Met deurwaarder of incassobureau te maken? Dit zijn je rechten

Als jij aan een deurwaarder denkt, zie je dan iemand voor je die spullen in beslag neemt van mensen met schulden? Een deurwaarder heeft meerdere taken, en is dus meer dan de persoon die aan het einde van de rit wordt ingeschakeld. 

Een deurwaarder komt vroeger aankloppen

Een gerechtsdeurwaarder is een benoemd ambtenaar die door een schuldeiser kan worden ingeschakeld wanneer iemand met een openstaande rekening niet op een of meerdere betalingsherinnering reageert. Dat gaat als volgt. 

• Aanmaning: Meestal zal de deurwaarder nog een aanmaning sturen, waarbij boven op het verschuldigde bedrag incassokosten worden gerekend. 
• Dagvaarding: Als de schuldenaar niet op de aanmaningen reageert, kan de deurwaarder aan huis komen om iemand te dagvaarden, en dus te vragen voor de kantonrechter te verschijnen.
• Inbeslagname of ontruiming: Na de rechtszaak komt de deurwaarder weer langs om je op de hoogte te brengen van het vonnis en het uit te voeren. Dat kan betekenen dat de ambtenaar je spullen of je inkomen in beslag neemt, of in het geval van een huurschuld je uit de woning zet. 

Voor alle duidelijkheid, als iemand het over een 'deurwaarder' heeft, dan gaat het meestal om een gerechtsdeurwaarder: hij of zij int schulden van private partijen of van de overheid, zoals onbetaalde huur of een openstaande telefoon- of tandartsrekening. Er zijn ook belastingdeurwaarders die voor het rijk, waterschap, de provincie of gemeente werken. 

Enkel een deurwaarder kan dagvaarden en in beslag nemen

Een schuldeiser kan naast een ambtenaar ook een commercieel incassobureau inschakelen. Goed om te weten is dat een incassobureau enkel mag aanmanen, en geen dagvaarding mag uitbrengen. Als je het incassobureau gerichte vragen over de vordering stelt, of deze gemotiveerd betwist, dan moet de incassoprocedure worden opgeschort.

Als je niet ingaat op de aanmaningen van het incassobureau, moet de schuldeiser alsnog een deurwaarder inschakelen. Ook belangrijk om te weten is dat een gerechtsdeurwaarder naast zijn ambtenaarsrol ook als incassobureau kan optreden en dus een commerciële rol kan opnemen. Vaak worden incasso-opdrachten dan met hetzelfde briefpapier uitgevoerd, wat verwarrend kan zijn, of meer indruk kan maken. In schema: 
 

Trap niet in valse dagvaardingen en incasso's

Er zijn echter veel incassobureaus die de regels overtreden, waarschuwen ACM ConsuWijzer en Consumentenbond. Ze proberen mensen op meer manieren onder druk te zetten om te betalen, bijvoorbeeld door (vals) te dreigen beslag te leggen op een huis of het openstaande bedrag met extra kosten te verhogen. Laat je niet intimideren.

Let met name op voor 'conceptdagvaardingen': incassobureaus mogen geen officiële documenten (zoals een dagvaarding) uitbrengen, maar versturen soms wel een neppe dagvaarding. Met een conceptdagvaarding wil een incassobureau je op het verkeerde been zetten en alsnog laten betalen.

Wees je er ook van bewust dat er valse incasso's worden gevorderd. Belt een incassobureau je op omdat je zogezegd aan een actie hebt meegedaan en een rekening nog moet betalen? Als je geen overeenkomst hebt gesloten, dan heb je ook geen rekening opstaan en hoef je niets te betalen. Check of een vordering wel klopt, en hoeveel incassokosten mogen gerekend worden, met de Checker van ACM ConsuWijzer (toolkit incasso voor (schuld)hulpverleners).

De deurwaarder op je stoep, wat nu?

Hoe reageer je als een deurwaarder bij je aanbelt? Ga eerst na of je met een échte deurwaarder te maken hebt. Elke gerechtsdeurwaarder werd door het Ministerie van Justitie benoemd, en heeft een bewijs van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG).

Als een benoemd ambtenaar bij je aanbelt, kun je om een legitimatiebewijs vragen. Ontvang je een brief, zoek dan de naam op in het online register. Vind je de deurwaarder niet in het register, breng dan de KBvG op de hoogte. Als een buitenlands bankrekeningnummer vermeld wordt, weet je meteen dat er iets niet pluis is. Bij twijfel kun je het kantoor bellen. 

De deurwaarder zal je documenten overhandigen. Die moet je aanvaarden, maar het staat je altijd vrij om extra uitleg te vragen. Je tegen een inbeslagname of ontruiming verzetten heeft geen zin. De gerechtsdeurwaarder mag met een slotenmaker terugkeren en zich toegang tot je woning verschaffen, of de politie contacteren – alleen maar meer ellende dus. 

Wat mag de deurwaarder in beslag nemen?

Vraag de deurwaarder altijd om het vonnis voor de inbeslagname te zien. Als je een schuld bij de gemeente, Belastingsdient of andere overheidsinstantie hebt, heeft de deurwaarder geen vonnis van de rechter nodig, wel een dwangbevel van de overheid.

Een gerechtsdeurwaarder mag beslag leggen op alles wat geld waard is. Naast je waardevolle spullen (je televisie, auto en meubels bijvoorbeeld), kan ook je inkomen (je loon of uitkering) of vermogen (je bankrekeningen) aangesproken worden. 

Maar de beëdigde ambtenaar mag niet alles in beslag bemen. Voor je loon en je bankrekening moet er rekening worden gehouden met je beslagvrije voet: het deel van het inkomen dat je nodig hebt voor je vaste lasten en boodschappen.

Contacteer de deurwaarder: voorkom een bezoek

Het spreekt voor zich dat op tijd betalen een bezoek van een deurwaarder of een inbeslagname voorkomt. Lukt dat niet, of niet in één keer, vraag dan wel tijdig een betalingsregeling of schuldhulpverlening aan. De ambtenaar kan je daarbij helpen, dus neem zeker contact op als je vragen hebt. 

Reageer altijd op een dagvaarding, anders komt er een rechtszaak en is de uitspraak bindend. De schuldeiser komt er liever ook zonder rechtszaak met je uit, want dagvaarden komt met hoge proceskosten. De sleutel is hier dus: maak sowieso contact, om extra kosten of ellende te voorkomen.

Klacht over gerechtsdeurwaarder? Eerst bij hem of haar neerleggen

Een gerechtsdeurwaarder moet zich aan specifieke wettelijke regels houden en je correct behandelen. Als zich toch een probleem voordoet, bespreek je dat het beste eerst met deze persoon – elke deurwaarder heeft daarvoor een klachtenregeling. 

Kom je er samen niet uit, dan kun je een klacht indienen bij de tuchtrechter in Amsterdam, de Kamer voor Gerechtsdeurwaarders. Daar betaal je 50 euro griffiekosten voor, maar als je gelijk krijgt, betaalt de deurwaarder dat bedrag aan je terug. 

Probleem met incassobureau? Geschillenregeling van NVI

Ga je niet akkoord met een brief van een incassobureau? Bij een onterechte vordering geef je beter meteen aan dat je niet van plan bent om te betalen, en vraag je bewijsstukken voor je openstaande schuld. Een incassobureau moet kunnen laten zien dat de rekening klopt. Leg meteen een dossier aan van alle communicatie (brieven, reacties en verweer).

Ga na of het bureau is aangesloten bij de branchevereniging NVI, de Nederlandse Vereniging van gecertificeerde Incasso-ondernemingen. Leden van NVI houden zich aan vaste gedragsregels, andere bureaus hanteren hun eigen voorwaarden. Als het incassobureau lid is van de NVI, kun je de geschillenregeling van de NVI gebruiken om een klacht in te dienen. Is dat niet het geval, dan kun je je eigen rechtsbijstandverzekering inschakelen. 

Bron: Consumentenbond, Rijksoverheid, Nationale Ombudsman, ACM ConsuWijzer, Het Juridisch Loket