn, bijvoorbeeld over het toegestuurde lesmateriaal.

Van alle mensen die wél begonnen zijn, geeft 1 op de 3 aan niet tevreden te zijn. Dit zijn de redenen:

1. De begeleiding valt tegen (41%)
2. De inhoud stelt weinig voor (36%)
3. De informatie is gedateerd of klopt niet (20%)
4. De faciliteiten werken niet goed (problemen met inloggen, geen toegang tot materiaal et cetera) (17%)

Uit de open antwoorden kwamen flink wat extra klachten en toelichtingen. Zoals gebrekkig Nederlands, of lesstof die voornamelijk in het Engels is, terwijl er gekozen was voor een cursus in het Nederlands.

Over de docenten zegt iemand met ervaring bij LOI: 'Een deel begrijpt de materie wel, maar ongeveer de helft geen nutteloze, onbruikbare antwoorden.' Een respondent met ervaring bij opleider Laudius zegt: 'Eigen antwoorden worden gecorrigeerd met letterlijk de tekst uit boek. Ik wil in eigen woorden antwoorden om te zien of ik het snap.' Iemand die een opleiding volgt bij een kleinere, commerciële partij: 'Het zijn gewoon een paar meerkeuzetoetsen met een paar e-books.' Om eraan toe te voegen:

Extra kosten achteraf

We vragen de deelnemers om de uiteindelijke kosten op de factuur te vergelijken met het bedrag waarvoor de opleiding werd aangeprezen. Bijvoorbeeld in een folder, nieuwsbrief of advertentie van de opleider.

In de meeste gevallen (63%) wordt precies evenveel in rekening gebracht als het bedrag waarvoor de opleiding werd aangeprezen. Bij bijna 1 op de 8 werd echter méér in rekening gebracht. In twee derde van de gevallen moesten mensen deze kosten zelf betalen, bij een derde werden de meerkosten vanuit het STAP-budget vergoed. Ruim 1 op de 5 mensen (22%) weet (nog) niet welk bedrag er uiteindelijk op de factuur staat.

Bij 17 procent zijn de kosten die bovenop de geadverteerde prijs komen maximaal 50 euro, 22 procent betaalt tussen de 50 en 100 euro. 60 procent moet meer dan 100 euro bijbetalen, ruim 1 op de 10 zelfs meer dan 500 euro.

Veel mensen weten niet eens waarom ze meer moeten betalen. Zo geeft 38 procent aan dat er geen uitleg is gegeven. 14 procent zegt dat er wel uitleg is gegeven, maar dat die onduidelijk is; zij begrijpen alsnog niet waarom ze meer moeten betalen.

Bij 15 procent zijn de kosten voor de locatie, lunch en drinken en dergelijke, waarbij door iemand wordt aangetekend dat er geen optie was om de lunch níet te nemen.

8 procent geeft aan dat het over belastingen gaat. Een derde noemt nog andere bijkomende kostenposten, waarbij vooral het apart moeten betalen van examens veel voorbij komt.

Tot slot nog een opmerking van een respondent bij IT-Randsteden, die zich serieuze zorgen mag maken of het certificaat dat moet worden behaald wel iets waard is:

In de uitzending van maandag 31 oktober gaan we dieper in op de ervaringen van enkele deelnemers aan ons onderzoek, zij vertellen deze op camera:

Annette vreest dat ze de 1000 euro stap-subsidie moet terugbetalen