43% wil vrije feestdagen (deels) zelf kiezen

Nederland telt elf officiële feestdagen, zo staat op de website van de rijksoverheid. Twee daarvan zijn standaard op een zondag (eerste paas- en pinksterdag). Vier vallen standaard op een doordeweekse dag (Goede Vrijdag, tweede paas- en pinksterdag en Hemelvaart). De overige vijf kunnen zowel doordeweeks als in het weekend vallen (nieuwjaarsdag, Koningsdag, Bevrijdingsdag, eerste en tweede kerstdag). Acht van de elf feestdagen behoren tot de christelijke traditie.

Officiële feestdagen zijn echter geen verplichte vrije dagen. Zo moeten de meeste werknemers gewoon doorwerken op Goede Vrijdag. Scholieren en studenten zijn vaak wel vrij, maar ook dat is aan een school zelf.

Christelijke feesten gevierd met borrels en diners

Driekwart van de respondenten viert (de meeste) christelijke feestdagen. De grootste groep, 59 procent, viert ze op een niet-religieuze manier. Ze gaan bijvoorbeeld niet naar de kerk, maar doen wel een borrel of een diner. 1 op de 6 viert de meeste christelijke feestdagen wel op een religieuze manier. Een kwart doet niets speciaals op de christelijke feestdagen. 1 op de 10 respondenten geeft aan feestdagen van een andere, niet-christelijke religie te vieren, ook hier geven de meeste mensen aan dat zij dat op een niet-religieuze manier doen.

Het zijn in Nederland vaak christelijke feesten, zoals Pasen, Kerstmis en Hemelvaart, waarop je een extra dag vrij krijgt. Wil je op een andere dag vrij, dan moet je daar vaak speciaal vrij voor vragen, en/of verlof voor opnemen. Net iets meer dan de helft (52%) van de respondenten wil het zo houden. Sommige mensen vrezen dat verandering uiteindelijk het inleveren van extra vrije dagen zal betekenen. Nog eens 40 procent zegt: 'Voor mezelf mag het zo blijven, maar als anderen het liever anders willen, mag daar ook ruimte voor zijn.' 8 procent zou het liever anders invullen.

Deels gezamenlijk, deels zelf kiezen

Hoe zou dit eruit zien? We leggen vier opties voor om de vrije dagen in te delen. Nog steeds zegt een meerderheid (57%) het te willen houden als het is, maar nu blijkt veel méér dan 8 procent het anders in zou delen, ook voor zichzelf: 43 procent wil het wel veranderen. Zo wil bijna een kwart (24%) slechts enkele vrije dagen zoals die nu zijn ingedeeld behouden voor iedereen, en de rest van de dagen ieder voor zich laten indelen. 12 procent wil de vrije dagen gezamenlijk houden, maar daarvoor (deels) andere feestdagen uitkiezen. 7 procent wil alle vrije 'feest'dagen zelf indelen.

Geen willekeurige dagen

Welke feestdagen willen we behouden, en welke willen we er juist bij hebben? En moeten eventuele nieuwe vrije dagen dan bestaande feestdagen zijn (bijvoorbeeld het Suikerfeest of Halloween), of mogen het ook willekeurige dagen zijn? Om met de laatste vraag te beginnen: 65 procent vindt dat het wel bestaande feestdagen moeten zijn. 18 procent vindt dat het elke willekeurige datum moet kunnen zijn, en nog eens 18 procent heeft geen mening.

Nieuwjaardag én oudjaarsdag graag vrij

De meest populaire feestdag die mensen graag als vrije dag behouden is nieuwjaarsdag: 90 procent van de deelnemers wil deze dag graag vrij zijn. Eerste kerstdag staat op de tweede plek, met 87 procent. Tweede kerstdag is met 74 procent nét iets populairder dan eerste paasdag (72%). 66 procent zou graag op 5 mei vrij zijn, dat is 1 procentje meer dan eerste pinksterdag. Koningsdag wil 60 procent graag behouden.

Top 7 populairste officiële feestdagen om vrij te zijn

1. Nieuwjaarsdag (90%)
2. Eerste kerstdag (87%)
3. Tweede kerstdag (74%)
4. Eerste paasdag (72%)
5. Bevrijdingsdag (66%)
6. Eerste pinksterdag (65%)
7. Koningsdag (60%)

En welke hoeven we niet te behouden? 1 op de 3 wil alle bestaande feestdagen als vrije dag behouden. Er is maar één feestdag die van meer dan de helft geen vrije dag hoeft te zijn: Goede Vrijdag, zegt 53 procent. Tweede pinksterdag staat op de tweede plek, maar heeft met 34 procent geen meerderheid. Ook de andere 'tweede dagen' worden genomineerd, al merkt ook iemand op: 'Eerste paasdag en eerste pinksterdag zijn geen vrije dagen want die vallen altijd op een zondag.'

Minst populaire officiële feestdagen om vrij te zijn

1. Goede Vrijdag (53%)
2. Tweede pinksterdag (34%)
3. Hemelvaartsdag (32%)
4. Tweede paasdag (30%)
5. Koningsdag (26%)
6. Bevrijdingsdag (20%)
7. Tweede kerstdag (18%)

En welke feestdagen zouden we dan wél als vrije dag willen? Op nummer één staat oudjaarsdag: 40 procent zou deze dag vrij willen. 23 procent zou met dodenherdenking vrij willen zijn en op de derde plek staat Sinterklaas (15%). 14 procent opteert voor 1 mei, de Dag van de Arbeid als vrije dag, en een even grote groep krijgt liever individuele dagen vrij, zoals verjaardagen of trouwdagen. Of, zo oppert iemand: 'St. Josef was vroeger in Sittard een vrije dag voor de scholen. Zo zou elke plaats iets eigens kunnen hebben.' Een ander stelt juist voor om het breder te trekken: 'Kijk ook eens naar de buurlanden om af te stemmen Europese feestdagen.' 

Enkele andere dagen die worden genoemd:

• Carnaval (8%)
• Suikerfeest (7%)
• Midzomer (6%)
• Prinsjesdag (5%)
• Offerfeest (3%)
• Internationale vrouwendag (3%)
• Ketikoti (3%)
• Midwinter (3%)

35 procent wil overigens geen andere vrije dag(en) dan de bestaande feestdagen.

Vieren wat je belangrijk vindt

Wat zijn de grootste voordelen van zelf je vrije dagen indelen? 70 procent van de respondenten weet er wel een of meerdere te noemen. Dat iedereen de mogelijkheid heeft om te vieren wat hij of zij belangrijk vindt, wordt het meest gekozen (42%), al vindt 55 procent dat het best van je 'gewone' vrije dagen af mag gaan als je een religieuze feestdag wil vieren die geen vrije dag is.

De mogelijkheid om vakantieperiodes met een of enkele dagen te kunnen verlengen, noemt 24 procent als voordeel van zelf je vrije dagen indelen. Dan kun je langer op vakantie, misschien een goedkopere reis boeken en de files worden verspreid. Dat vrije dagen daarvoor ingezet worden, daar is 51 procent het echter niet mee eens.

23 procent noemt als voordeel van het flexibel indelen van je vrije 'feest'dagen dat je dan niet verplicht vrij bent op feestdagen die je toch niet viert. En als je een (christelijke) feestdag niet viert, moet je dan bereid zijn om te werken? Daarover is verdeeldheid: 42 procent vindt van wel, een evengrote groep vindt van niet.

Verlies van traditie en saamhorigheid

92 procent ziet ook een of meerdere nadelen. Het verlies van traditie staat bovenaan, dit ziet 57 procent als een nadeel. En, zo zegt 48 procent: Als niet iedereen tegelijk vrij is, moeten veel mensen ook verplicht werken. Denk bijvoorbeeld aan een leerkracht in een klas waarbij sommige kinderen geen kerst vieren. 41 procent vreest voor minder verbondenheid als er geen gemeenschappelijke vrije feestdagen zijn. 77 procent is het dan ook eens met de stellig dat het bijdraagt aan de saamhorigheid in het land als iedereen op dezelfde feestdagen vrij is.

De meesten (54%) denken overigens wel dat het op termijn zal veranderen dat vaste vrije dagen gekoppeld zijn aan christelijke feestdagen. Binnen nu en 10 jaar, denkt 15 procent. Nog eens 39 procent denk dat het langer zal duren, maar dat deze koppeling wel zal verdwijnen. 1 op de 3 denkt dat het zo zal blijven, 12 procent waagt zich niet aan een voorspelling.