Minderjarige koopt illegaal schadelijke vapes
Een zestienjarig meisje krijgt in zes van de tien winkels een wegwerpvape mee tijdens een steekproef van Radar, terwijl de wet verbiedt om vapes te verkopen aan minderjarigen. Vapes zijn immers schadelijk en kunnen leiden tot long- en hersenproblemen, zegt longarts Wanda de Kanter. Zij maakt zich zorgen over de populariteit van vapes onder jongeren.
Verslaggever Vanessa Ackah gaat de straat op en merkt dat alle jongeren die ze spreekt goed op de hoogte zijn van de wegwerpvapes. Zo zegt iemand: ‘Mensen gebruiken het bij ons op de middelbare school, vooral in de wc’s’.
‘Mensen gebruiken het bij ons op de middelbare school, vooral in de wc’s’.
Krijgt een minderjarige een vape?
Op straat geven jongeren aan dat het als minderjarige niet moeilijk is om aan de e-sigaretten te komen: ‘Ze verkopen het ook een beetje op school, wil je een vape? Dan bieden ze het aan voor vijf euro.’ En zo zegt weer iemand anders: ‘Mensen delen de winkels waar je het makkelijk kan halen, ook al ben je geen 18’.
Wat zit er in een vape?
De Kanter geeft aan dat longartsen zich vooral druk maken over vapen bij kinderen: ‘Er zijn allerlei verschillende apparaatjes te koop op het schoolplein. Je hebt soms geen idee wat er in zit, maar wat we zeker weten is dat het super schadelijk is voor kinderen. We horen klassen waarbij 30 tot 50 procent van de kinderen aan zo’n apparaat zit. Je kunt nicotinevergiftiging krijgen, longproblemen, ontploffingsgevaar, hersenproblemen en concentratieproblemen.’
Over de populariteit van dit product zegt longarts Wanda de Kanter: ‘Het ergste wat kan gebeuren is dat bijna alle kinderen nu niet meer roken, maar dat er nu een epidemie is van vapen.’
De steekproef
Om eens te kijken hoe makkelijk je als minderjarige aan vapes kunt komen, neemt Mette (16) de som op de proef. Ze bezoekt tien verschillende winkels om vapes te kopen. Slechts enkele winkels vragen om haar ID. Bij zes van de tien winkel krijgt ze gemakkelijk en zonder enige vragen een wegwerpvape mee. Van watermeloen tot blackcurrant menthol, een ding is zeker: de controle op de aankoop van deze e-sigaretten is zeer gering.
Hoe kan dit voorkomen worden?
Volgens De Kanter is de overheid al wel bezig met maatregelen, door vapers en dampers in hetzelfde kader te plaatsen als gewone sigaretten, en door reclame te verbieden. Maar zijn er ook dingen die volgens haar efficiënter kunnen. Zo is het verbod op smaakjes weer uitgesteld. ‘Er zijn meer dingen die gedaan kunnen worden, zo zijn er geen accijnzen op geheven en is het spotgoedkoop tegenover gewone sigaretten.’
Vapestores zitten ook in de buurt van plekken waar juist jongeren zich bevinden, zo zegt De Kanter: ‘Ik was bij een grote vmbo-school in een buitenwijk, met daartegenover een hele vapeshop. Als je een vergunningstelsel invoert, kan je voorkomen dat op iedere hoek waar kinderen zijn, er een vapeshop wordt geopend.’
‘Je hebt soms geen idee wat er in zit, maar wat we zeker weten is dat het super schadelijk is voor kinderen’
Reactie branchevereniging voor gespecialiseerde e-sigaretwinkels Esigbond:
Emil ’t Hart, voorzitter branchevereniging voor gespecialiseerde e-sigaretwinkels Esigbond over het item van Radar: ‘Via Radar hebben we kennisgenomen van de mogelijke overtredingen van de wet ten aanzien van de verkoop van e-sigaretten aan minderjarigen. Als branchevereniging voor onafhankelijke e-sigaretwinkels maken wij ons hard voor de naleving van de strenge regels die gelden rondom de verkoop van e-sigaretten, zoals de minimale leeftijd van 18 jaar.
Deze regels zijn erop gericht dat e-sigaretten als minder schadelijk alternatief uitsluitend beschikbaar zijn voor volwassen rokers met een stopwens. Deze producten zijn absoluut niet bedoeld voor jongeren. Het is van groot belang dat de NVWA de eventuele overtredingen onderzoekt en opvolgt.’
Reactie NVWA
De NVWA ziet toe op Tabaks- en rookwarenwet. De Tabaks- en rookwarenwet verbiedt de verkoop van deze producten aan minderjarigen. Als in de reportage van Radar daadwerkelijk tabaksproducten aan een minderjarige worden verkocht, dan is dit in strijd met de Tabaks- en rookwarenwet.
Omdat de naleving nog achterblijft, houdt de NVWA hier risicogericht toezicht op en treedt op met een boete wanneer vapes of tabaksproducten aan jongeren worden verkocht. Deze boete kan variëren van € 1.360 tot € 9.000, afhankelijk van de inspectiehistorie en grootte van het bedrijf.
Het toezicht vindt ook plaats onder andere op basis van meldingen. Wanneer je informatie hebt over verkoop van deze producten aan jongeren dan kun je dit melden bij de NVWA. Meldingen zijn belangrijk omdat inspecteurs om te kunnen handhaven met eigen ogen moeten zien dat een verkoper tabaksproducten overhandigt aan een minderjarige. De NVWA zet ook zelf minderjarige testkopers in om te checken of winkeliers zich aan de regels houden.
Overigens, een aanpak met handhaving door ons is niet de enige oplossing voor het maatschappelijke probleem om het gebruik van dit soort producten onder jongeren terug te dringen. Het is ook van belang dat winkeliers, gebruikers en hun omgeving (zoals ouders en scholen) bewust zijn van de gevaren van het gebruik van dit soort producten. Er is informatie beschikbaar omtrent de gezondheidseffecten via informatiekanalen zoals de website Rokeninfo.nl.
