'Langdurige zorg moet hulp van naasten accepteren om zorgkwaliteit te bewaren'
De langdurige zorg dreigt volledig vast te lopen als de sector de hulp van naasten en vrijwilligers niet snel en structureel omarmt. Daarvoor waarschuwt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in het advies Anders leven en zorgen dat donderdag verschijnt, schrijft NRC.
Volgens de raad, een belangrijk adviesorgaan voor regering en parlement, is 'een fundamentele herziening' nodig van de relatie tussen zorgverleners en mantelzorgers, vanwege het snel oplopende personeelstekort in bijvoorbeeld de ouderen- en gehandicaptenzorg. Als naasten niet beter bij de zorg worden betrokken, vreest de raad dat 'onorthodoxe oplossingen' nodig zijn, zoals de inzet van arbeidsmigranten in de zorg.
Te weinig erkenning
Hoewel Nederland nu al ruim vijf miljoen mantelzorgers heeft, constateert de raad dat zij onvoldoende steun en erkenning krijgen terwijl zij 'een essentieel onderdeel' van de langdurige zorg zijn. 'Familie wordt soms als lastig of bemoeizuchtig gezien, vrijwilligers als klushulpjes', citeert NRC uit het advies.
Zelfs het rondbrengen van koffie wordt niet aan een vrijwilliger overgelaten- Jet Bussemaker, voorzitter Raad voor Volksgezondheid en Samenleving
Jet Bussemaker, voorzitter van de raad, ziet een probleem in de strakke kwaliteitskaders. 'Daarin worden met de beste bedoelingen zaken tot in de kleinste details vastgelegd, waardoor er niks meer kan. Het gevolg is dat zorgverleners zelfs het rondbrengen van koffie niet aan een vrijwilliger durven overlaten.'
Als een mantelzorger iets mag doen, dan zijn de regelingen vaak erg slecht en raken mantelzorgers juist overbelast. 'In Nederland krijg je maar twee weken doorbetaald als je voor je zieke ouders gaat zorgen, dat is niet genereus.' Als voorbeeld geeft Bussemaker de verschillende vormen van 'zorgverlof' in Denemarken. Mantelzorgers worden hierbij tot wel zes maanden doorbetaald. 'Je kunt zeggen: dat is duur. Maar het personeelsprobleem op z’n beloop laten is nog duurder.'
'Hybride zorgteam' om commercialisering te voorkomen
Bij een samenwerking tussen zorgverleners, naasten en vrijwilligers in de vorm van een 'hybride zorgteam' zouden volgens de raad de taken goed verdeeld kunnen worden. 'We moeten echt de vanzelfsprekendheid doorbreken dat alles door professionals wordt gedaan,' aldus Bussemaker. Ze hoopt op een cultuuromslag waarin ook de kunde van het netwerk wordt ingezet.
We moeten echt de vanzelfsprekendheid doorbreken dat alles door professionals wordt gedaan- Jet Bussemaker, voorzitter Raad voor Volksgezondheid en Samenleving
De kwaliteit van de langdurige zorg kan in gevaar komen als er niks verandert, waarschuwt de raad in het advies. De huidige opkomst van commerciële mantelzorgbureaus kan zorgen voor een financiële tweedeling. Ook is er een risico dat de commerciële lonen hoger zijn en daardoor werknemers uit de reguliere zorg gaan aantrekken, waardoor het personeelstekort nog groter wordt.
'Verregaande stappen'
Als de zorg door overname van taken niet kan worden ontlast, zijn 'verregaande stappen' noodzakelijk, waarschuwt Bussemaker de politiek. Voorbeelden hiervan zijn de invoering van een wettelijke zorgplicht (mensen worden hierbij gedwongen voor hun ouders te zorgen of de zorg voor ze te betalen), een verplichte maatschappelijke dienstplicht voor jongeren of de inzet van arbeidsmigranten.
Vooral de laatste suggestie ligt gevoelig, zegt Bussemaker. 'Experimenten hiermee waren geen onverdeeld succes, vooral vanwege taalbarrières en culturele verschillen. Maar we moeten de discussie over deze lastige thema’s wel gaan voeren.'
Bron: NRC Handelsblad