Geweigerd in supermarkt door beperking: 'Kan geen winkelkar duwen'

De balans tussen de coronaregels en mensenrechten is een van de grijze zones die de huidige realiteit tekenen. 'Ik word in meerdere supermarkten weggestuurd omdat ik in een rolstoel zit en geen kar kan duwen. Ze zeggen dat ik afstand moet kunnen houden. Maar ik wil zelf ook veilig mijn boodschappen kunnen doen.' Hoe handel je als winkelmedewerker?

'Ga rustig het gesprek aan'

'Als supermarkt ben je verplicht om mensen toe te laten', stelt Renée Tuijnman, persvoorlichter van Ieder(in), het netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte. 'Als iemand ons hierover vertelt, dan dringen we erop aan om in gesprek te gaan met de supermarktmedewerkers en samen tot een oplossing te komen.'

'Het gebeurt al eens dat iemand kwaad wordt, maar belangrijk om te onthouden is dat geen van beide partijen uit kwade wil spreekt. Het blijft een ongewone, frustrerende situatie en er is ook geen exacte oplossing die voor elke supermarkt werkt', stelt Tuijnman. 'Maar we hebben nog niet gehoord dat mensen er met communicatie niet uitkomen.'

Veilig winkelen in rolstoel?

De organisatie wijst ook op het omgekeerde verhaal: mensen met lichamelijke hindernissen die aangeven dat ze niet veilig kunnen winkelen. 'We horen van onze leden vaak dat anderen – mobiele mensen – te weinig afstand houden. In een rolstoel bijvoorbeeld ben je minder wendbaar en kun je niet snel genoeg uitwijken wanneer iemand te dicht komt. Dagelijkse activiteiten, zoals een bezoek aan de supermarkt, zijn zo een nog grotere uitdaging geworden.'

Nienke Hoek van het Koninklijk Nederlandse Geleidehonden Fonds (KNGF) geeft ook aan dat ze regelmatig meldingen krijgt van cliënten. Ook zij worden met hun hond in deze coronatijd geweigerd in winkels. 'Deze mensen hebben de hond echt nodig om hen te begeleiden in de winkel en het is zelfs wettelijk geregeld dat de hond mee naar binnen mag. Toch gaat het vaak mis.'

In elke winkel anders

Ook het 'willekeurige deurbeleid' wordt als probleem genoemd door mensen met lichamelijke hindernissen. 'De regels zijn in elke supermarkt anders. In deze crisissituatie ben je als persoon met hulpmiddel afhankelijk van de willekeur van het winkelpersoneel. Mijn menswaardigheid gaat op de schop, zo voelt het soms.'

'De coronamaatregelen zijn belangrijk, maar ze werden opgesteld met de zelfstandige mobiele mens in gedachten. Er zijn al lang afspraken voor supermarkten over mensen met een fysieke beperking. De bestaande wetgeving mag door de coronaregels niet worden vervangen', klinkt het ook.

'Samen tot oplossing komen'

Supermarkten geven aan amper te horen over mensen die de deur worden gewezen, maar dit soort situaties wel serieus te nemen. 'Wij hebben hierover inmiddels ook contact gehad met Rick Brink, de (officieuze) minister voor Gehandicaptenzaken', stelt woordvoerder Lisa Martis van brancheorganisatie CBL.

'Voor deze klanten moet zeker een oplossing zijn. Bijvoorbeeld dat zij met een begeleider samen de winkel in mogen, of dat zij door een supermarktmedewerker worden begeleid tijdens het boodschappen doen', meent Martis. 'Dat geldt ook als zij bijvoorbeeld door geplaatste paaltjes de supermarkt niet in kunnen: het personeel helpt graag een oplossing te vinden.'

'We weigeren niemand, maar zoeken altijd naar een oplossing', stelt Aldi-woordvoerder Laetitia Gruwel. 'Als klanten met een beperking of klanten met een kinderwagen hulp nodig hebben, dan zijn wij coulant en bieden wij desgewenst hulp', meent Marian Verheij van Lidl. 

Meld discriminatie bij het College

Zowel de supermarkten als Ieder(in) vragen wie in een rolstoel of scootmobiel zit, met krukken loopt of een kinderwagen duwt, om een winkelmedewerker of het infopunt van de supermarkt aan te spreken en te overleggen hoe veilig met een hulpmiddel kan worden gewinkeld. Ook vooraf even bellen, wordt als oplossing genoemd. 

Wie (toch) wordt afgewezen of meent gediscrimineerd te worden, wordt aangeraden om een melding te maken bij het College voor de rechten van de mens. 'Wij zijn toezichthouder op het VN Verdrag Handicap en hebben de wettelijke bevoegdheid om over discriminatieklachten, waaronder discriminatie op grond van handicap of chronische ziekte, een oordeel te geven.'