Gebruikt jouw kind kunstmatige intelligentie (AI)? Dit zijn de risico’s
Artificiële Intelligentie (AI) is met een enorme opmars bezig. Ook jongeren zijn ermee bezig. Ze gebruiken het voor hun plezier, maar soms ook voor het maken van schoolopdrachten. Moet je je als ouder zorgen maken wanneer je kind AI gebruikt? Radar vraagt het een expert.
Wat is AI?
AI is een kunstmatige vorm van intelligentie die een machine de mogelijkheid geeft om mensachtige vaardigheden te vertonen. Zo kan AI bijvoorbeeld redeneren, leren en plannen.
Een bekend voorbeeld van AI is ChatGPT, ontwikkeld door het bedrijf OpenAI. ChatGPT is een robot waarmee je gesprekken kunt voeren over van alles en nog wat. De ‘chatbot’ heeft uit allerlei bronnen data verzameld en kan daardoor op vrijwel alles binnen een mum van tijd een verrassend goed antwoord geven.
AI gebruikt voor huiswerk: ‘Hele grote zorg’
Kinderen hebben dit dus ook ontdekt en frauderen er schoolopdrachten mee. Opdrachten als boeksamenvattingen kunnen door chatbots namelijk behoorlijk goed gemaakt worden. “Docenten maken zich hier natuurlijk zorgen over en het is voor de maatschappij als geheel een hele grote zorg”, zegt Jelle Zuidema, AI-expert aan de Universiteit van Amsterdam.
"Standaard plagiaatdetectiesystemen werken niet meer en nieuwe systemen laten nog te wensen over”, zegt hij. “Het is namelijk veel moeilijker om te controleren of de opdracht door mens of machine gemaakt is.”
Zuidema hinkt nog op twee gedachten als het gaat om AI op scholen. Aan de ene kant wil hij het niet volledig omarmen, maar hij vindt ook niet dat scholen het moeten verbieden. “AI is namelijk een onderdeel van de toekomst van de kinderen”, zo stelt hij. “Daarnaast denk ik dat we ons uit deze problemen zullen worstelen, omdat AI heel veel te bieden heeft op termijn. Denk aan een alwetende en onwijs geduldige virtuele docent, bijvoorbeeld.”
Hoe kan het onderwijs AI goed gebruiken?
Volgens Zuidema zijn er genoeg manieren om AI in het onderwijs te gebruiken. “Denk aan het veranderen van opdrachten.” Bijvoorbeeld: een opdracht waarbij de interactie met AI centraal staat. Je kunt de interactie met een bot omarmen en het proces van interactie documenteren. “Dan kun je kijken of de leerling onderscheid kan maken tussen goede en foute antwoorden van de bot, aangezien chatbots nog steeds veel fouten maken.”
Privacy
Buiten schoolwerk om zijn er nog meer risico’s van AI. Zo is de privacy ‘echt niet goed geregeld’, zegt de expert. “Mensen voeren allemaal teksten in bij een chatbot en verwachten een antwoord. Wat je invoert staat dan in de servers (programma’s die diensten verlenen aan klanten, red) en we hebben heel weinig controle op wat daar dan mee gebeurt. Dat zou ik als ouder zeker niet prettig vinden.”
Vervelende gesprekken
Dan is er nog een volgend punt dat Zuidema onder de aandacht wil brengen. “Deze chatbots hebben een gigantische database. Die bestaat uit een hoeveelheid documenten waar je misschien wel tienduizend mensenlevens voor nodig hebt om ze allemaal door te lezen. In die waanzinnige hoeveelheid documenten staan veel haatdragende, nare, racistische of pornografische teksten.”
Nu heeft OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, zijn best gedaan om die teksten uit de database te filteren, zodat je niet plotseling een vreemd gesprek krijgt. Er zijn echter geen garanties voor. “Als een kind met een chatbot praat, wil je niet dat een gesprek een vervelende wending neemt. Dat kan in theorie gebeuren.”
‘Angst van ouders is gegrond’
Zuidema is dan ook van mening dat AI op een te hoog tempo wordt doorontwikkeld. “Deze snelheid geeft de maatschappij niet de tijd om even aan Artificiële Intelligentie te wennen en dat maakt de angst van ouders voor hun kinderen zeker gegrond.”
Hij doelt daarmee onder andere op de fraudegevoeligheid voor schoolopdrachten. Je hebt immers enkel toegang tot het internet en een account nodig om met een chatbot te praten. “Volgens mij kun je als ouder niet voorkomen dat een kind gebruikmaakt van AI.”
‘Ga als ouder zelf in gesprek met een chatbot’
AI is de toekomst, benadrukt Zuidema. Ook al ziet de expert dat er momenteel nog veel risico’s zijn, waar je als ouder eigenlijk niets aan kunt doen. “De ontwikkelingen gaan te snel en ik vind dat daar heel kritisch naar gekeken moet worden, maar toch zou ik zeggen: geen paniek. Er is zoveel mogelijk met AI en het overgrote deel van de interacties is positief. Ga als ouder zelf in gesprek met ChatGPT en kijk mee met je kind. Dan zie je dat het echt niet allemaal hel en verdoemenis is.”
Bronnen: Jelle Zuidema, UvA, FD, OpenAI, ChatGPT, EenVandaag, AD, de Volkskrant, Control AI.