Onweer: hoe veilig ben je in huis?

Moet je stekkers uit stopcontacten halen als het onweert?

Ja, zegt de brandweer. Die adviseert: "Trek tijdens onweer de stekkers uit het stopcontact. Met overspanningsbeveiliging voor stekkers en kabels beveilig je elektrische apparaten tegen overspanning. Zo zijn apparaten ook veilig als je niet thuis bent tijdens onweer." En in een artikel van de Volkskrant staat dat je in huis weliswaar veiliger bent dan buiten, "zolang je maar afblijft van alles wat stroom geleidt. Daaronder vallen de vaste telefoon, apparaten met een stroomsnoer, de tv-kabel, computers, metalen deuren, waterleidingen en cv-radiatoren."

Casper Rutjes, bliksemonderzoeker bij het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI): "Elektrische apparaten gebruiken zorgt er niet voor dat je de kans vergroot dat de bliksem inslaat jouw huis. Echter, áls de bliksem inslaat kunnen de apparaten wel kapot gaan als de stekker nog in het stopcontact zit, ongeacht of het apparaat aan of uit staat. Je kunt uit voorzorg stekkers van waardevolle apparaten loskoppelen zodat ze niet kapot kunnen gaan, en je ook geen belangrijke gegevens verliest (bijvoorbeeld op een laptop)." Rutjes benadrukt dat veel mensen internetkabels uit apparaten vergeten te halen. "De elektrische lading van de bliksem kan ook via deze kabels gaan!"

Waterleidingen, stalen versterkingen in een gebouw geleiden ook

Ute Ebert van het CWI voegt daaraan toe: "Kabels in de muur kunnen de ontladingsstroom van een blikseminslag verder leiden. Ook metalen waterleidingen kunnen stroom leiden binnen een huis. Of stalen versterkingen in een gebouw van beton. Vandaar is het advies om tijdens onweer de stekkers uit het stopcontact te halen, met name bij gevoelige apparatuur zoals laptops et cetera. Of een veiligheidsschakeling te gebruiken. (Die kan ook in de adapter zitten.)" Ben je niet thuis? Rutjes: "Als je onderweg bent, kun je het beste in een auto blijven zitten."

Kun je je mobieltje blijven gebruiken?

Je kan gewoon bellen met je smartphone en berichten sturen als het onweert, zegt Rutjes. "Draadloze verbindingen via jouw mobiele telefoon, zoals wifi en 4G hebben geen invloed. Een smartphone is een klein object en zorgt er niet voor dat jij vatbaarder bent om geraakt te worden. Het is wel zo dat op zich geleidende objecten zoals die van metaal eerder worden geraakt, maar een mobiele telefoon is zo klein van afmeting in vergelijking met andere objecten uit de omgeving - zoals een lantaarnpaal, een fiets of een auto - dat de extra kans om juist hierdoor geraakt te worden heel erg klein is."

Kun je douchen tijdens onweer?

"De stroom van bliksem gaat naar zaken die stroom het best geleiden, en drinkwater is daar een van. Het is daarom het veiligst als je tijdens onweer niet onder de douche gaat staan of bijvoorbeeld gaat afwassen, hoewel de kans dat je geraakt wordt erg klein is."

Wat doet een bliksemafleider?

"Je kunt op je huis een bliksemafleider installeren om zo te voorkomen dat jouw huis schade oploopt door een blikseminslag. Zeker op hele hoge gebouwen is het verstandig om een afleider te plaatsen, aangezien de gebouwen dan het hoogste punt in de omgeving kunnen zijn. Een bliksemafleider trekt de bliksem de laatste tientallen meters aan en geleidt de stroom naar de grond, zonder dat jouw huis schade oploopt. Een bliksemafleider biedt bescherming aan objecten die in een hoek van 45 graden onder de afleider zitten. Hoe hoger de bliksemafleider dus is, des te groter het gebied dat hij beschermt."

Noot van de redactie: dit is een artikel uit juni 2017, door de redactie gecontroleerd op 20 juni 2023