NVWA nam geen maatregelen tegen giftige gojibessen
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft niet ingegrepen toen consumenten ernstige gezondheidsrisico’s dreigden te lopen vanwege vervuilde gojibessen. Dat stellen voedselwaakhond foodwatch en toxicoloog Martin van den Berg in EenVandaag.
De bessen, afkomstig uit Aziatische landen, waren getest door de NVWA. Uit de dertig monsters die genomen waren, overschreden 21 de wettelijke norm door de grote hoeveelheid bestrijdingsmiddelen. Bij twee monsters was het gehalte zo hoog, dat ze volgens foodwatch een acuut gevaar voor de volksgezondheid vormden.
Illegale stoffen propargiet en carbofuran
De gojibessen waren in grote mate verontreinigd met diverse bestrijdingsmiddelen, soms 46 tot 55 keer de wettelijke norm. Dat blijkt uit controlegegevens van de NVWA. Dit betrof de illegale stoffen propargiet en carbofuran, die in verband worden gebracht met onder andere darmkanker, schade aan het zenuwstelsel en hormoonverstoringen.
'Acuut gevaar voor kinderen en baby's'
Toxicoloog Van den Berg van de Universiteit Utrecht is verbijsterd door de waardes die gemeten zijn. 'Als je kijkt naar de gehaltes en overschrijdingen van alle bestrijdingsmiddelen en de combinatie ervan en je vergelijkt dat met fipronil in eieren, dan verdwijnt dat hele fipronil-probleem in de marge. De waardes van de bessen kunnen een acuut gevaar opleveren voor kinderen en baby's.'
'Te veel onzekerheid voor publiekswaarschuwing'
De NVWA vonden dat een publiekswaarschuwing niet nodig was. 'In dit geval waren er te veel onzekerheden over de mogelijke schadelijkheid.' Wel was een schriftelijke waarschuwing uitgedeeld aan supermarkten, groothandels en importeurs waar de bessen werden verkocht.
'Achteraf was een melding bij het Europese waarschuwingssysteem beter geweest', zegt de NVWA nu. De autoriteit heeft dit jaar nieuwe monsters genomen die nog geanalyseerd moeten worden.
'Alleen bessen uit Europa in de schappen'
'Onbegrijpelijk' noemt Van den Berg de opstelling van de NVWA. 'Ik heb dit soort overschrijdingen nog niet eerder gezien en wat ik schokkend vind is dat deze producten op de markt gehouden zijn.' De toxicoloog wil dat alle bessen uit de schappen gehaald worden die niet uit Europa komen. 'We moeten eerst zeker weten dat ze voldoende schoon zijn en dan pas weer toestaan dat dit soort producten bij de consument komt.'
Corinne Cornelisse, campagneleider van foodwatch, zegt: 'Het is zorgwekkend dat de toezichthouder op de veiligheid van ons voedsel dit weet en niet heeft opgetreden.'
Kamerlid wil opheldering
GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet noemt de bevindingen van foodwatch 'schokkend' en wil opheldering van demissionair minister Edith Schippers van Volksgezondheid.
Update 30 september, 11:30 uur: 'Melding was misschien beter geweest'
Volgens de NVWA is er bij normale consumptie geen risico zijn voor de gezondheid. Daarbij zijn gojibessen een nichemarkt en worden ze alleen in kleine hoeveelheden gegeten, zegt de dienst. De NVWA meldt dit vrijdag in een reactie op bovenstaande berichtgeving van EenVandaag.
De NVWA beschikt naar eigen zeggen evenwel niet over consumptiegegevens van gojibessen en heeft daarom die van krenten gebruikt om te kijken of de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen die een mens in een portie binnen mag krijgen, is overschreden. Waarschijnlijk heeft dit gezorgd voor een overschatting van de consumptie, zeker bij kinderen, die meer rozijnen en krenten zullen eten dan gojibessen. In de praktijk zal de blootstelling dus lager liggen, aldus de dienst. Daarbij hoeft er als iemand per portie te veel binnenkrijgt volgens de NVWA ook niet altijd sprake te zijn van een risico.
'Omdat in dit geval het risico waarschijnlijk overschat is, heeft de NVWA naar eigen zeggen geen publiekswaarschuwing uitgedaan', geeft de dienst aan. Ook is er geen melding gedaan bij het Europese waarschuwingssysteem, hoewel het achteraf bezien volgens de NVWA misschien toch beter was geweest dit wel te doen.
Dit jaar zijn er opnieuw monsters genomen van de merken waarbij in 2016 een afwijking werd aangetroffen. Die liggen sinds augustus klaar, maar doordat het laboratorium erg druk is met de fipronil-analyses van eieren en kippenvlees zijn de gojibessen nog niet bekeken. De NVWA zegt echter dat dit binnenkort gaat gebeuren.
Bron: EenVandaag / ANP
