Ongerust over uitblijven zorgcontracten: 1 op 8 weet niet of zorg vergoed wordt

Zorgverzekeraars hebben het hele jaar de tijd om contracten met zorgverleners af te sluiten. Maar voor jóu geldt een deadline voor het afsluiten van je verzekering (die overigens veel mensen niet of foutief blijken te kennen, waarover verderop meer). Als gevolg van deze regels zitten mensen in onzekerheid: ze hebben een keuze moeten maken voor een verzekeraar, maar weten niet of hun zorgverlener wel gecontracteerd wordt. Of ze krijgen te horen dat dit niet het geval is. Behalve schadelijk voor de behandeling, en dus de gezondheid, is dit soms ook een aanslag op de portemonnee. Dat moet anders, zegt 96 procent die vindt dat wettelijk moet worden vastgelegd dat verzekeraars hun contracten met zorgaanbieders rond hebben op het moment dat je kunt overstappen.

Zorgverzekering afsluiten kan tot 1 februari

Bijna 18.000 mensen deden mee aan ons onderzoek over de contracten die hun zorgverzekeringen afsluiten met de partijen van wie zij zorg afnemen. Denk aan het ziekenhuis, de fysio, de GGZ-zorgverlener, wijkverpleging of de apotheek. Slechts een kwart (27%) van deze groep weet de juiste deadline te noemen die geldt voor het afsluiten van een zorgverzekering. Dat moet je, als inwoner van Nederland, namelijk vóór 1 februari doen. De meeste mensen denken dat dit voor 1 januari moet. Dat zij een maand langer de tijd hebben, blijkt voor veel mensen niet duidelijk te zijn.

Van alle respondenten geeft ook slechts een kwart aan dat zij informatie over contracten tussen verzekeraars en zorgaanbieders makkelijk kunnen vinden. 64 procent lukt dat niet of niet makkelijk, en nog eens 1 op de 10 wist überhaupt niet dat contractering iets is om op te letten.

Ongerust over uitblijven duidelijkheid

Van de ondervraagden geeft 92 procent aan dat een vaste zorgaanbieder hebben. Zij zijn bijvoorbeeld nu onder behandeling, ze verwachten zorg af te nemen dit jaar bij een specifieke aanbieder (bijvoorbeeld het ziekenhuis in de eigen regio, of een bepaalde specialist), of ze nemen weleens zorg af bij een vaste zorgaanbieder (denk aan ‘jouw’ fysiopraktijk of apotheek).

Ruim 1 op de 8 ondervraagden met een vaste zorgaanbieder geeft aan dat voor een of meerdere van deze zorgverleners nog niet bekend is of er een contract komt. Ruim driekwart is ongerust, soms zelfs héél ongerust, over de onduidelijkheid.

Geen contract, maar ook geen overstap meer mogelijk

4 procent van de mensen met een vaste zorgaanbieder heeft inmiddels te horen gekregen dat er definitief géén contract is met een of meerdere van hun zorgverleners. Bij 13 procent werd dit pas op of na 1 februari bekend; zij kunnen dan niet meer overstappen – wat überhaupt alleen kan als zij uiterlijk 31 december hun huidige zorgverzekeraar alvast hebben opgezegd. Dus ook de 25 procent die in de maand januari te horen kreeg dat er geen contract is met hun zorgverlener(s), kon dan alleen nog overstappen als zij hun verzekering op voorhand hebben opgezegd om al dan niet opnieuw af te sluiten.
 
Voor 5 procent van de ondervraagden met een vaste zorgaanbieder, is het uitblijven van een contract reden geweest om over te stappen, zoals voor deze respondent:

Nadelige gevolgen voor gezondheid

Ruim 1 op de 6 mensen met een vaste zorgaanbieder heeft voor een of meerdere van deze zorgverleners (nog) geen contract. Wanneer het contract uitblijft, verwacht 38 procent dat dat nadelige gevolgen heeft voor de behandeling, en dus voor de gezondheid. Een consequentie kan zijn dat zij moeten overstappen naar een andere zorgverlener.

Bijna 80 procent van degenen die nadelige gevolgen verwachten, geeft aan dat een overstap nadelig is, om de volgende redenen:

• Een overstap bezorgt stress (36%)
• De behandeling begint dan weer van voor af aan (24%)
• Ik kom dan op een wachtlijst (20%)
• Ik moet de zorg dan stoppen (14%)
• Ik zit bij een specifieke behandelaar die niet te vervangen is (13%)

In de toelichtingen noemen mensen nog andere redenen waarom een overstap van zorgverlener nadelig is. Zij noemen bijvoorbeeld het vertrouwen dat zij hebben in de zorgverlener, waar ze soms juist na een vervelende ervaring bij een andere behandelaar terecht zijn gekomen. Iemand laat weten zonder contract zelfs weer terug te moeten naar een zorgverlener waar diegene nare herinneringen aan heeft.

Sommige mensen geven aan dat zij zorg uitstellen, omdat ze niet weten waar ze aan toe zijn:

Sommige mensen hebben al te horen gekregen dat het contract met hun zorgverlener er definitief niet komt. Duidelijkheid geeft dit bericht deze mensen allerminst:

Behalve nadelige gevolgen voor de behandeling, en daarmee de gezondheid van mensen, heeft het uitblijven van een contract ook andere, vervelende gevolgen. Bijvoorbeeld als ze daardoor verder moeten reizen. ‘Ben dan gewoon ruim een halve dag onderweg… Nu ben ik binnen een uur weer thuis na mijn afspraak’, zo laat een respondent weten. Bovendien maakt het sommigen afhankelijk van anderen, omdat ze een andere behandelaar bijvoorbeeld niet met het openbaar vervoer kunnen bereiken.

29 procent verwacht bij uitblijven van het contract bovendien extra zorgkosten, een ruime helft (55%) weet niet wat ze kunnen verwachten. Meer dan de helft van de mensen. Meer dan de helft geeft aan dat zij (eventuele) extra kosten niet of slechts met moeite zelf kunnen betalen. Bij heel wat mensen loopt het bedrag in de honderden of zelfs duizenden euro’s, maar de grootste groep (55%) weet niet waar ze aan toe zijn, zij kunnen geen bedrag inschatten.

Over het onderzoek naar zorgcontracten
De vragenlijst over contractering tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders is van 1 t/m 9 februari 2023 ingevuld door 17.980 mensen. De overgrote groep, op ongeveer 300 mensen na die de vragenlijst via een open link invulden, is lid van het Radar Testpanel. Dit is een groep van zo’n 80.000 mensen die verspreid over Nederland wonen, van een divers opleidingsniveau. Wil je ook je ervaringen laten meetellen? Meld je aan voor het panel via deze korte intake-vragenlijst. We sturen je dan zo’n twee keer per maand een uitnodiging om deel te nemen aan een onderzoek.