Meer dan 25 jaar geleden was zwemles vanzelfsprekend. Maar met het afschaffen van het schoolzwemmen, mogen gemeenten zelf kiezen of ze zwemlessen ondersteunen. Er zou een nationaal zwemdiploma komen, dat de nieuw opgerichte Nationale Raad Zwemdiploma’s moest uitvoeren.

In 1998 kreeg het nationale zwemdiploma de naam Zwem-ABC, maar het is niet voor alle zwemlesaanbieders verplicht om dit diploma te gebruiken. Bovendien zijn er in Nederland verschillende zwemdiploma-aanbieders en mag iedere zwemlesaanbieder zelf bepalen welk diploma het uitgeeft. Een diploma is geen garantie dat een kind goed kan zwemmen. 

Bijna een kwart van de ouders vindt dat kinderen niet goed leren zwemmen

Radar hield een enquête over het zwemonderwijs, die door ruim 5800 consumenten is ingevuld. 84 procent van de ouders wist niet dat zweminstructeurs in Nederland niet altijd gediplomeerd zijn. Daarnaast blijkt uit de enquête dat 31 procent van de ouders die een kind op zwemles heeft gehad, zich zorgen maakt over de kwaliteit van de zweminstructeur. Bijna een kwart van de ouders vindt dat zijn/haar kind niet goed heeft leren zwemmen op de zwemlocatie. 

Ontevredenheid bij ouders over de zwemkwaliteit van het kind

Een van de ontevreden ouders is Mattanja Lootens. Ze vindt het zwemniveau van haar kinderen na het behalen van het A- en B-diploma onvoldoende. 'We stonden er niet helemaal achter dat ze een diploma kregen. Dat merkten we vooral als we zo nu en dan zelf in een ander zwembad gingen zwemmen. Dan werd mijn zoon eruit gepikt met de vraag of hij wel een diploma had. Dat is natuurlijk vervelend voor ons en voor het kind.'

70 procent van de ouders kent kwaliteitskeurmerken zwemdiploma's niet

Uit de Radar-enquête blijkt ook dat ouders niet weten dat er geen regelgeving is omtrent de eisen van het uitgeven van een zwemdiploma en diploma's voor zwemonderwijzers. 70 procent van de ouders weet niet dat zwemdiploma's niet allemaal aan één en hetzelfde kwaliteitskeurmerk moeten voldoen.

Een van die ouders is Martine de Putter: 'Mijn kinderen hebben wel een diploma. Maar via wat dat gaat, durf ik niet te zeggen. Ik was eigenlijk in de veronderstelling dat het centraal geregeld zou zijn. Allemaal dezelfde waarden en dat het gewoon landelijk geregeld was.'

Zwemtrainers zien dat basistechnieken fout worden aangeleerd

Zwemtrainer Willem Elders, die kinderen opleidt voor wedstrijdzwemmen, komt vaak tegen dat kinderen in de basis verkeerde basistechnieken hebben aangeleerd. 'Ik ben minstens een half jaar lang iedere week bezig met die kinderen om daar een kind zonder watervrees van te maken', zegt Elders.

Ook geeft hij aan dat ouders er vaak op vertrouwen dat kinderen goed kunnen zwemmen na het behalen van de zwemdiploma’s. Maar met een foute slag zwemmen is niet geheel zonder risico zegt de zwemtrainer: 'Want je denkt dat je kind het kan, maar ze kan het niet. Dat is toch wel een fiks risico. Er hoeft er maar eentje te verdrinken en dat is al honderd procent te veel.'

Zwemles geven zonder diploma

Radar sprak met een ongediplomeerd zwemonderwijzer, die anoniem haar verhaal doet, omdat ze bang is haar baan kwijt te raken. De zwemschool waar ze lesgeeft stelde ook aan haar geen opleidingseisen. Ze staat zelf al jaren aan de badrand, maar om haar heen ziet ze andere onderwijzers lesgeven zonder diploma. Ze zet vraagtekens bij de kwaliteit van het zwemonderwijs dat wordt gegeven.

Ze vertelt: 'Als je naar de kwaliteit kijkt van de ongeschoolde zwemonderwijzers is de die soms wel echt te laag. Er worden heel snel nieuwe mensen alleen voor een groep gezet. Dat is bij mij ook gebeurd en dan vraag ik mij af: is dat wel zo slim? Voor de kwaliteit en veiligheid vind ik het gek om iemand zomaar alleen voor een groep te zetten. Het is een grote verantwoordelijkheid om op acht kinderen te letten en hen dingen aan te leren.'

Wat vinden zwemdiploma-aanbieders van de huidige eisen aan zwemdiploma’s?

Iedere zwemschool kan zijn eigen zwemdiploma uitgeven. Er zijn geen kwaliteitseisen en per aanbieder verschilt de visie op een landelijk keurmerk voor zwemdiploma’s in Nederland. Bijna iedere partij vindt het wenselijk dat er regels komen die de eisen voor zwemdiploma’s bepalen, maar de manier waarop verschilt.

Radar vroeg zes verschillende zwemdiploma-aanbieders of er een nationaal keurmerk moet komen voor het zwemdiploma, waarin wordt vastgelegd waaraan het zwemdiploma moet voldoen. Een minimale kwaliteitseis voor zowel de zweminstructeur als het niveau waarop het kind zwemt. De vraag is of dit door zelfregulering van de branche moet komen, aangezien de zwembranche verdeeld is over hoe de eisen moeten worden vastgesteld, of dat dit vanuit de overheid geregeld zou moeten worden.

De visie op een keurmerk voor het zwemdiploma per aanbieder:

NRZ - Titus Visser  
'Wat dat betreft zou het beter zijn als er toch in Den Haag uiteindelijk draagvlak zou zijn om daar toch een aantal basiskwaliteitseisen aan te stellen en die ook wettelijk vast te leggen met elkaar.'
 
EasySwim - Claartje Driesen 
'Dan zou een beleidsmedewerker van de overheid zich eerst moeten verdiepen in de totale markt en iedereen onderbrengen onder één paraplu zonder dat er zwemscholen buiten vallen.'

KNZB - Marieke Gerritse 
'We zijn met de zwembranche, dat zijn echt alle partijen die iets op het gebied van zwemles aanbieden, afspraken aan het maken om tot een nationale zwemdiploma te komen en dat is super belangrijk.'

Optisport - Martijn Groenveld 
'Ik denk dat uiteindelijk vanuit de landelijke overheid, in ieder geval een overheidsinstantie, zich daar wellicht wat drukker om moet gaan maken om te zorgen dat het aan die kant ook geregeld gaat worden. In de branche hebben wij het natuurlijk ook al op verschillende manieren geprobeerd met een redelijk resultaat, maar toch lukt het niet om echt iedereen bij elkaar te krijgen om te zorgen dat het gewoon echt landelijk neerzetten.'

Envoz- Richard van den Berg 
'Nee, ik denk niet dat dat nodig is. Ik denk dat de branche dat heel goed zelf aankan. Er zijn spelers die hierdoor een monopoliepositie willen bereiken en dat moeten we in een vrije markt wat de zwembranche is, zien te voorkomen.'

NSWZ - Shiva de Winter 
'Ik denk dat als er een extern keurmerk komt die echt gaat kijken in de basis hoe er les gegeven wordt, wat het uitgangspunt wordt. Dat je kunt werken aan een basiskwaliteit van de zwemlessen.'

Reactie minister Langdurige Zorg en Sport

We vroegen ook Conny Helder, minister van Langdurige Zorg en Sport, om een reactie. Je kunt de reactie hier lezen.

Testpaneluitslag over zwemdiploma's

Uit een enquête van Radar blijkt dat ouders vaak niet op de hoogte zijn van ongediplomeerde zweminstructeurs. Ook is er geen algemeen kwaliteitskeurmerk waaraan de vele verschillende zwemmethodes moeten voldoen. Dit blijkt 70 procent van de ouders niet te weten. Benieuwd naar de resultaten van de enquête over zwemdiploma's? Je kunt de volledige uitslag hier vinden.