Krimpflatie: 'Extra winst zonder dat de klant het beseft'

61 procent van de ruim 25.000 ondervraagden is in de afgelopen jaren een voorbeeld van krimpflatie opgevallen. 'Vlees werd aangeboden per kilo, nu per 700 gram. Dit lijkt goedkoper, maar bij omrekenen naar een kilo is het veel duurder', laat een respondent weten. En dat is precies wat krimpflatie is: een verborgen prijsstijging. Al is dit nog een milde variant, want hier daalt de prijs, al is het niet in verhouding met de vermindering in inhoud. In de meeste gevallen blijft de prijs gelijk of stijgt deze zelfs.

De voorbeelden van krimpflatie zijn bijna onuitputtelijk, hier enkele voorbeelden en daaronder foto's die mensen naar ons stuurden:

• Theezakjes: deze zijn van 2 gram inhoud naar 1,5 gram inhoud gegaan. Tussentijds is de prijs wel gestegen (per doosje 20 stuks)
• Tempo zakdoekjes nu nog maar 9 i.p.v. 10
• Taart 200 gram minder, prijs 0,50 euro duurder
• Kattenbrokken Royal Canin Urinary S/O: van 9 kilo voor €64 naar twee kilo mínder voor... een euro méér
• Roerbakgroenten van 450 gram naar 400 gram
• Bos bloemen. 9 i.p.v. 10 bloemen
• Frambozen diepvries bij AH was eerst 1 kilo voor 5,99, nu 750 gram voor 6,49
• 8 of 9 gram mascara i.p.v. 10 gram
• Vegan gebraden gehakt van de Albert Heijn, waren altijd vijf plakken en dat zijn nu nog maar vier plakken. Echt belachelijk, een krimp van 20%!
• Rollen toiletpapier van 200 vel per rol naar 160 vel per rol. En de prijs verhoogd van € 4,79 naar € 6,79.
• Grote pot kaneel van 150 gr naar 120 gr voor dezelfde prijs
• Nu pas ontdekt, een pijpje bier was altijd 0,33 liter nu 0,30 liter
• Pannenkoekenmix 400 gram, eerst was het 500 gram
• Condooms, i.p.v. 10 in een pakje nu maar 8
• Kaascrackers, 8 in een pakje, daarna 7 voor dezelfde prijs. Later werd de cracker enkele mm zowel in de lengte als in de breedte, kleiner
• Peynenburg ontbijtkoeken zitten zeer ruim in (orginele) verpakking
• AH groene olijven met knoflook. Voorheen 150 gram, nu 130 gram. Voorheen €2, nu €2,25
• Mandarijnen en handsinaasappelen 1 of 2 minder in een net
• Ajax schoonmaakmiddel vroeger 1 liter nu 750 ml
• Koekjes (bokkepootjes) de verpakking blijft hetzelfde, echter de koekjes zijn wel korter geworden 

Scroll naar rechts of klik via de pijltjes rechtsonder door de foto's.

Opeens past het knäckebröd wél in het opbergblik

Sommige mensen letten misschien niet eens heel erg op de prijs of het aantal grammen, maar merken alsnog het verschil, omdat de inhoud opeens wél in hun eigen voorraadpot (of op de houder) past.

• Wat mij opviel is dat plots het pak WASA volkoren knäckebröd helemaal in onze opbergblik ging, terwijl er voorheen altijd een bovenop moest.
• Gefruite uien, die gingen nooit in de voorraadtrommel maar nu makkelijk
• Kattenbrokjes. Past normaal niet in een doos, nu ruimschoots. Ik weet niet hoeveel gram het verschil is. De prijs is onveranderd
• We hebben altijd hetzelfde 4-lagig toiletpapier dat we in een voorraadhouder op het toilet zetten. Voorheen moesten we altijd een beetje duwen om het in de houder te krijgen en nu valt het vanzelf naar beneden. De prijs is hoger en de rollen zijn dunner geworden.

Het omrekenen naar kilo(- of liter)prijs, wat iemand in de eerste alinea al aangeeft te doen, is iets wat ook anderen als tip geven bij het vergelijken van prijzen. In veel supermarkten staat de kiloprijs al op het bordje bij het schap, dat scheelt rekenen. Ook tipt iemand om te kijken naar de kosten per gebruik: denk bijvoorbeeld aan het aantal wasbeurten dat de verpakking vermeld. Een supergeconcentreerd wasmiddel is misschien duurder per liter, maar als je er minder van hoeft te gebruiken, kan je alsnog goedkoper uit zijn.

Meer water toegevoegd

Maar let op, dit gaat overigens niet altijd op, zien we op de foto's hieronder van Karvan Cévitam-limonade. De oude bus bevat 750 milliliter, de nieuwe nog maar 600. Toch bevatten beide flessen '30 porties'. Is de nieuwe formule meer geconcentreerd? Het lijkt er niet op: er zitten namelijk minder calorieën in per 100 milliliter. Én trouwens ook minder vitaminen. Normaal gezien is minder calorieën en suiker misschien positief, maar in het geval van aanlenglimonade kun je dat ook zelf doen door meer water toe te voegen (en dus langer met je fles limonade te doen). Waarom is de bus met minder inhoud, en minder vitamines en calorieën, ook nog eens duurder geworden?

Ook die vraag legden we de ruim 25.000 deelnemers aan het onderzoek voor: Wat is volgens hun de oorzaak van krimpflatie? De meeste mensen wijzen naar de marge vanuit de producent of supermarkt voor extra winst: twee derde gelooft dat dit de reden, of een van de redenen, voor krimpflatie is. Ruim een kwart denkt dat winst de enige reden voor krimpflatie vormt.

Op de tweede plek komen de hogere energieprijzen en arbeidskosten, 59 procent ziet dit als oorzaak van krimpflatie. Een derde wijst de oorlog in Oekraïne aan als oorzaak. Slechts 2 procent ziet de oorlog als enige reden voor krimpflatie. 6 procent ziet extreme weersomstandigheden door klimaatverandering als oorzaak. Hieronder alle oorzaken op een rijtje:

Dit wijzen mensen aan als oorzaak van krimpflatie

1. Marge vanuit de producent of supermarkt voor extra winst (67%)
2. Hogere energieprijzen en arbeidskosten (59%)
3. Oorlog Oekraïne (34%)
4. Anders (11%)
5. Extreme weersomstandigheden door klimaatverandering (6%)

Andere oorzaken voor krimpflatie die mensen noemen:

• 'Hogere prijzen grondstoffen wegens tekorten'
• 'Uitkeringen aandeelhouders'
• 'Gewoon omdat het kan en iedereen prijsverhogingen doorvoert. Corona is het mooiste voorbeeld; gewoonweg verdubbeld in prijs'
•  'Combinatie van alles denk ik maar ik heb wel het idee dat de supermarkten er een slaatje uit slaan'

Oorlog wekt weinig begrip voor krimpflatie

We zijn benieuwd in hoeverre consumenten specifiek de oorlog in Oekraïne als (terechte) oorzaak van krimpflatie zien, en of dat maakt dat ze er begrip voor hebben. Slechts 6 procent heeft begrip voor krimpflatie vanwege de Oekraïnse oorlog. Nog eens 30 procent kan deels begrip opbrengen voor krimpflatie omdat zij wel geloven dat de oorlog de prijzen opdrijft, maar niet zoveel; ze vinden het prijsverschil te groot.

Bijna 2 op de 3 respondenten (64%) geven aan dat zij in de oorlog in het geheel géén vergoeilijking zien voor het toepassen van krimpflatie. 'Marge en misbruik maken van de situatie’, noemt iemand het.'De oorlog in Oekraïne wordt aangegrepen om de prijzen te verhogen, ook als het geen direct gevolg heeft.' Mensen kunnen de megawinsten niet verklaren.

'Geniepige manier van prijsverhogen'

Ook laten sommige mensen weten krimpflatie geen mooie manier van prijsverhoging te vinden. Ze vinden het bijvoorbeeld een 'geniepige manier van prijsverhogen', zo legt weer een ander uit: 'Probeer je klanten niet te bedotten.'

Ook noemen meerdere mensen een ander bezwaar: als je minder in een verpakking doet, betekent dat je meer verpakkingsmateriaal verbruikt. Zeker wanneer de verpakking even groot blijft, terwijl de inhoud ‘krimpt’, maar ook als je daardoor meerdere verpakkingen moet kopen:

Bovendien betekent krimpflatie ook vaak nieuwe verpakkingen en etiketten maken, en ook dat is prijsverhogend, zo kaart een deelnemer aan het onderzoek aan.

In de uitzending van Radar kijkt Fons samen met foodwatch naar krimpflatie in de supermarkt, wat zijn de échte redenen? En wat kun je doen? Meedoen aan de e-mailactief van foodwatch bijvoorbeeld, om meer transparantie over prijsstijgingen te eisen. Je vindt de mail onder de video:

Kijk Radar Checkt! over krimpflatie

En hoewel de verborgen prijsstijgingen het laatste jaar wel echt alomtegenwoordig zijn, gebeurt dit al veel langer. Radar deed hier eerder onderzoek naar, bekijk oudere voorbeelden in dit artikel:

Verborgen prijsstijgingen: minder inhoud voor dezelfde prijs