Nieuwe campagne voor zelfonderzoek op borstkanker: dit is waar je op moet letten

Gekke knobbels

Borstkanker is in Nederland de meest voorkomende vorm van kanker onder vrouwen. Om deze reden wordt vrouwen al op vroege leeftijd verteld dat zij (later) regelmatig hun borsten moeten controleren, om te controleren of ze geen gekke knobbels voelen. Zo’n knobbel zou namelijk slecht nieuws betekenen. Dit doe je volgens "de regel van drie" op de volgende manier. "Ga met drie vingers je volledige borst rond, voel aan je tepels en tot slot onder je oksels. Doe dit voor drie minuten."

Duidelijk advies, maar als je nog nooit iets kwaadaardigs hebt gevoeld of borstkanker nog nooit van dichtbij hebt meegemaakt, hoe weet je dan precies waar je op moet letten? Radar sprak in de zomer van 2022 met verpleegkundig specialist Victoria Skinner, werkzaam op de afdeling mammachirurgie in het in kanker gespecialiseerde Antoni van Leeuwenhoek, om hierachter te komen.

‘Ken je lichaam’

Het belangrijkste advies dat Skinner aan vrouwen wil meegeven is het belang van het goed kennen en onderzoeken van je eigen lichaam. “Als je weet hoe je borsten eruit zien en hoe ze voelen, dan weet je het meteen wanneer er iets is veranderd.”

Ze adviseert om dan ook goed in de spiegel te kijken en niet te vermijden om jezelf te onderzoeken. “Doe je armen omhoog als je voor de spiegel staat, zodat je ook de contour en de onderkant van je borst ziet. Check daarbij ook je oksels en let op hoe die eruit zien, zodat je opgezwollen lymfeklieren kunt herkennen als die zich voordoen.”

Let niet alleen op knobbels, maar ook op andere kenmerken

Skinner ligt verder toe dat knobbels niet de enige reden moeten zijn voor een verhoogde alertheid. “Eigenlijk moet je op elke verandering letten: de borst kan bijvoorbeeld anders hangen, de tepel kan in- of opzij getrokken zijn en één borst kan groter zijn dan de ander.” Wees ook bedacht op kuiltjes, deukjes of putjes in je borst.

De invloed van de menstruatiecyclus

Belangrijk om te weten is wel dat de borsten van vrouwen in sommige delen van de menstruatiecyclus van nature knobbeliger zijn dan in andere delen. In maart 2023 zei de Borstkankervereniging dat vrouwen elke derde dag van de maand hun borsten moeten onderzoeken. Het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) vond dat dit kon leiden tot “onnodige angst, zorgen en overdiagnostiek.”

Skinner benadrukte dat het borstklierweefsel dynamisch is en dat het onder invloed van hormonen ook continu verandert. Bij een groot deel van de vrouwen verdwijnen de voelbare veranderingen weer na de menstruatie, daarom kan het volgens de verpleegkundig specialist geen kwaad om daar even op te wachten. “Borstkanker is niet iets dat heel snel groeit. Het heeft vaak weken, of soms maanden of jaren nodig om te groeien.”

‘Check je borsten liever op maandagochtend dan vrijdagavond’

Ter afsluiting heeft Skinner nog een laatste tip: “Check je borsten niet op vrijdagavond of zaterdagochtend, want dan moet je het hele weekend wachten tot je naar de huisarts kan. Doe het dan liever op zondagavond of maandag, zodat je gelijk een afspraak kunt maken als je je zorgen maakt.”

Bronnen: Borstkankervereniging, Victoria Skinnder