'Coalitiepartijen zijn het eens over wijzigingen sleepwet'
De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zijn het eens geworden over een wijziging van de inlichtingenwet. Dat melden bronnen rond de coalitie aan het ANP. Tijdens een raadgevend referendum vorige maand stemde een meerderheid tegen de wet.
De Wet op de Inlichtingen -en Veiligheidsdiensten (Wiv) gaat op 1 mei in, maar er wordt dan ook al gewerkt aan een wetswijziging op twee punten. De zogenoemde 'sleepnetfunctie' wordt ingeperkt net als het delen van data met buitenlandse diensten, aldus ingewijden. Er wordt vermoedelijk ook nog gekeken naar de bewaartermijnen van gegevens door de inlichtingendiensten.
'Snel een besluit nemen'
De wetswijziging zal vrijdag in de ministerraad worden besproken. De leiders van de vier regeringspartijen bespraken de aanpassingen aan het eind van de donderdagmiddag. Premier Mark Rutte zei na afloop 'snel een besluit te kunnen nemen'.
De Wiv is vooral een gevoelig onderwerp voor D66. Die partij was tegen de wet voordat ze toetrad tot het kabinet. De drie andere partijen steunden de wet. CDA-leider Sybrand Buma zei vorig najaar nog dat het kabinet een afwijzing in het referendum zou negeren.
Buma wilde die uitspraak na het referendum niet herhalen. Hij zei toen dat het aan het kabinet was 'om te beslissen wat het gaat doen'. Oppositiepartijen riepen na het bekend worden van de uitslag van de volksraadpleging om aanpassing van de Wiv.
Aanpassingen in de wet
Ook de partijen die campagne voerden tegen de wet, willen niet dat deze helemaal van tafel gaat. Zij pleiten wel voor aanpassingen, onder meer waar het het delen van informatie met buitenlandse geheime diensten betreft en bewaartermijnen van data.
Referendum tegen de inlichtingenwet
'Wijzigingen inlichtingenwet niet cosmetisch'
Ollongren past de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) op zes punten aan. Zo gaat ze sneller beoordelen met welke landen de inlichtingendiensten informatie mogen delen. Voor die beoordelingen was eerst twee jaar uitgetrokken, maar nu moeten ze al dit jaar klaar zijn. Voor het zover is, mag er geen informatie worden verstrekt die door de diensten niet is bekeken.
Ook het gebruik van het door tegenstanders gewraakte 'sleepnet', wordt verder ingeperkt. In de wet wordt vastgelegd dat de diensten alleen 'zo gericht mogelijk' grootscheeps mogen aftappen van de kabel.
De diensten mogen verzamelde data nog steeds drie jaar bewaren, maar de minister beoordeelt voortaan ieder jaar of dat nog nodig is. Verder worden medische gegevens en het werk van journalisten beter beschermd. Het kabinet legt ook vast dat het 'vrijwel uitgesloten' is dat de kabel de komende jaren massaal wordt afgetapt voor onderzoek naar communicatie uit of naar Nederland.
De nieuwe wet gaat wel op 1 mei in, maar het kabinet wil de eerste twee punten vervolgens zo snel mogelijk in de wet opnemen. De andere aanpassingen kunnen volgen na de evaluatie van de wet, die over twee jaar moet plaatsvinden.
Volgens de ministers worden 'voldoende waarborgen opgenomen om tegemoet te komen aan de zorgen', zonder dat de algemene en de militaire inlichtingendiensten daar last van hebben. Bijleveld heeft wel haar bedenkingen bij het mogelijk sneller vernietigen van informatie, omdat het voor militaire missies soms belangrijk is om te kunnen terugkijken. Maar het was zoeken naar een balans tussen privacy en veiligheid, stelt ze.
Reactie Bits of Freedom
Oude wijn in nieuwe zakken. Zo omschrijft privacyorganisatie Bits of Freedom de aanpassingen van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), die het kabinet vrijdag aankondigde. 'Het kabinet doet een paar muizenstappen, maar onze kritiekpunten worden onvoldoende geadresseerd', zegt een woordvoerder. Bits of Freedom bereidt samen met een paar andere organisaties en bedrijven een rechtszaak tegen de wet voor. 'En zoals het er nu uitziet staat die zaak gewoon te gebeuren.'
Bits of Freedom heeft onder meer bezwaar tegen het delen van ruwe, ongefilterde gegevens met de geheime diensten van andere landen. 'We weten dat daar veel bijvangst bij zit, zoals mensen die helemaal geen doelwit van inlichtingendiensten zijn. Hun gegevens komen zo wel in handen van de diensten, en we weten niet wat die er mee gaan doen.'
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer reageren kritisch
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer reageren kritisch op de wijzigingen in de nieuwe inlichtingenwet. Volgens de SP weigert de regering serieuze aanpassingen te doen aan de 'sleepwet', na het duidelijke 'nee' in het referendum. Ook GroenLinks ziet nog niet alle bezwaren weggenomen.
'Ongericht gegevens verzamelen van onschuldige mensen, dat willen we niet', aldus SP'er Ronald van Raak. 'Minister Ollongren belooft opnieuw dat de AIVD en MIVD zorgvuldig zullen omgaan met het 'sleepnet', maar weigert dit middel uit de wet te halen. Daarmee zijn alle toezeggingen van de regering boterzacht en legt zij het ‘nee’ van de kiezers hooghartig naast zich neer.'
GroenLinks-Kamerlid Kathalijne Buitenweg ziet in de wijzigingen wel 'verbeteringen'. 'Maar het kabinet is wel op het minimale van het minimale gaan zitten. Zo houden we zorgen over het doorgeven van ongelezen data aan buitenlandse inlichtingendiensten.'
Bron: ANP