Koolmonoxide: ook bij lage waarden schadelijk
Bij koolmonoxidevergiftiging denken we vaak aan acuut gevaar. Het giftige gas dat je niet ruikt of proeft staat ook wel bekend als 'sluipmoordenaar'. Volgens de officiële cijfers overlijden er ieder jaar ongeveer tien mensen aan koolmonoxidevergiftiging. Nog eens honderden mensen worden jaarlijks in het ziekenhuis behandeld aan de gevolgen van koolmonoxidevergiftiging. Maar deze cijfers vormen volgens Marcel van Galen van Brandweer Nederland nog maar het topje van de ijsberg.
Een koolmonoxidevergiftiging wordt namelijk niet altijd herkend, zeker niet als er sprake is van chronische blootstelling aan relatief lage waarden koolmonoxide. De symptomen die dan kunnen optreden (hoofdpijn, concentratieproblemen en griepverschijnselen) passen bij ook bij veel andere ziektebeelden.
Hierdoor is het volgens toxicoloog Dylan de Lange voor artsen vaak ook moeilijk om een koolmonoxidevergiftiging te herkennen. We weten nog weinig over de gevolgen van chronische koolmonoxidevergiftiging op lange termijn.
Minder zuurstof
Bij koolmonoxidevergiftiging wordt er minder zuurstof naar de organen getransporteerd. Dit komt doordat koolmonoxide zich in het bloed hecht aan het zuurstof-eiwit hemoglobine. Hierdoor wordt de zuurstof in feite verdrongen door de koolmonoxide. Bij lage waarden koolmonoxide in het bloed zal het lichaam proberen dit te compenseren door de hartslag omhoog te brengen, waardoor het bloed sneller gaat stromen.
Groepen die minder goed kunnen compenseren voor dit zuurstoftekort (kinderen, zwangere vrouwen, ouderen en mensen met hart- of longaandoeningen) zijn extra kwetsbaar voor chronische blootstelling aan lage waardes koolmonoxide. Wanneer er klachten optreden verschilt per persoon.
Koolmonoxidemelders
De meeste koolmonoxidemelders waarschuwen bij hoge concentraties koolmonoxide. Als er tussen de zestig en negentig minuten 50 ppm (parts per million) koolmonoxide in de lucht is moet het alarm van een melder volgens de Europese nom (EN5029) afgaan. Vanaf 30 ppm mag een melder alarmeren na 120 minuten, maar dit hoeft niet.
Gezondheidsklachten als gevolg van blootstelling aan koolmonoxide, kunnen al optreden vanaf 10ppm. Het kan dus zijn dat er een schadelijke hoeveelheid koolmonoxide in de lucht is terwijl de koolmonoxidemelder hier niet voor waarschuwt.
Er zijn wel digitale koolmonoxidemelders op de markt die op het display ook de lagere waardes koolmonoxide ter informatie tonen. Vanaf welke concentratie dit is, verschilt per melder.
Momenteel wordt er gewerkt aan een nieuwe Europese norm voor koolmonoxidemelders waarin meer aandacht is voor lage waardes koolmonoxide. Hierin worden richtlijnen gegeven over de wijze waarop over deze waardes wordt geïnformeerd. De norm heeft geen verplichtend karakter. Koolmonoxidemelders hoeven dus niet alarmeren bij lagere waardes. Brancheorganisatie voor technische (brand)veiligheid, VEBON-NVOB, signaleert dat veel bij hen aangesloten producenten dit nu al oppakken.
Verplicht
Koolmonoxidemelders zijn niet verplicht in Nederland. Henk Krol, fractieleider van 50plus en Erwin Schoemaker, directeur van brancheorganisatie VEBON-NVOB, zouden dit graag anders zien. Nederland loopt als het gaat om tegengaan van incidenten met koolmonoxide in de achterhoede. Zo zijn koolmonoxidemelders in Groot-Brittannië verplicht. Ook is in veel van de ons omringende landen jaarlijks onderhoud van verbrandingsinstallaties verplicht. In Nederland geldt alleen dat er binnenkort enkel nog onderhoud mag worden gepleegd aan verbrandingstoestellen door erkende installatiebedrijven en vakbekwame cv-monteurs.
Rookmelders verplicht geïnstalleerd, koolmonoxidemelders niet
Voor rookmelders geldt sinds 2003 dat ze verplicht geïnstalleerd worden bij de oplevering van nieuwbouwwoningen. VEBON-NVOB directeur Schoemaker denkt dat mede hierdoor er meer rookmelders in woningen aanwezig zijn dan koolmonoxidemelders. Maar de brancheorganisatie ziet ook de dichtheid van de werkzame rookmelders terugloopt doordat veel geïnstalleerde rookmelders inmiddels verouderd zijn. Het is daarom volgens de brancheorganisatie niet voldoende om melders alleen voor nieuwbouwwoningen verplicht te stellen.
Ook 50plus ziet het liefst verplicht koolmonoxidemelders in alle woningen, maar in ieder geval in ouderenwoningen. Ouderen zijn namelijk extra kwetsbaar voor blootstelling aan koolmonoxide.
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken laat desgevraagd weten niet voor een verplichting van koolmonoxide melders te zijn. Volgens de minister is dit niette handhaven.Lees hier de volledige reactie van Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Minister Bruno Bruins voor Medische Zorg.Terugkijken: veelgestelde vragen over koolmonoxidevergiftiging
