Depressie onder ouderen neemt toe, maar wordt te laat ontdekt
Eén op de vijf ouderen kampt met depressieve klachten die vaak laat worden ontdekt, meldt het AD. Ouderenpsychiaters zijn bang voor een stijgend aantal gemiste diagnoses nu er meer ouderen bij komen.
Psychiatrische problemen worden niet herkend waardoor depressieve ouderen in het ziekenhuis belanden met klachten zoals doorligplekken, ondervoeding of pijn op de borst. Het leidt tot extra zorg die niet nodig is als ouderenpsychiaters er eerder bij worden betrokken, stelt de ouderenafdeling van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP). Afdelingsvoorzitter en ouderenpsychiater in Hilversum Didi Rhebergen legt uit: ‘Depressies zien er bij ouderen anders uit. Ze uiten bijvoorbeeld vaker lichamelijke klachten of slaapproblemen’.
Ook grote impact op omgeving
Uit onderzoek van Amsterdam UMC blijkt dat één op de vijf 75-plussers met depressieve klachten worstelt. Bij vrouwen is dit een kwart. De klachten worden veroorzaakt door onder meer eenzaamheid, verlies of lichamelijke ziektes. Rhebergen: ‘Ouderen met onbehandelde depressies hebben het niet alleen zelf erg zwaar, maar leggen ook meer druk op mantelzorgers en de zorg. Ze zijn vaker angstig en vertalen hun mentale klachten in lichamelijke. Ze kloppen steeds bij de huisarts aan met nieuwe klachten of belanden meerdere malen onnodig op de spoedeisende hulp.’ Ouderenpsychiaters geven aan dat de meeste depressies bij ouderen goed te behandelen zijn.
Maar een deel in beeld
‘Als er geen goede mantelzorg is, zien we die mensen niet’, zegt Daniël van Grootheest, ouderenpsychiater in Amsterdam. Want een deel van deze kwetsbare groep trekt zich volledig terug. Ouderenpsychiaters vrezen dat ze maar een deel van de hulpbehoevende 75-plussers in beeld hebben. Onder andere omdat ouderen langer thuis moeten wonen.
Eenzaam tijdens coronacrisis
Ondanks dat meer ouderen tijdens de coronacrisis last hadden van eenzaamheid, ziet ouderenpsychiater Paul Naarding in de regio Apeldoorn juist een terugloop in de kliniek. ‘We dachten eerst dat ze door corona bang waren om naar de dokter te gaan, maar de toename blijft uit. Terwijl meer mensen in psychische nood verkeren.’
Niet bekend in verpleeghuizen
In verpleeghuizen worden psychiatrische ziektebeelden niet altijd herkend, merkt de Maastrichtse ouderenpsychiater Sjacko Sobczak. ‘Dan is er al van alles geprobeerd, maar blijft een bewoner probleemgedrag vertonen. Iemand is bijvoorbeeld agressief.’ Een ouderenpsychiater wordt pas als laatste redmiddel ingeschakeld. Toch vindt Sobczak dat zorgmedewerkers er weinig aan kunnen doen: ‘het is ook ingewikkeld om psychiatrische klachten te herkennen.’
Ouderen zitten thuis te verpieteren
De ouderenpsychiaters vrezen dat de problemen de komende jaren alleen maar groter worden. Het aantal 75-plussers groeit hard, terwijl er niet meer personeel bij komt. Het is niet reëel om alle signalering bij de huisartsen en wijkverpleging neer te leggen, aldus de NVvP. Zij hebben een hoge werkdruk en daardoor onvoldoende tijd om psychiatrische klachten altijd te herkennen. ‘Als je wilt dat mensen langer thuis blijven wonen, moet je daarin investeren. Nu zit een groep depressieve ouderen zonder diagnose en behandeling thuis te verpieteren. Zij lijden daar echt onder’, stelt Naarding.
Afspreken bij de ouderen thuis
Bij huisartsenpraktijken zijn praktijkondersteuners voor ouderenzorg die proberen jaarlijks met alle ouderen contact te hebben. Niet alle praktijken hebben zo’n ondersteuner en het is ook de vraag of die alle 75-plussers jaarlijks kan bereiken. Van Grootheest: ‘Bovendien is het nogal een verschil om iemand op een spreekuur te zien of thuis. Wij kunnen zoveel afleiden uit de woning. Die is soms kaal of juist overvol. Ik maak me ernstig zorgen over hoe we dit in de toekomst gaan doen met al die thuiswonende ouderen.’
Bron: AD