Namaakproducten kopen of verkopen: wat zijn de regels?
We shoppen tijdens de coronacrisis ongekend veel online, waarbij ook de nodige nagemaakte merkproducten (van buiten de EU) worden besteld. Maar mag je eigenlijk wel een neppe merktas uit China bestellen? En is het strafbaar als je een namaakproduct verkoopt op een platform als Marktplaats of Vinted? Radar zet in dit artikel de regels voor je op een rij.
Producten worden beschermd door het merkenrecht. Hierdoor is het strafbaar als bijvoorbeeld logo's, namen en vormen van een bepaald artikel zomaar worden nagemaakt en gebruikt. Maar wanneer is iets volgens de wet 'namaak' of 'nep'?
Radar over namaakproducten
Radar besteedde in de uitzending aandacht aan de wereld achter jouw online aankopen. Is die fietshelm voor je kind wel veilig? En zijn die Puma-sokken wel echt? Radar legt je uit waar je op moet letten.
Verwarring met echt product
'Het gaat er bij namaakartikelen om dat er verwarring kan ontstaan met het originele product', zegt jurist Charlotte Meindersma. Ze legt uit dat deze verwarring op twee manieren kan optreden: als een namaakartikel er min of meer hetzelfde uitziet als het origineel, of als de namakers 'nieuwe' producten gaan maken in de stijl van een bepaald merk.
Het gaat er dan niet alleen om dat bijvoorbeeld het logo is gebruikt, kenmerken als vormen en kleuren spelen hier ook in mee. Zodra een nepproduct kan worden aangezien als een origineel, wordt er gesproken over een namaakartikel.
Wanneer ben je strafbaar?
Het is niet strafbaar als je een namaakartikel koopt of in je bezit hebt, legt Meindersma uit. 'Als je namaakproducten verkoopt heb je er commercieel baat bij, en ben je strafbaar', zegt Meindersma.
Je bent dus al strafbaar als je een nagemaakt kledingstuk via Marktplaats of Vinted verkoopt, zelfs als je niet weet dat het artikel nagemaakt is. 'Merkhouders zullen er soepeler mee omgaan als je eenmalig een nepartikel hebt verkocht. Maar er zijn ook particulieren die massaal nepproducten inkopen in China en deze vervolgens te koop aanbieden, dat is een ander verhaal', zegt Meindersma.
Bedrijven en merkhouders hebben juristen in dienst en schakelen externe bedrijven in om verkoop van nagemaakte artikelen op te sporen. Als de verkoop op grotere schaal plaatsvindt kan ook de politie eraan te pas komen.
Consequenties van illegale (door)verkoop
Bedrijven kunnen een schadeclaim tegen jou indienen als ze hebben geconstateerd dat jij een namaakartikel van hun merk hebt verkocht. Ze stellen dan dat ze schade hebben geleden en dat jij die schade moet vergoeden. Het is afhankelijk van de situatie, bijvoorbeeld hoeveel producten je hebt verkocht, maar dit kan hoog in de kosten lopen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld je winst opeisen, je voorraad in beslag nemen of stellen dat er reputatieschade is geleden. 'En je zit vaak sowieso aan juridische kosten die je moet betalen. Dat is wel al heel snel 750 tot 1500 euro', zegt Meindersma.
Naast dat merkhouders je civielrechtelijk kunnen vervolgen, kun je ook nog strafrechtelijk worden vervolgd. Dit gebeurt wel alleen in gevallen waar grote hoeveelheden nepkleding worden verkocht. 'Het zal strafrechtelijk niet zo'n groot probleem zijn als je ooit een keer een nepproduct hebt verkocht', zegt Meindersma.
Verboden te importeren van buiten de EU
Een ander ding dat je moet weten is dat het niet is toegestaan om nagemaakte producten in te voeren van buiten de Europese Unie. Als je bijvoorbeeld een nepproduct uit China bestelt kan de douane het in beslag nemen en het product vernietigen.
Je kunt hier bezwaar tegen indienen, maar de vraag is of dit verstandig is. Een merkhouder kan dan civielrechtelijk alsnog bij de douane afdwingen dat een product vernietigd wordt en kan de gemaakte kosten op jou verhalen. Het is dan dus misschien verstandiger om gewoon afstand te doen van het bestelde product (of het in eerste instantie niet te bestellen).
Wat als een product na ontvangst nep blijkt te zijn?
Het kan ook voorkomen dat je een product bestelt en denkt dat dit een origineel is, maar dat het achteraf nep blijkt te zijn. Je kunt dan de verkoper aansprakelijk stellen. 'Al kun je vaak van te voren wel al snel zien of iets echt of nep is, bijvoorbeeld aan de prijs', zegt Meindersma. In onderstaand artikel vind je tips hoe je namaakproducten kunt herkennen.
