Beter afweersysteem met placebo-drankje
Dat een placebopil goed kan werken tegen pijn, misselijkheid, angst of depressie is al jaren bekend. Maar Duits wetenschappelijk onderzoek toont inmiddels aan dat een placebopil of drankje ook de afweer kan verbeteren van mensen met een slecht functionerend immuunsysteem. Zelfs als de deelnemers weten dat ze een nepmedicijn krijgen. En ze bovendien al jarenlang zware medicijnen slikken. Goed nieuws voor mensen die op dit moment zware medicatie slikken tegen bijvoorbeeld afstotingsverschijnselen bij een niertransplantatie.
De 63-jarige Duitse Ulfred Pytlik is al negen jaar nierpatiënt als hij in 2010 eindelijk een nieuwe nier krijgt. Hij is daarmee heel erg blij want dit betekent voor hem een nieuw begin. Maar met zijn nieuwe nier krijgt hij meteen ook een lijst aan zware medicijnen tegen afstotingsverschijnselen die hij de rest van zijn leven voortaan dagelijks zal moeten slikken. De medicijnen moeten ervoor zorgen dat zijn lichaam de nier niet afstoot. Maar de bijwerkingen van de medicijnen zijn niet mals. Pytlik:'Zo ben ik door deze medicijnen vaak misselijk, heb ik last van haaruitval en heb ik botontkalking.' Het liefst zou Pytlik daarom minder zware medicijnen slikken.
'Iets teruggeven aan de wetenschap'
Als de Duitse professor Manfred Schedlowski, hoofd van de afdeling medische psychologie van het universiteitsziekenhuis in Essen, hem een paar jaar geleden vraagt of hij deel wil nemen aan zijn wetenschappelijk onderzoek, twijfelt Pytlik geen moment. Professor Schedlowski wil namelijk onderzoeken of een placebo-drankje een deel van de zware medicijnen zou kunnen vervangen die nierpatiënten nu moeten slikken. Bovendien is hij nog altijd dankbaar voor de nier die hij in 2010 heeft gekregen. Pytlik: 'Mijn nieuwe nier zie ik als een waar geschenk. Voor dit grote cadeau heb ik niemand kunnen bedanken omdat ik niet weet van wie ik de nier heb gekregen. Door deel te nemen aan het onderzoek kon ik voor mijn gevoel iets teruggeven aan de wetenschap.'
Pavlov-reactie
Als hij genoeg deelnemers heeft gevonden, start Schedlowski enkele jaren geleden met zijn onderzoek. Hieraan doen 30 nierpatiënten mee die allemaal een niertransplantatie hebben ondergaan en zware medicijnen slikken. Naast hun gewone medicatie krijgen alle deelnemers tijdens het onderzoek een speciaal hiervoor gefabriceerd nep-drankje. Alle deelnemers zijn hier van op de hoogte gebracht. Al na acht dagen blijken de bloedwaardes van alle deelnemende nierpatiënten sterk te zijn verbeterd. Schedlowski legt uit dat dit een aangeleerde reactie is van het lichaam, een zogenaamde Pavlov-reactie. Schedlowski: 'De eerste dagen gaven we de deelnemers hun echte medicijn met daarnaast een groen placebo-drankje. Het brein leert dan dat het drankje ook een medicijn is. De dagen daarna gaven we de deelnemers op de vaste momenten hun echte medicatie en op andere momenten het placebo. Op het moment dat de deelnemers dan alleen het placebo-drankje drinken, denkt het brein dat dit ook een medicijn is.' Dit zorgde vervolgens voor bloedwaardes die met 30 tot bijna 50 procent waren verbeterd. En dat betekent dat nierpatiënten in de toekomst wellicht met minder medicijnen af zouden kunnen. Als ze dit tenminste zouden combineren met een placebo-drankje.
Veelbelovende resultaten
Omdat de resultaten van het onderzoek zo veelbelovend waren, is professor Schedlowski nu bezig met het opzetten van een grote vervolgstudie. Voor dit placebo-drankje in ziekenhuizen kan worden ingezet als vervanging voor een deel van de echte medicijnen, moet eerst onomstotelijk worden aangetoond dat het volledig veilig is voor alle patiënten. En dat het drankje dezelfde resultaten geeft als de echte pillen. Het nieuwe onderzoek start op zijn vroegst eind dit jaar. Deelnemer Pytlik is inmiddels overtuigd van de werking van het placebo-drankje, iets wat hij aan de start van het onderzoek niet had gedacht. Voor hij ernstige nierproblemen kreeg, werkte hij decennialang als technisch ingenieur. Pytlik: 'Ik ben dus van het verstand en de meetbare feiten. Dit gaat je verstand te boven. Maar ik heb mijn bloedwaardes daadwerkelijk verbeterd gezien. Ik hoef het daarom ook niet te begrijpen. Als het maar werkt.'