Last van pijn? 'Vraag om een VR-bril!'
Grote kans dat je aan een videogame denkt zodra het over Virtual Reality (VR) gaat. Toch is VR goed voor talloze andere toepassingen, bijvoorbeeld als medische behandeling. In sommige gevallen werkt een VR-behandeling zo goed, dat die pijnmedicatie kan vervangen. Hoe kan Virtual Reality worden ingezet in de zorg? Hierover ging Radar in gesprek met hoogleraar en chirurg Harry van Goor.
In de gezondheidszorg wordt Virtual Reality ingezet voor verschillende soorten pijn. 'Zowel voor kort aanhoudende als voor langer aanhoudende pijn kan VR van waarde zijn', vertelt Van Goor. Maar hoe werkt dat dan?
Minder pijnmedicatie
'Stel, een kind heeft een brandwond en het verband moet verwisseld worden. Deze behandeling geeft een behoorlijk heftige, korte pijnprikkel waar normaal gesproken pijnmedicatie voor gegeven wordt. Zodra het kind een VR-bril op krijgt, is pijnmedicatie vaak niet meer nodig, omdat de virtuele wereld zorgt voor voldoende afleiding', aldus Van Goor.
'Een ander voorbeeld is zwangerschap', gaat hij verder. 'Er zijn inmiddels al heel wat positieve verhalen van vrouwen die een VR-bril op hebben tijdens de bevalling. Hierdoor hebben zij veel minder last van hun weeën.' Bij bepaalde behandelingen is een extra voordeel dat mensen denken dat de tijd veel sneller voorbij gaat. 'Nadat iemand vijf uur de bril had gedragen, voelde het alsof het nog maar twee uur later was.' Naast dat er dus geen of minder pijnmedicatie nodig is, is ook deze tijdcompressie een mooi bijkomend effect van een VR-behandeling.
Behoort pijnmedicatie dan vanaf nu tot verleden tijd? Nee, dat ook weer niet. 'Als een patiënt moet revalideren van een operatie kan hij niet heel de dag door een VR-bril dragen, maar ook in deze situatie heeft de patiënt vaak wel minder pijnmedicatie nodig.' Van Goor legt uit dat dat een groot voordeel is, omdat pijnmedicatie vaak bijwerkingen heeft. Aan een VR-behandeling zitten nauwelijks tot geen bijwerkingen.
VR maakt pijn beheersbaar
'En bij mensen die last hebben van chronische pijn zetten we VR in om ze te leren met die pijn om te gaan. Een VR-behandeling kan de pijn niet weghalen, maar maakt het meer beheersbaar.' Volgens Van Goor tonen onderzoeken aan dat patiënten met chronische pijn zich een stuk gezonder voelen na hun VR-behandeling, dan daarvoor. 'Dat klinkt natuurlijk gek, want de pijn is in feite niet minder, maar omdat ze het beter kunnen beheersen, voelen ze zich gezonder.'
GGZ
Ook binnen de geestelijke gezondheidszorg kunnen VR-behandelingen ingezet worden, bijvoorbeeld voor een angststoornis of fobie. 'Door middel van 'exposure therapy' breng je mensen stapje voor stapje dichter bij hun angst. En het fijne van VR is dat het mensen heel gemakkelijk in die virtuele wereld brengt, oog in oog met hun angst, terwijl ze weten dat ze zich in de echte wereld bevinden.'
Met behulp van mindfulness- en ontspanningsoefeningen kan VR eveneens gebruikt worden door mensen met (overmatige) stress.
Nadelen?
Het klinkt eigenlijk allemaal heel positief. Zitten er dan helemaal geen nadelen aan deze vorm van therapie? Van Goor weet er niet veel te noemen. 'Het is natuurlijk wel een nadeel dat je een VR-bril nodig hebt met content. In Nederland stellen we onszelf dan altijd de vraag wie het gaat betalen.' Volgens hem wordt er nu gekeken hoe de kosten voor de patiënt zo laag mogelijk kunnen blijven.
Op dit moment wordt VR-therapie die als doel heeft pijn te verminderen nog niet vergoed. 'Wel zijn er wat verzekeraars die proefprojecten doen met VR, maar daarbij ligt de focus op angst, fobieën en stress', aldus Van Goor.
Kom jij in aanmerking voor VR-behandeling?
'Stel, je breekt je pols en die pols moet gezet worden op de Spoedeisende Hulp, dan zou ik vragen om een VR-bril', zegt Van Goor. 'De kans is groot dat je dan te horen krijgt dat dat niet kan, omdat ze de brillen niet hebben.' Toch zijn er volgens hem al heel wat ziekenhuizen die ervaring opdoen met VR, dus hij raadt aan om het altijd te vragen.
'Het zou mooi zijn dat als je vraagt naar een VR-bril, het ziekenhuis zegt: 'Ja, dat hebben we!', maar ons uiteindelijk doel is dat ze het uit zichzelf gaan aanbieden. Daar werken we op dit moment aan.'