Gifschandaal Bordeaux zorgt voor opmars biowijn
De beroemde wijnhuizen van Bordeaux waren twee jaar geleden het onderwerp van schandaal. Een rechtszaak over pesticiden leidde tot verhitte debatten in de wijnwereld. Met de tanende reputatie daalde de verkoop van de geprezen flessen. Sindsdien werkt de Franse wijnstreek met een biologische kentering aan een nieuw imago. 'Maar de biowijnen zijn niet per se gezonder.' Van gif naar bio, wat is er aan de hand in de populaire wijngaarden?
Bordeaux was lang het mekka van de wijnliefhebber, tot een Franse rechter begin 2019 voor het eerst een wijnboer aansprakelijk hield voor het ziek worden van zijn personeel door bestrijdingsmiddelen. Sylvie Berger was het gezicht van die zaak: na jaren in wijngaarden bij Bordeaux te hebben gewerkt, kreeg de vrouw de ziekte van Parkinson.
Pesticiden veroorzaken kanker en parkinson
Het debat over pesticiden woedde al even. In 2017 al constateerde een Frans onderzoeksinstituut dat in wijnbouwgebieden 10 procent meer gevallen van parkinson voorkomen onder de omwonenden. De vaststelling werd toen weggezet als een statistisch verband, aangezien nog niet werd aangetoond dat het gif de boosdoener was.
Van beroemd naar berucht
Het jaar nadien wees een onderzoekscommissie de Franse Tweede Kamer op een verband tussen pesticiden en verschillende soorten kanker en parkinson. Begin 2019 werden in de hoofdharen van werknemers en omwonenden van de wijngaarden resten van zestien soorten gif gevonden. Ook het middel Diuron, dat in Frankrijk al ruim tien jaar verboden was omdat het kankerverwekkend kon zijn.
Bordeaux kleurt almaar groener
Frankrijk was en is nog steeds een van 's werelds grootste gebruikers van pesticiden, met de wijnindustrie voorop. Maar de uitspraak van de rechter zorgde voor een keerpunt in het debat. Sindsdien ontmoet het gebruik van pesticiden sterke weerstand, alsook de straffeloosheid waarmee 'traditionele' wijnboeren te werk gaan. Niet in die zin dat alle beroemde wijnhuizen meteen overstag gingen voor de biologische druiventeelt, maar ecologische initiatieven in de wijnstreek namen steeds meer het voortrouw.
Oude en nieuwe klanten
Maar onder meer door het pesticidenschandaal heerste in 2019 crisis in de Bordeaux-wijnstreek. Kostbare flessen bleven in de kelders van de wijnboeren liggen terwijl de nieuwe druivenoogst al riep. Met de biologische kentering wil de wijnstreek zich een nieuw imago aanmeten om afgeschrikte klanten terug te winnen en nieuwe klanten te werven, met name de jongere generaties met een grotere hang naar duurzaamheid.
Hoge prijzen, ook voor minder kwaliteit
Niet eenvoudig, aangezien bordeauxwijn naast een beschadigde reputatie als gifwijn ook worstelt met een imago rond onbetrouwbare prijskaartjes. Naast de onmiskenbaar dure en betaalbare kwaliteitswijnen, worden namelijk ook wijnen van een ander kaliber prettig geprijsd. Dat neemt de consument, die zeker wil zijn van zijn waar voor zijn geld, de wijnstreek niet in dank af.
Even aanstippen dat de gedaalde verkoop van dure bordeauxwijn ook met een cultuurverandering bij drinkers te maken heeft. De jongere generaties consumenten kopen vaker een flesje wijn om die avond zelf nog open te trekken. Het aandeel kenners en fijnproevers, consumenten die willen investeren in dure wijn om die jaren in een wijnkelder te bewaren, neemt af.
Van gif naar bio
Volgens de branchevereniging van de wijnmakers van Bordeaux, het C.I.V.B., zet intussen '60 procent van alle wijngaarden hun schouders onder biologische initiatieven'. Onder initiatieven kunnen we vermoedelijk niet zomaar biowijnen verstaan, maar het feit blijft dat steeds meer wijnen van organische en ecologische signatuur het daglicht zien in de beroemde wijnstreek, tot velen hun verbazing.
Je herkent biologische flessen aan het Europese biolabel, of een van de andere erkend certificatielabels zoals Terra Vitis.
Ook bioboer werkt met koper
Maar biowijn zou volgens sommigen eveneens niet veilig of gezond (genoeg) zijn. In de Bordeaux-streek wordt immers koper gebruikt om wijngaarden te beschermen tegen de schimmelziekte 'valse meeldauw'. Althans een toegelaten middel op basis van koper, genaamd Bordeauxse pap. En dat gebruiken biologische wijnboeren ook, zij het niet-preventief maar in beperkte hoeveelheden wanneer schimmel optreedt. Koper is niet onbesproken en het zware metaal houdt een zeker risico in voor het bodemleven.
Terugkeer naar populaire lijstjes?
Desondanks winnen de biowijnen uit Bordeaux aan populariteit. Of bordeaux daarmee binnenkort weer in de lijstjes van populairste druiven zal verschijnen, valt moeilijk te zeggen. In ieder geval is de biologische omwenteling van een traditionele wijnstreek een interessant gegeven in deze tijd waarin duurzaamheid na scepsis steeds meer aandacht krijgt.
