Elke dag zonnebrandcrème smeren (ook in de winter): overdreven of écht nodig?
De meeste mensen weten wel dat ze zich in de zomer goed in moeten smeren. Maar de straling kan ook erg schadelijk zijn als de zon niet op zijn hardst schijnt, terwijl niet iedereen zich hier goed tegen beschermt. Vaak insmeren is dus belangrijk en er zijn zelfs mensen die zweren bij dagelijks insmeren, zelfs in hartje winter. Is dat overdreven of écht aan te raden?
Het korte antwoord: je hoeft je niet 365 dagen per jaar in te smeren. 'Maar veel mensen smeren zich alleen in als ze op zonvakantie gaan naar Spanje. Dat is echt niet voldoende', zegt Marianne Crijns, dermatoloog en specialist in huidkanker in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis.
Risico op kanker, veroudering en rimpels
Crijns legt uit dat de zon twee soorten straling bevat die schade kunnen veroorzaken:
- UVB: Hierdoor verbrand je, wat DNA-schade en op termijn huidkanker kan veroorzaken.
- UVA: Dit gaat dieper door de huid heen en zorgt voor schade als veroudering en rimpels. UVA draagt daarbij ook bij aan de ontwikkeling van huidkanker.
Beide vormen dus een vervelend risico op je gezondheid, waarbij het risico op huidkanker natuurlijk het meest serieus is. 'Je moet dus eigenlijk te allen tijde voorkomen dat je verbrandt', zegt Crijns. Ze voegt eraan toe dat het aantal zonverbrandingen vóór je zestiende een extra grote risicofactor zijn. 'En de gevolgen daarvan merk je pas twintig of dertig jaar later.'
Door verbranding ontstaan verkeerde cellen en die vermenigvuldigen zich, wat uiteindelijk kan uitgroeien tot huidkanker. Annebel Schipper, woordvoerder van KWF, legt uit dat afgelopen jaar 80.000 Nederlanders gediagnosticeerd werden met huidkanker. Het is daarmee de meest voorkomende kankersoort in ons land. En naast huidkanker loop je dus ook het risico op een versnelde veroudering van de huid, rimpels en pigmentvlekken. Goed dus om je hiertegen te wapenen.
Insmeren is dus belangrijk, maar hoe vaak?
Een misschien ietwat voor de hand liggende antwoord: elke keer wanneer je de zon in gaat. We hebben in Nederland niet de luxe dat het elke dag zonnig is, maar de zon kan ook schade veroorzaken als het bijvoorbeeld bewolkt is. Zeker als je een lichtgevoelig huidtype hebt. 'Vanaf zonkracht vier kun je al heel snel verbranden', zegt Schippers van KWF.
In Nederland is de zonkracht in de winter vaak lager dan 1, dus dan hoef je je niet in te smeren. Vanaf ongeveer eind maart tot oktober is de kans op verbranding het hoogst, legt Crijns uit. Let dus in deze maanden via weersites goed op de zonkracht als je van plan bent om naar buiten te gaan. 'Het is belangrijk om je al in het voorjaar bij de eerste zonnestralen te beschermen, want je huid is het nog niet gewend', voegt Schippers daaraan toe. Je hoeft je natuurlijk niet in te smeren als je de hele dag binnen blijft.
Daarbij speelt je huidtype ook een rol. 'Als je huidtype 1 hebt, kun je heel slecht tegen de zon en verbrand je snel. Dus dan moet je goed smeren. Bij hogere types heb je meer pigment, dus kun je ook meer hebben en word je sneller bruin', zegt Crijns. Daar voegt ze wel nog aan toe dat mensen die al een beetje bijgebruind zijn vaak onterecht denken dat dit ook extra beschermt. 'Het risico op schade door UV-straling is er dan nog steeds.'
Huidtypes
Hoe gevoelig je huid is voor de zon wordt bepaald aan de hand van zes types: van type 1 (verbrandt heel snel en wordt niet bruin) tot type 6 (verbrandt bijna nooit en wordt heel bruin). Online kun je veel tests vinden waarmee je kunt bepalen welk huidtype jij hebt. Op basis hiervan kun je ook bepalen hoe goed jij je moet beschermen tegen de zon.
Crèmes met UV-bescherming: 'Kan je minder van op aan'
Er zijn een hoop producten waaraan UV-bescherming is toegevoegd, zoals dagcrèmes en make-up. Alhoewel dit qua bescherming iets kan bijdragen, kun je beter gewoon een aparte zonnebrandcrème gebruiken. 'Van dagcrèmes zijn de beschermingsfactors niet getest en ze bevatten vaak geen UVA-filter. Daarbij brengen mensen dit soort producten vaak maar één keer aan. Ik zeg niet dat het niks is, maar je kan er minder van op aan', aldus Crijns.
In een ander artikel van Radar lees je meer over de werking van producten waar SPF-bescherming aan is toegevoegd.
Insmeren: waar moet je op letten?
Je moet je dus insmeren op dagen waarop je de zon in gaat. 'Elke twee uur insmeren met factor 15 moet voldoende zijn voor dagelijkse activiteiten in Nederland', zegt Crijns. 'Maar als je echt gaat zonnen zou ik beginnen bij factor 30.' Ook op wintersport, in het voorjaar en op zonvakantie is het advies om goed te smeren, al speelt ook hier het huidtype een belangrijke rol. Bij huidtype 1 moet je de hele dag met minimaal factor 30 smeren, bij 6 kun je de sterkte van de factor wel wat verlagen.
'Kijk op de achterkant van de fles en let erop dat je een crème hebt die beschermt tegen UVB en UVA', zegt Crijns. Ze geeft nog meer tips voor het insmeren.
- Smeer je in een halfuur voor je de zon in gaat. Vergeet hierbij ook je oren, lippen en handruggen niet.
- 'Ieder seizoen een nieuwe fles'. Zonnebrandcrème kan verouderen waardoor het na een tijdje minder goed werkt.
- Vermijd de zon in piekuren (tussen 12 en 3 uur) en zoek de schaduw op.
- Kleed je goed op zonnige dagen met een hoofddeksel, zonnebril en bedekkende kleding.
- Wees niet zuinig maar smeer je dik in.
- Bescherm kinderen goed: vaak insmeren, laten spelen in de schaduw en beschermende kleding laten dragen.
- Pas op bij reflectie van water, sneeuw en zand. Reflecterende stralen verhogen de kans op zonnebrand
'Geniet van de zon, maar zorg ervoor dat je niet verbrandt', herhaalt Crijns nogmaals de kernboodschap.
