Iedere dag wakker schrikken van je wekker, hoe erg is dat?

Bijna iedere ochtend van je leven wakker schrikken van je wekker. Dat klinkt in eerste instantie niet heel bevorderlijk voor je gezondheid. Om te weten te komen hoe dit zit, spreekt Radar met Marijke Gordijn: wetenschapper, gespecialiseerd in humane chronobiologie en slaap.

Fysieke stressreactie van een wekker

Gordijn bespreekt verschillende onderzoeken, waarin is gekeken naar het verschil in geleidelijk wakker worden en een abrupte wekking door een traditionele wekker. ‘Je blijkt best wel een stressreactie te hebben in je hart bij het wakker worden van een abrupte wekker, die niet voorkomt als je geleidelijk aan wakker wordt. Deze hartslagreactie laat een fysieke stressreactie zien.’ 

Uit deze onderzoeken bleek bovendien dat de mensen die geleidelijk aan wakker werden, bijvoorbeeld door een wekkerlamp, sneller fit zijn na het wakker worden. Daarnaast functioneerden deze mensen overdag beter en waren zij in een betere stemming. De manier waarop je wakker wordt, heeft dus best wat invloed op de rest van de dag. 

Late slaaptypes hebben moeite met opstaan

Maar het merendeel van de mensen schrikt toch iedere ochtend wakker van een agressieve wekker. Deze schrikreactie kan vooral heftig zijn wanneer je nog in een aaneengesloten slaap zit, doordat je bijvoorbeeld laat bent gaan slapen. Gordijn legt uit dat deze ‘late slaaptypes’ over het algemeen altijd een wekker nodig hebben om op tijd wakker te worden. 

‘Omdat deze mensen later gaan slapen, kunnen zij nog in hun aaneengesloten slaap zitten wanneer de wekker gaat, waardoor ze veel meer moeite hebben met wakker worden. Volgens hun biologische klok is het namelijk nog geen tijd om op te staan.’ 

Biologische klok als natuurlijk slaapritme

De wetenschapper vervolgt: ‘Je biologische klok bereidt je als het ware voor op wat gaat komen. Dus iets voor je wakker wordt, gaat de temperatuur van je lichaam en je hartslag al omhoog.’ Maar stel jij bent heel laat gaan slapen, dan is jouw lichaam je nog niet aan het voorbereiden op deze omslag. ‘Doordat het niet voorbereid is, heeft het abrupte wakker worden door de wekker dus een grotere impact op je stresslevels.’

Gordijn vertelt dat er ook onderzoek gedaan is waaruit bleek dat late slaaptypes op de lange termijn meer gezondheidsproblemen zouden krijgen dan zogenoemde vroege types, doordat zij vaker niet goed of te kort slapen. Bij deze groep komen over het algemeen eerder gezondheidsproblemen voor zoals hart- en vaatziekten, stemmingsstoornissen en overgewicht. 

‘Houd een vast slaapritme aan’

Klinkt dit laat gaan slapen en vroeg weer opstaan je bekend in de oren? Dan heeft Gordijn ook wat bruikbare tips voor je: ‘Het is heel verstandig om een vast slaapritme aan te houden. Door vroeg(er) naar bed te gaan rond een vast tijdstip op te staan raakt je lichaam hieraan gewend en zul je makkelijker wakker worden omdat je lichaam zich hierop voorbereidt.’

‘Daarnaast blijkt uit onderzoek dat een wekkerlamp goed werkt om op een rustige manier wakker te worden. Doordat het licht en geluid geleidelijk aan meer worden, merkt je lichaam dat het tijd wordt om op te staan.’ 

Ik vind een harde wekker wel fijn?

Hoewel veel mensen het fijn zullen vinden om op een rustgevende manier uit hun slaap te ontwaken, en dit ook beter zal zijn voor je stresslevels, geldt deze voorkeur niet voor iedereen. Hoe zit het met de mensen die er wel van houden om met een klap wakker te worden? Is hun gezondheid in gevaar op de lange termijn?

Als het aan Gordijn ligt hoeven deze mensen zich geen zorgen te maken. ‘Eigen beleving is en blijft een hele belangrijke factor. Als je iets fijn vindt, zoals een loeiharde wekker, dan zal het waarschijnlijk ook een minder negatief effect op je hebben. Het gaat erom dat jij fijn wakker wordt en dat je de manier erop lang kunt volhouden’, aldus de wetenschapper.