Aantal rokers naar 6% door accijns en campagnes

Dat stelt KWF Kankerbestrijding, op basis van onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Maastricht, het RIVM en het Trimbos-instituut.

Momenteel rookt 19,8 procent van de totale bevolking nog. De onderzoekers rekenden diverse scenario's door, niet alleen om het effect op het aantal rokers vast te stellen, maar ook de netto baten voor de maatschappij. Naast de inkomsten uit accijnzen werd daarbij gekeken naar bijvoorbeeld de verwachte daling in zorgkosten en de stijging in arbeidsproductiviteit.

Daling sowieso in gang

Zelfs zonder maatregelen voorspellen de onderzoekers een daling, hetzij een zeer kleine. Het aantal rokers neemt in dit scenario tot 2050 met 2,3 procentpunt af, tot 17,5 procent. Bij een jaarlijkse accijnsverhoging van 5 of 10 procent daalt het aantal rokers respectievelijk tot 15,1 en 12,7 procent.

Als de accijnsverhogingen worden gecombineerd met een reeks maatregelen die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bepleit - rookverboden, hulp bij stoppen, grote mediacampagnes en marketingbeperkingen - is de daling nog sterker. In combinatie met 5 procent extra accijns per jaar rookt in 2050 in dit scenario 7,7 procent van de bevolking nog en bij een accijnsverhoging van 10 procent daalt het aantal rokers zelfs tot 5,6 procent.

Minder accijns, maar ook minder zorgkosten

Het idee dat een daling van het aantal rokers negatieve financiële gevolgen heeft vanwege de lagere accijnsinkomsten klopt volgens de onderzoekers niet.

Louter accijnsverhogingen van 5 of 10 procent levert de samenleving tot 2050 respectievelijk 57 en 179,4 miljard euro op. Gecombineerd met de WHO-maatregelen dalen de baten, maar gaat de maatschappij er nog steeds respectievelijk 52,9 en 98,9 miljard euro op vooruit.

Update 13:57 uur: Gemengde reacties

'Het onderzoek dat KWF Kankerbestrijding heeft laten doen is niet onafhankelijk en dat kan je dus niet serieus nemen. Omdat KWF het heeft betaald stond de uitkomst al vast, want wie betaalt, bepaalt.' Dat is de reactie van Tom Wurtz van de Stichting Rokersbelangen op een rapport dat KWF donderdag heeft gepubliceerd.

Daaruit blijkt dat het aantal rokers in 2050 kan zijn teruggedrongen tot 7,7 procent van de bevolking, door een combinatie van antirookcampagnes, hulp bij stoppen, jaarlijkse accijnsverhoging met 5 procent en een reclameverbod. Ook staat erin dat extra maatregelen om roken te ontmoedigen de samenleving een miljoenenwinst opleveren, zelfs als de tabaksaccijns niet wordt verhoogd. Het onderzoek werd gedaan door de Universiteit Maastricht, het RIVM en het Trimbos-instituut.

'Alleen voor de rijken'

In het rapport wordt gesproken over een jaarlijkse accijnsverhoging van 5 procent, waardoor de prijs van een pakje sigaretten in 2050 op 23 euro komt. 'Je kunt het roken duurder maken, maar dan wordt het alleen voor de rijken en dat kan toch niet de bedoeling zijn. Ook is het een verkeerd uitgangspunt dat de schatkist geld verdient door accijns op genotsmiddelen', vindt Wurtz.

'Te vaak afgebeeld als gezellig'

Clean Air Nederland is juist blij met het rapport. 'Iedereen wist al hoe het zat, maar nu is het onderbouwd', zegt een woordvoerder van de belangenvereniging voor niet-rokers. 'Alle maatregelen om roken uit te bannen zijn meegenomen. Dit rapport is een stap in de goede richting. Wij pleiten ervoor roken te behandelen als zware verslaving: tabak moet niet meer vrij verkrijgbaar zijn en verslaafden moeten nicotine kunnen krijgen bij de apotheek, net als heroïneverslaafden. Mensen moeten daarvan worden doordrongen. Roken wordt nu nog te vaak afgebeeld als gezellig.'

Bron: ANP