Hulp met computers en internet: waar kun je terecht als digibeet?

Een printje maken op de computer, je telefoon gebruiken om in de supermarkt te betalen, via een online prijsvergelijker je vakantie boeken, digitaal je tandartsrekening declareren, in een app je belastingaangifte doen: voor veel mensen zijn zulke handelingen een vanzelfsprekendheid, en zij doen ze haast zonder na te denken. Er is echter ook nog steeds een grote groep voor wie dit soort dingen wel degelijk veel moeite kost: zogeheten 'digibeten'.

Wat is een digibeet?

Een computeronkundige, iemand die niks van computers weet, iemand die niet met digitale media om kan gaan, een computeranalfabeet: het zijn allemaal omschrijvingen van het begrip 'digibeet'. Het woord is een samenstelling van het voorvoegsel digi-, wat slaat op alles dat met digitaal dataverkeer te maken heeft, en -beet, wat het laatste gedeelte is van het woord 'analfabeet' (iemand die het alfabet niet beheerst / niet kan lezen of schrijven).

Wie digibeet is, kan in de problemen komen in een maatschappij als de onze, waarin toegang tot zaken als betalingsverkeer, zorg en overheidscommunicatie veelal via computers en internet verlopen.

Binnenkort willen we een aantal veelvoorkomende (basis)computerproblemen uitleggen op onze site. Daarvoor zijn we benieuwd naar wat jij moeilijk vindt:

Tegen welk computerprobleem loop jij aan? Klik hier en laat het weten!

Dit artikel is bedoeld voor iedereen die zichzelf in meer of mindere mate digibeet voelt. Het zal je niet in één keer in een expert veranderen, maar na het lezen heb je in elk geval wat handvatten om verder aan de slag te gaan met computers en de 'digitale snelweg' (internet dus).

We noemen eerst een paar manieren waarop onze eigen Radarwebsite je kan helpen. Daarna geven we je wat aanknopingspunten die buiten onze site liggen. Ook bespreken we de digitale overheid en waarschuwen we voor digitale fraude.

Heb je zelf ook nog tips waar anderen wat aan kunnen hebben? Deel ze in de reacties onder dit artikel!

Uitlegartikelen en andere tips op de Radarwebsite

Op de website van Radar kun je terecht voor hulpartikelen over de meest uiteenlopende consumentenkwesties - óók voor uitleg op het gebied van computer- en online-aangelegenheden.

• Een afbeelding maken van je computer- of telefoonscherm, daar heb je dus géén fototoestel voor nodig! De meestgebruikte smartphones en computers hebben een ingebouwde mogelijkheid  voor het maken van een schermafbeelding, ook wel screenshot genoemd. Hoe dat moet leggen we per apparaat uit in: Hoe maak je een screenshot?  
• Niet alleen screenshots maken, maar vijwel alles op je computer kun je doen door met je muis op icoontjes, menuutjes en opties te klikken. Maar wist je dat veel commando's ook met je toetsenbord kunnen? Dit kan door het gebruik van toestcombinaties, ook wel sneltoetsen genoemd. Kijk eens in deze artikelen wat er zoal mogelijk is - misschien kom je ook nog wel wat functionaliteiten tegen waarvan je überhaupt niet wist dat ze bestonden. Heb je een Windowscomputer (een pc dus), lees dan 28 sneltoetsen in Windows waarmee je veel tijd bespaart. Voor gebruikers van een Mac (een Applecomputer) hebben we Handige sneltoetsen op een Apple Mac.  
• Als je op vakantie gaat en je neemt je smartphone mee, zorg dan dat je niet voor onverwachte kosten komt te staan. In Je smartphone op vakantie: waarop kun je letten? vertellen we over een paar instellingen die je zelf kunt doen en die je geld kunnen besparen.  
• In de supermarkt boodschappen afrekenen met je mobiel: het kan tegenwoordig, en veel mensen zweren erbij. Je hoeft dan immers geen contant geld bij je te hebben en je kunt zelfs je betaalpas in je portemonnee laten zitten. Tegelijk zijn er ook nog veel mensen die er niet op zittn te wachten, omdat ze contant betalen een stuk vertrouwder vinden. Maar voor wie nieuwsgierig is naar deze mogelijkheid, leggen we het uit in dieze aritkelen: Pinnen met je mobiel, hoe werkt dat? en Contactloos betalen met je mobiel: het nieuwe betalen?

Die hierboven genoemde artikelen vormen slechts een kleine greep aan het grote aanbod aan artikelen. Andere manieren om op onze site te vinden wat je zoekt:

• Ga naar ons overzicht van hulpartikelen en scroll er eens doorheen. Je kunt natuurlijk ook bovenaan de pagina de zoekfunctie gebruiken. Tik daar de term in waarover je meer wil weten en druk op 'Enter'.  
• We hebben bijna alle content op onze site ook gerubriceerd in onderwerpen. Wil je hulp- of nieuwsartikelen vinden, of bijvoorbeeld columns of uitzend-items in een bepaalde categorie, dan kun je die hier selecteren. Op het gebied van 'tech', computers en andere digitale aangelegenheden zijn vooral deze rubrieken interessant: Smartphone en computer en Veilig internetten.  
• Niet uitsluitend voor hulp bij computerzaken, maar toch nuttig om te checken, bijvoorbeeld als het je niet lukt om ze via internet te bereiken: Radars lijst met handige adressen (en telefoonnummers) van organisaties die zich bezighouden met uiteenlopende consumentenzaken.  
• Je kunt via onze site ook de hulp inroepen van andere consumenten. Stel je (computer)vraag op ons Forum en er is een grote kans dat een mede-consument 'm voor je kan beantwoorden!

Andere bronnen voor computer- en internethulp

Niet alleen op onze site vind je digi-hulp, ook elders op internet en in de 'echte' wereld kun je terecht voor ondersteuning.

• Klop aan bij de bibliotheek. In veel bibliotheken kun je hulp krijgen bij computergebruik. Een groot aantal biedt ook cursussen hierin. Vraag het na bij je lokale bieb, of Google eens op bijvoorbeeld 'computer hulp biobliotheek', gevolgd door de plaatsnaam van je bibliotheek.  
• Schakel familie / goede vrienden in. Hulp krijgen bij computergebruik kan ook betekenen dat je voor bepaalde handelingen je inloggegevens bekend moet maken aan de persoon die je helpt. Wees hier heel voorzichtig mee, een deel zulke gegevens - als het écht nodig is - alleen met mensen die je 100% vertrouwt.  
• Je kunt er ook voor kiezen om professionele hulp in te huren. Op dit gebied zijn verschillende bedrijven actief. Google maar eens op termen als 'computer hulp aan huis'. Let op: dit kost dus geld, en wees zeer terughoudend met het delen van je gebruikersnamen en wachtwoorden - zie ook de waarschuwing hierboven.  
• Gebruik boeken. Hulp voor digibeten is er ook in boekvorm. Zoek maar eens op de site van een boekwinkel met termen als 'digibeet' en 'computerhulp'. Of als je toch in de bieb bent, na het eerste punt van deze opsomming gelezen te hebben, check daar dan of je zulke boeken kunt lenen.

Digibeten en de overheid

Voor het regelen van veel overheidszaken heb je tegenwoordig een DigiD nodig. Hoewel de overheid ernaar streeft om online eenvoudig, begrijpelijk en bereikbaar te zijn voor mensen met wat minder computerkennis, zijn er nog altijd veel mensen die daar moeite mee hebben. Zo komt post van de overheid tegenwoordig digitaal binnen je je persoonlijke Berichtenbox, maar lang niet iedereen weet deze te vinden.

Je vindt de Berichtenbox op MijnOverheid: https://mijn.overheid.nl/. Hier moet je inloggen met je DigiD. Dat klinkt ingewikkeld, maar het is belangrijk om dit eens te checken. Als je er nooit in kijkt, loop je mogelijk belangrijke berichten mis. Dat kunnen óók rekeningen en betalingsherinneringen zijn!

Wil je meer weten over de Berichtenbox van MijnOverheid, lees dan Wat is de Berichtenbox? op de MijnOverheid-site.

Heb je hulp nodig bij het aanvragen of het gebruik van je DigiD? Bel dan dit hulpnummer van de overheid: 088 123 6555 of check de overige contactinformatie. 

Pas op voor phishing, WhatsAppfraude en andere internetoplichting

Kwaadwillenden maken regelmatig websites of e-mails die er vertrouwd uitzien doordat ze logo's van grote merken gebruiken, maar die in werkelijkheid bedoeld zijn om jou je persoonsgegevens of geld te ontfutselen. Als je sowieso al weinig ophebt met digitale toepassingen en het internet, loopt je extra risico om in zulke slinkse oplichtingstrucs te trappen: je kunt dan wellicht minder goed onderscheiden wat echt / vertrouwd is, en wat nep / malafide.

We raden je daarom aan om uitleg te bekijken van een aantal veel voorkomende vormen van digitale fraude - ook wel cybercrime genoemd.

• Phishing: in dit hulpartikel over phishing leggen we niet alleen uit wat phishing is (kort samengevat: digitaal hengelen naar persoonsgegevens), maar ook hoe je kunt zien dat een bepaalde mail phishing is.  
• WhatsAppfraude: krijg je via WhatsApp de vraag om geld over te maken, en lijkt dit verzoek te komen van een familielid of andere bekende? Let dan goed op, vooral als het bijbehorende nummer anders is dan je gewend bent (mogelijk beweert die persoon dat hij een nieuwe telefoon heeft). Het is zeer waarschijnlijk dat je te maken hebt met een fraudeur die zich voordoet als bekende, om zo geld van je los te peuteren. Lees meer over hoe dit werkt in dit hulpartikel over WhatsAppfraude.  
• Betaalverzoekfraude: wil je iets kopen of verkopen via een handelswebsite als Marktplaats en stuurt iemand je een verzoek in de trant van: 'Maak eventjes 1 cent naar me over, zodat ik zeker weet dat je bent wie je zegt dat je bent', wees dan op je hoede! Het kan zijn dat je op een namaak-bankwebsite terechtkomt. Als je daar je betaalgegevens invult, komen die in handen van fraudeurs. Lees ook: Marktplaats treedt op tegen gevaarlijke oplichtingstruc.  
• Waardebon-winacties: krijg je een e-mail met de mededeling dat je een waardbon of winkeltegoed gewonnen hebt, of dat je daar grote kans op maakt? Trap er niet in: het is vermoedelijk een vorm van phishing (zie hierboven). Lees meer over zulke waardebonnenspam.  
• Spam in het algemeen: spam is ongewenste (massa)mail. Al bijna net zo lang als e-mail bestaat, is spam een probleem - niet voor niks hebben internet- en e-mailproviders speciale spamfilters ingebouwd, om zulke berichten snel af te voeren. Lees wat je kunt doen om zulke mails te voorkomen in dit hulpartikel over spam. 

Wil je meer weten over veiligheid op het wereldwijde web? In het onderwerp Veilig internetten hebben we alle artikelen en uitzend-items op dit gebied voor je verzameld.

Ook nuttig: de redactie van het AVROTROS-programma Opgelicht?! verzamelt voorbeelden allerlei soorten fraude, en één daarvan is internetoplichting. Het is verstandig om er eens een paar van zulke waarschuwingen te bekijken, zodat je malafide mails in de toekomst makkelijker herkent.

En tot slot nogmaals onze oproep:

Tegen welk computerprobleem loop jij aan? Klik hier en laat het weten!