Meer of weggevallen mantelzorg: vangnet blijkt onbekend
Zowel mantelzorgers als degenen die mantelzorg ontvangen maken zich zorgen over de huidige situatie. Uit onderzoek van Radar blijkt dat het aantal uren bij 65 procent van deze groep is veranderd sinds de coronacrisis. Het is meer, minder of zelfs helemaal weggevallen. 72 procent maakt zich zorgen om de situatie, en niet alleen vanwege besmettingsgevaar. Wat de meesten niet blijken te weten, is dat er wel degelijk een vangnet bestaat.
Van de ruim 22.000 deelnemers aan het onderzoek verlenen een kleine 8.000 mensen mantelzorg, meer dan 1.700 ontvangen mantelzorg – normaal gesproken dan. Slechts 35 procent geeft aan dat het aantal uren gelijk is gebleven. Bij de overige 65 procent is dat meer of juist minder geworden
We hebben een familielid in huis genomen om te voorkomen dat we geen contact meer kunnen hebben
Geen toegang meer tot elkaar
29 procent verleent of ontvangt nu minder of zelfs helemaal geen mantelzorg meer. Bij de grootste groep (45%) komt dat doordat mensen niet langer toegang tot elkaar hebben, bijvoorbeeld door dichte verpleeghuizen. Bij 39 procent is angst voor besmetting de reden. Bijna 1 op 10 geeft aan dat de mantelzorg (deels) is gestaakt vanwege een gebrek aan beschermende middelen. Sommige respondenten geven aan dat het wegvallen van reistijd en het thuiswerken de zorg juist verlichten: 'Het kost minder tijd om mijn revaliderende kind te vezorgen. Minder plannen en wegbrengen. Tweede ouder is ook thuis.'
Derde zegt thuiszorg zelf af
Bij 36 procent van degenen die mantelzorg verlenen of ontvangen is het aantal uur juist meer geworden, of zelfs nieuw gestart vanwege de coronamaatregelen. De voornaamste reden, bij 51 procent, is het wegvallen van (andere) zorg aan huis en/of dagbesteding. In twee derde van de gevallen is dit (deels) gestopt op initiatief van de zorgverlenende instanties, bij een derde is dit op eigen initiatief, uit angst voor besmetting.
Door het thuiswerken ben je voor je partner aan wie je de mantelzorg verleent makkelijker en vaker aanspreekbaar en dus nodig...
Meer verzorgende taken en meer uitleggen
Bij ruim 1 op de 5 deelnemers aan het onderzoek zijn er mantelzorgtaken bijgekomen die meer complex zijn. Bijvoorbeeld verzorgende of medische taken, zoals douchen en insuline spuiten, waar het eerst alleen ging om huishoudelijke taken. Respondenten laten ook weten dat er nu meer emotionele ondersteuning bij komt: 'Meer bellen, geruststellen en uitleggen.' Anderen noemen de beschermende voorzorgsmaatregelen die de zorg complexer en tijdrovender maakt.
Zorgen om elkaar te besmetten
72 procent maakt zich zorgen om de huidige mantelzorgsituatie. Bij verleners van mantelzorg leven die zorgen meer (bij 75%) dan bij ontvangers (62%). Beide partijen maken zich vooral zorgen over de mogelijkheid dat ze elkaar besmetten met corona. Mantelzorgverleners maken zich ook druk om de fysieke en mentale gezondheid van degenen waar ze mantelzorg leveren. Van de mantelzorgers die nu meer uren maken, maakt rond de 30 procent zich zorgen om de eigen fysieke en mentale gezondheid. Een vijfde maakt zich zorgen om het eigen huishouden, een op de tien om het eigen werk en inkomen.
Doordat de dagbesteding is weggevallen, heb ik meer zorg en minder tijd voor mezelf
De ontvangers van mantelzorg maken zich naast zorgen om besmetting van de ander het vaakst zorgen om hun eigen fysieke en mentale gezondheid. Maar ook hier leeft bezorgdheid om de gezondheid van degene die ze helpt. Van beide partijen maakt 1 op de 5 zich zorgen om de verhoudingen tussen zichzelf en de ontvanger/verlener van mantelzorg.
Geen tijd voor bijtanken
'Zorg 24/7 voor mijn partner met vasculaire dementie, rolstoelgebonden en kan geen kant op. Voor het coronavirus ging hij 1x per maand 5 dagen naar de zorgboerderij zodat ik kon bijtanken, dat is nu weggevallen.'
Gemeente verantwoordelijk voor achtervang
Wat een meerderheid niet weet, is dat er een vangnet bestaat. De meesten denken dat dit niet bestaat (46%) of weten het niet (18%). Slechts 36 procent zegt wel een vangnet te hebben. En ook binnen die groep zal niet iedereen weten dat het de gemeente is die, als het niet meer anders gaat, huishoudelijke hulp en thuiszorg moet aanbieden via thuiszorgorganisaties. Dit laat Liesbeth Hoogendijk, directeur van MantelzorgNL weten in de uitzending van Radar. Als het even kan een vast persoon zodat de kans op besmetting geminimaliseerd wordt. Om mantelzorgers duidelijk te maken waar ze terecht kunnen voor hulp, hebben ze de Zorgladder Mantelzorg opgesteld. Hoe deze werkt kun je zien in deze animatie:
Meer informatie over de Zorgladder en de mantelzorgsituatie in het algemeen zie je in de uitzending van Radar van 6 april, over de toegenomen druk op mantelzorg.
Lees ook de andere uitslag uit dit onderzoek:
Over het onderzoek naar mantelzorg
De online vragenlijst werd tussen 2 en 11 april ingevuld door 22.180 mensen, waarvan 7.912 zelf mantelzorg verlenen, en 1.730 mantelzorg ontvangen – normaal gesproken. De meeste deelnemers zijn leden van het Radar Testpanel, een groep consumenten door heel Nederland, representatief qua verspreiding over het land, geslacht en opleidingsniveau. Zij worden uitgenodigd om deel te nemen aan de onderzoeken van Radar. Wil jij dat ook? Je kunt je gratis aanmelden – of je aan een onderzoek meedoet beslis je altijd zelf.