Loot boxes in games: wat zijn het en waarom is er kritiek op?

Wat zijn loot boxes?

Een 'loot box' (spreek uit: loet boks) komt voor in videogames en is een virtuele doos of krat met 'buit'. Deze buit of beloning bestaat uit eveneens virtuele voorwerpen die je als speler kunt gebruiken om je spelervaring beter, makkelijker of leuker te maken. Denk hierbij aan kleding en andere cosmetische opties die verder geen effect hebben op het spel, maar ook bijvoorbeeld nieuwe wapens, bescherming en 'power ups' waardoor je personage sterker wordt.

Andere namen voor loot box zijn: loot crate, lockbox of booster pack. Die laatste term is vooral van toepassing in digitale kaartspelletjes (bijvoorbeeld Hearthstone en Magic: The Gathering Arena).

In veel spellen kun je de virtuele dozen meteen openen, in andere moet je eerst nog een digitale sleutel zien te bemachtigen.

Hoe kom je aan een loot box?

Hoe je aan loot boxes kunt komen verschilt per spel.

• Je kunt ze verdienen in de spelwereld zelf, bijvoorbeeld na het verslaan van een 'eindbaas' (sterke vijand aan het eind van (een deel van) een level) of het vervullen van een missie.
• Loot boxes kunnen een beloning zijn voor het op een hoger niveau brengen van je personage ('leveling up').
• Ze kunnen ook vergeven worden voor promotie-acties buiten het spel om, bijvoorbeeld als dank voor het bekijken van een streaming event (een live weergave op internet) van het betreffende spel.
• Spelers kunnen loot boxes ook kopen, hetzij met 'echt' geld (met creditcard bijvoorbeeld), hetzij met 'in-game currency', oftewel de in het betreffende spel gangbare virtuele valuta. Dat virtuele geld is doorgaans te verdienen door het spelen van het spel zelf, of te koop met echt geld.

Waarom zijn loot boxes omstreden?

Vaak is de inhoud van een loot box willekeurig: je weet van tevoren niet precies wat deze beloning zal zijn. De ene keer is het een felbegeerd spelvoorwerp, de andere keer een vrijwel waardeloos item, of iets dat je al in je collectie hebt. Er zit dus een loterijaspect aan.

Soms is het spelvoorwerp verhandelbaar. Je kunt het dan tegen echt geld kunt verkopen via een handelswebsite.

Als je de inhoud van loot boxes kunt verhandelen, krijgen ze economische waarde en zijn ze in strijd met de kansspelregels, zo oordeelt de Nederlandse Kansspelautoriteit. Dat dergelijke handel niet door de spelmakers zelf wordt gefaciliteerd, maar plaatsvindt op externe handelsplaatsen, is daarbij niet relevant.

Games met loot boxes waarvan je de inhoud niet kunt verhandelen zijn weliswaar niet in strijd met de gokwet, maar de Kansspelautoriteit is er evengoed niet blij mee. Het principe van loot boxes heeft immers veel weg van bekende gokmechanismes. 'Ze zijn ontworpen zoals gokspellen zijn ontworpen, met het gevoel dat je bijna hebt gewonnen. Er zijn allerlei geluidseffecten en visuele effecten als je zo’n loot box opent. Daarmee heb je de neiging om door en door te spelen.'

Dat zei de toenmalige directeur van de toezichthouder, Marja Appelman, in april tegen de NOS. Volgens haar zouden spelontwikkelaars zelf verantwoordelijkheid moeten nemen om verslavende elementen uit loot boxes te halen en ze niet meer toegankelijk te maken voor kinderen.

Spellen waar veel kritiek op was vanwege het gebruik van loot boxes zijn onder andere Middle-earth: Shadow of War, Star Wars: Battlefront 2 em  Forza 7. 

De kritiek van de Kansspelautoriteit heeft ook al geleid tot aanpassingen van diverse games, ook op regionaal niveau. Zo bracht developer Valve een update uit waardoor Nederlandse en Belgische spelers van zijn game Counter-Strike: Global Offensive geen loot boxes meer kunnen openen.

Waarom stoppen gamedevelopers loot boxes in hun spellen?

Loot boxes vormen een aardige bron van inkomsten voor uitgevers van spellen. Wereldwijd levert dit miljarden dollars op.

Hoe herken je spellen met microtransacties (waaronder betaalde loot boxes)?

Niet elke game met loot boxes laat je voor de kistjes betalen, maar wanneer een game dat wel doet, is er sprake van een microtransactie of in-game aankoop. En of een spel microtransacties bevat kun je sinds kort zien aan een icoontje dat een hand met een betaalkaart voorstelt, met daaronder de tekst 'in-game purchases'. Dit vind je op het fysieke doosje of op de internetpagina met informatie over het spel.

De instantie die dit icoontje in het leven heeft geroepen is de PEGI: de Pan-European Game Information - een soort Kijkwijzer, maar dan voor games.

Let op: bij games die dateren van vóór de introductie van dit icoontje (dus van eerder dit jaar of langer geleden) staat een dergelijk icootnje nog niet op het doosje. Daarbij is het ook zo dat games na de verschijningsdatum weleens een aanpassing krijgen aan het lootboxsysteem, zoals in het voorbeeld van Couter-Strike: Global Offensive hierboven. Voor actuele informatie kun je daarom het beste ook even een zoekopdracht op internet uitvoeren. 

Bron: NOS / Gamersnet