Philips negeerde waarschuwingen over gevaarlijk schuim in apneu-apparaten

Het schuim dat in de apparaten zit kan los raken waardoor patiënten schuimdeeltjes kunnen inademen. In het schuim zitten ook chemicalien die bij het inslikken kunnen leiden ‘tot ernstig letsel dat levensbedreigend kan zijn’ meldde Philips op 14 juni 2021. Op die dag waarschuwde Philips wereldwijd voor deze problemen. Radar besteedde eerder dit jaar al aandacht aan de apparaten.

Gevolgen voor Philips

Na de waarschuwing volgde het vertrek van de topman, een verlies van 60% in beurswaarde en een recordafschrijving van 1,3 miljard euro door onder andere de juridische nasleep. Philips is momenteel bezig met het vervangen van de ruim vijf miljoen apparaten, een operatie die bijna 900 miljoen kost. 

Al eerdere kennis

Philips wist echter al eerder van het probleem in het schuim maar wachtte met handelen tot 2021. In rapporten in lopende Amerikaanse juridische procedures zijn mails te vinden waaruit blijkt dat Philips al in 2016 een beter alternatief aangeboden krijgt, maar hier geen gebruik van maakt. 

In 2015 komt Philips al met vragen over schuimontbinding. Een jaar later stelt het opnieuw vragen, dit keer over hoelang het schuim goed blijft onder warme en vochtige omstandigheden. Het antwoord was duidelijk, het zou de technisch manager van de leverancier van het schuim niet verbazen als het schuim al ‘binnen een jaar’ uit elkaar valt. Maar het alternatief polyether schuim gaat jaren mee.

Polyester vs Polyether schuim

Het eerste apneu-apparaat komt al in 1985 op de markt door een bedrijf dat later is overgenomen door Philips. De apparaten zijn van groot en lawaaierig naar stil klein gegaan. In 2016 zou het apparaat nauwelijks meer geluid maken volgens Philips. Het bedrijf kiest voor polyester schuim en wijkt daar niet meer van af. De concurrent ResMed kiest voor polyether schuim, dat ‘beter bestand tegen water’ en daarom ‘duurzamer in vochtige omgeving’ zou zijn. 

Vanaf 2008 melden patiënten zich bij Philips met klachten over het schuim. In een algemene biomedische encyclopedie uit 2013 staat al geschreven dat polyester schuim ongeschikt is voor implantaten door de ‘snelle ontbinding’ van het schuim.

Tweede waarschuwing

Twee jaar na de eerste waarschuwing komt een tweede. In een mail uit 2018 wordt beschreven: ’Onlangs hebben we enkele klachten ontvangen van onze klanten dat het schuim uiteenvalt. […] Het materiaal valt uiteen en wordt in de luchtbuis van het beademingsapparaat getrokken. Zoals je je kunt voorstellen, is dit geen goede situatie voor onze gebruikers.’

Ook uit tests in 2018 bleek dat polyether de betere optie. Philips wist hierdoor al: polyether is beter dan het polyester wat zij gebruiken. Toch blijft Philips het uit elkaar vallende schuim gebruiken. 

Bewuste keuze van Philips

Mark de Hek, de letselschadeadvocaat die in Nederland zegt op te komen voor ruim zeshonderd patiënten, vindt dat Philips na die testen in mei 2018 een andere keuze had moeten nemen. ‘Volgens hem heeft het elektronicaconcern ‘een bewuste keuze’. De test is belangrijk voor de aansprakelijkheid van het bedrijf. De mails bevatten ‘concrete aanwijzingen dat het bedrijf wel degelijk wist van een veiliger alternatief’.

In 2018 weet Philips al dat het schuin al na twee weken uit elkaar kan vallen, staat in een document van de Amerikaanse toezichthouder FDA. Pas in april 2021 komt Philips met een interne evaluatie op dezelfde conclusie, maar is de inschatting dat ‘De schade zal waarschijnlijk niet meteen worden herkend’, concludeert Philips. Patiënten zullen bepaalde schade ‘niet eenvoudig linken aan de gevaarlijke situatie of het gebruik van hun apparaat’. Het is ook niet iets ‘dat de klant zal of kan melden’.

Verweer van Philips

Het verweer van Philips is dat het in het hoofdkantoor in Amsterdam tot het eerste kwartaal van 2021 van niets wist en daarna meteen in actie kwam. Op vragen waarom Philips uit eerdere conclusies niet geswitcht zijn, komt geen antwoord vanuit het bedrijf. Het bedrijf weet niet of het de vragen kan beantwoorden, gezien de ‘onderzoeken en mogelijke rechtszaken’ zo klinkt het. 

Het antwoord van Philips na de openbare hoorzitting van de Franse toezichthouder van op de zorg op 23 juni 2022: ‘We leerden het the hard way, dat er risico verbonden is aan het schuim.’

Bron: NRC