Laagopgeleiden vaker onbekend met STAP-opleidingsbudget

Radar ondervroeg ruim 4000 werkenden en werkzoekenden die aangeven dat zij openstaan voor een opleiding of cursus voor huidig of ander werk. Van deze doelgroep van het STAP-budget geeft 35 procent aan dat zij bekend zijn met het opleidingsbudget. De overige 65 procent wist niet dat het bestaat of weet niet wat het inhoudt. Hoe lager het opleidingsniveau, hoe minder mensen STAP kennen, zo blijkt uit ons onderzoek. Onder de laagopgeleiden is de groep die bekend is met STAP (21%) twee keer zo klein als onder hoogopgeleiden (41%).

STAP in plaats van fiscale aftrek studiekosten

Het STAP-budget is een subsidieregeling vanuit de overheid voor scholing en ontwikkeling. Werkenden en werkzoekenden kunnen jaarlijks een STAP-budget van maximaal € 1.000 aanvragen voor een training, cursus of opleiding. Voorheen waren scholingskosten fiscaal aftrekbaar. Dit hield in dat je tot 15.000 euro studiekosten per jaar van je belastbare inkomen mocht aftrekken, zodat je over een kleiner bedrag inkomstenbelasting hoefde te betalen. Daarvoor is STAP nu in de plaats gekomen.

14 procent geeft aan dat zij al aan een opleiding waren begonnen voor STAP dit jaar inging. De meerderheid, 56 procent, geeft aan dat zij deze opleiding niet verder kunnen financieren via STAP. Nog eens 30 procent weet niet of dit kan. 8 procent kan een gedeelte van de resterende kosten financieren via STAP, en slechts 5 procent kan de opleiding via STAP volledig vergoeden.

Dit is waarom mensen de opleiding die zij al begonnen waren niet (volledig) gefinancierd krijgen via het STAP-budget:

1. Ik was er al aan begonnen voor ik STAP kon aanvragen (37%)
2. Mijn werkgever betaalt de opleiding (32%)
3. De instelling/opleiding valt niet onder STAP (25%)
4. Het STAP-budget is niet toereikend (24%)
5. Er ging iets fout met de STAP-aanmeldprocedure (1%)

Bepekt budget beschikbaar

13 procent geeft een andere verklaring. Sommigen hadden de opleiding het jaar voor STAP inging alvast afbetaald. Sommige mensen laten weten dat de werkwijze van het STAP-budget niet op hun werkelijkheid toepasbaar is. Zo schrijft iemand: 'Open Universiteit neemt nog niet deel aan STAP. Bovendien schrijf je daarbij in per vak, dus meerdere keren per jaar. bij STAP mag je maar 1x per jaar inschrijven en moet de opleiding binnen 3 maanden starten. dat gaat dus niet werken!' Meerdere mensen schrijven dat het budget al op was toen zij zich meldden.

Er zijn meerdere rondes per jaar om gebruik te maken van het STAP-budget. De eerste kwam op 1 maart van dit jaar beschikbaar. De overgrote meerderheid (95%) van degenen die wel nadenken over het volgen van een opleiding, of daarvoor open staan heeft geen gebruik gemaakt van deze eerste ronde.

De voornaamste redenen waarom geinteresseerden geen gebruik maakten van de eerste ronde van STAP, dit jaar:

1. Ik wist niet dat het bestond (42%)
2. Ik was te laat (11%)
3. Ik wil me later (dit jaar) inschrijven (9%)
4. De gewenste opleiding valt niet onder het STAP-aanbod (9%)
5. Ik vond het aanbod niet relevant (5%)
6. Ik had problemen met de aanmeldprocedure (2%)

18 procent geeft een andere verklaring. Ook hier geven veel mensen aan dat zij niet meedoen omdat de subsidiepot al leeg was. Anderen geven aan dat de 1000 euro vergoeding niet voldoende is:

Bijleren omdat het leuk of interessant is

Bijna 200 respondenten maakten wel gebruik van deze eerste ronde van het STAP-budget. Zowel deze groep als degenen die zich later (dit jaar) willen aanmelden vroegen we naar hun mening over het STAP-budget. In totaal zijn dit ruim 550 mensen.

Motivatie voor gebruik STAP-opleidingsbudget

1. Voor mezelf, ik ontwikkel me graag verder (66%)
2. Als aanvulling op mijn huidige baan (40%)
3. Omdat ik het leuk of interessant vind (34%)
4. Om mijn kansen op een baan te vergroten (23% - 132 mensen)
5. Omdat het gratis is (23% - 130 mensen)
6. Ik doe nu iets wat ik niet meer wil en wil me laten omscholen (17%)
7. Ik wil iets anders naast mijn huidige baan gaan doen (15%)
8. Ik doe nu zwaar lichamelijk werk en wil me laten omscholen (6%)

Uit deze opsomming blijkt dat veel mensen het voor zichzelf doen (op nummer 1 met 66%), omdat het leuk of interessant is (op nummer 3 met 34%) of omdat het gratis is (op nummer 5 met 23%). Wanneer we expliciet vragen of een opleiding via het STAP-budget van belang is voor het werkzame leven, of vooral leuk en interessant is, geeft 34 procent aan dat het vooral is omdat de opleiding van belang is voor hun werkzame leven. De overige 66 procent ziet een opleiding via het STAP-budget vooral of in minstens even grote mate als iets dat leuk en interessant is.

Niet alle opleidingen kun je financieren via STAP

Als je gebruik wilt maken van het STAP-budget, ben je gebonden aan een lijst met opleidingen die hieronder vallen. Van degenen die zich er al in verdiept hebben in hun keuze geeft 59 procent aan dat de opleiding van hun voorkeur in de lijst staat. Nog eens 23 procent had nog geen voorkeur en kiest direct uit de lijst. Voor bijna 1 op de 5 (18%) staat de gewenste opleiding niet op de lijst. Zij kiezen om die reden een andere opleiding.

55 procent van degenen die meedoen aan de eerste ronde of zich later dit jaar willen inschrijven zou (waarschijnlijk) zonder het STAP-budget geen opleiding doen. De overige 45 procent zou zich wel zonder STAP voor een opleiding inschrijven. 41 procent van alle werkenden en werkzoekenden die aangeven dat zij openstaan voor het volgen van een opleiding, of er al een volgen, zegt dat het STAP-budget het financieel gezien haalbaarder dan wel aantrekkelijker maakt om een opleiding te volgen. Dit zijn de redenen:

STAP maakt het voor mij financieel gezien haalbaarder/aantrekkelijker om een opleiding te volgen omdat:

1. Een deel van mijn opleiding door STAP wordt betaald (60%)

2. De hele opleiding door STAP wordt betaald (31%)

3. Ik zelf niets hoef voor te schieten (24%)


21 procent zegt dat het niet anders is dan voorheen, 12 procent vindt het met het STAP-budget minder haalbaar, een kwart (26%) zegt het niet te weten.

STAP maakt het voor mij financieel gezien niet haalbaarder/aantrekkelijker om een opleiding te volgen omdat:

1. Mijn werkgever mijn opleiding betaalt (35%)
2. Ik meer voor mijn opleiding betaal dan voorheen (toen studiekosten nog fiscaal aftrekbaar waren) (32%)
3. STAP mijn opleiding niet vergoedt (19%)
4. Ik nog steeds evenveel voor de opleiding zelf moet betalen (14%)

17 procent geeft een andere verklaring. Voor sommigen speelt het aanbod mee: ‘relevante opleidingen vallen niet onder de regeling’. Anderen geven aan dat zij de zekerheid missen dat zij de vergoeding krijgen: ‘Het is hoogst onzeker of ik een ronde gebruik kan maken van het budget. Het budget kan per ronde op zijn.'

Nieuwe regeling financieel minder gunstig

Een groep van 463 respondenten was voor 2022 al aan een opleiding begonnen. Daarvan maakte 45 procent voorheen gebruik van de fiscale aftrek voor scholingskosten. Wanneer we alleen naar die groep kijken, om zo de oude en de nieuwe financieringsmogelijkheden vanuit de overheid met elkaar te vergelijken, zien we dat het STAP-budget het volgen van een opleiding voor de grootste groep, 54 procent, financieel minder haalbaar of aantrekkelijk maakt. Ze betalen nu meer dan voorheen, geeft 75 procent van deze groep aan. Nog eens 33 procent geeft aan dat STAP hun opleiding niet vergoedt.

Een kwart van degenen die zich al hebben aangemeld voor STAP, of dit (dit jaar) willen doen, geeft aan dat zij van het budget weten via reclames van een opleidingsinstituut. Dat is ook waar de meeste respondenten (58%) een opleiding (willen) volgen. 16 procent kiest een publieke opleider zoals een mbo, hogeschool of universiteit.

Meer over het STAP-opleidingsbudget in de uitzending van Radar