250 euro voor een formaliteit: veel onvrede over medische keuringen CBR

medische-keuring-cbr-780.jpg

Bij sommige medische aandoeningen moet je, voordat je je je rijbewijs (verlengd) krijgt, een medische keuring ondergaan. Het CBR bepaalt dan of je de weg op mag. Radar ondervroeg in januari 2022 ruim 4000 mensen die hier ervaring mee hebben. Een klein deel vertelt over de keuring die zij (dit jaar nog) moeten ondergaan, 91 procent over de meest recente keuring die al heeft plaatsgevonden. Bij de grootste groep was dat in het afgelopen jaar. Het gaat expliciet over de keuring om medische redenen, en niet om de keuring die je moet ondergaan vanwege een gevorderde leeftijd.

De helft (51%) van de ondervraagden is onder behandeling bij een specialist. De meest genoemde specialisten zijn de neuroloog (23%), de oogarts (20%) en de cardioloog (19%). De eigen specialist is in 1 op de 5 gevallen degene die de keuring uitvoert. Een even grote groep (21%) krijgt door het CBR een keuringsarts toegewezen. Niet tot ieders genoegen: 'CBR wees toe, maar geweigerd omdat dit de duurste in de regio was. Na veel gedoe zelf een uit mogen kiezen van de lijst.' Dat is hoe de grootste groep (33%) aan hun keuringsarts komt: zij moeten er een uitzoeken uit een lijst van het CBR. Veel mensen geven in de open antwoorden aan dat zij bij een 'andere huisarts' of 'andere specialist' (dus niet de eigen) gekeurd worden.

20 procent maakt een afspraak via een ziekenhuis, bijvoorbeeld bij de afdeling gespecialiseerd in de betreffende aandoening. 18 procent maakt de afspraak via het Medisch Keuringsinstituut Nederland (MKIN), 13 procent via een ander speciaal keuringsinstituut. 11 procent maakt de afspraak via een kliniek of behandelcentrum gespecialiseerd in de aandoening. Bij 'anders, namelijk' noemen mensen wederom de huisarts of eigen specialist via wie ze de afspraak maakten.

Te duur

4 procent van alle ondervraagden heeft nog geen afspraak. De meeste mensen (52%) hebben geen specifieke reden. 1 op de 5 heeft nog geen afspraak omdat zij het niet kunnen betalen: 'Ik moest na vijf jaar mij weer laten keuren heb dat niet meer gedaan i.v.m. die hoge kosten. Nu mag ik geen auto meer rijden maar wel brommer', schrijft een deelnemer aan het onderzoek. Sommigen geven aan dat de keuring ze ontmoedigt, zoals deze 36-jarige vrouw meldt:

Rijbewijs uitgesteld

'Ik besloot mijn rijbewijs uit te stellen omdat ik me verslagen voelde door de onzinnigheid dat mensen met ADHD minder goed in het verkeer zouden opletten. Onzin, vanwege onze ADHD kunnen we ontzettend goed multitasken en met medicijnen op ben je juist oplettender. Ik schoof het even op de lange baan, en nu is die belachelijke maatregel gestopt dus ben ik weer begonnen met lessen.'

- Deelnemer aan het onderzoek

Meestal geen lichamelijk onderzoek

Wat gebeurt er tijdens de keuring, vragen we mensen die deze al achter de rug hebben. De meest constante gebeurtenis (bij 65%) is dat de arts vertelt welk oordeel deze naar het CBR stuurt. Ruim de helft (54%) moet een vragenlijst inleveren die zij zelf hebben ingevuld. 36 procent mag het eigen verhaal vertellen, bij 23 procent vraagt de arts door op het verhaal. Bij een minderheid, 30 procent, is lichamelijk onderzoek onderdeel van de keuring.

De helft oordeelt dat de arts zich goed heeft voorbereid. Voorbereiding blijkt uit vragen naar dingen uit het dossier (bij 43%) of het paraat hebben van de rijbewijsregels (41%). Bij een kwart heeft de arts zich een beetje voorbereid, volgens het andere kwart helemaal niet. Dat blijkt uit vragen die worden gesteld terwijl het antwoord in het dossier staat (47%) en niet weten waar iemand voor komt (26%). Deelnemers aan het onderzoek vullen aan: 'De arts las ter plekke de stukken', en: 'De (door het CBR toegewezen – red.) arts kende mijn aandoening niet'. Soms gebeuren er opvallende dingen: 'De keuring was voor een dwarslaesie, maar ik moest letters oplezen van een bord. Dat is belangrijk, maar niet relevant voor mijn handicap.' Een ander meldt dat de arts 'dacht dat het over mijn partner ging', nog weer een ander geeft aan dat de arts niet goed voorbereid was, 'en als klap op de vuurpijl kreeg ik een verkeerd keuringsrapport toegestuurd, van een ander persoon!'

Hoge kosten voor 'slecht een formaliteit'

Bij de grootste groep duurt de keuring 10 tot 15 minuten (28%). 5 tot 10 minuten komt daarna het meest voor (22%). Bij nog eens 22 procent duurt het 20 minuten of langer. Bij 9 procent beslaat de keuring minder dan 5 minuten: 'Bij de arts ongeveer een uur gewacht en 1 minuut consult', zegt een van de deelnemers aan het onderzoek.
 
Bij 55 procent komen de kosten niet boven de 100 euro uit, al kunnen ze flink oplopen. Zo laat de persoon die hierboven aangeeft dat het consult welgeteld 1 minuut duurde aan dat de kosten hoger ervoor liggen dan 250 euro. Een ander geeft aan dat het keuringsonderzoek door de administratie werd afgehandeld, aan de balie. 'Al de benodigde onderzoeken waren onderzoeken die standaard al gedaan werden.' Ook deze persoon legt hier meer dan 250 euro voor neer. Deze bedragen zijn overigens nog exclusief de kosten voor de Gezondheidsverklaring van het CBR (een vaste prijs van rond de 40 euro, afhankelijk van het jaar waarin de keuring wordt uitgevoerd – de kosten stijgen jaarlijks).
 
In totaal vindt 60 procent het in rekening gebrachte bedrag te hoog in verhouding tot de uitgevoerde handelingen tijdens de keuring. Het onderzoek stelt inhoudelijk niet veel voor, geeft 2 op de 3 als reden. In de toelichtingen laten mensen weten dat het vaak om een formaliteit lijkt te gaan, en de artsen zich er gemakkelijk vanaf maken: 'Ik heb geen letters moeten lezen. Hij vroeg of ik toevallig mijn bloeddruk wist, terwijl zijn stethoscoop op zijn tafel lag.' Een ander:  'De man vroeg me voor welke rijbewijzen ik kwam en wat mij mankeerde. Dat is ingevoerd op de tablet en daarna kon ik gaan.' – 130 euro armer.
 
Bovendien duurt de keuring maar kort, stelt bijna de helft, zoals hierboven al toegelicht.

Om deze reden zijn de kosten volgens 60% te hoog:

  • 68% het onderzoek stelde inhoudelijk niet veel voor
  • 47% de keuring was heel kort
  • 35% er werd alleen een aantal vragen gesteld
  • 26% er werd geen lichamelijk onderzoek gedaan

Over de werkwijze van het CBR is 30 procent tevreden, heeft 14 procent geen mening en is de meerderheid, 56 procent, ontevreden. Niet alleen vanwege de hoge kosten; bijna de helft vindt (ook) dat de keuring onnodig is. Een mening die, zo blijkt uit de toelichtingen, wordt gedeeld door sommige keuringsartsen: 'De arts vond de reden van keuring belachelijk en keurde me goed', laat iemand bijvoorbeeld weten. 'Zeker na aanleiding van de brief van een andere arts, die mij volledig goedgekeurd had', voegt een aan ongeveer eenzelfde verhaal toe.

Om deze redenen zijn mensen ontevreden over de werkwijze van het CBR:

  • 56% vindt de keuringsarts te duur
  • 55% vindt de Gezondheidsverklaring te duur
  • 47% vind de keuring onnodig
  • 39% loopt tegen lange wachttijden aan
  •  29% vindt het vervelend om niet naar eigen specialist te mogen
  • 26% vindt de keuring ingewikkeld om te regelen
  • 24% vindt de informatie van het CBR onduidelijk

Van de ruim 1300 mensen die aangeven dat zij de rekening te hoog vinden, heeft 14 procent een klacht ingediend. Bij 86 procent is de klacht niet opgelost, slechts bij 7 procent wel, nog eens 7 procent wacht nog op de afhandeling van de klacht. Wie ontevreden is maar geen klacht indient (86%) weerhoudt zich daarvan omdat zij niet denken dat het zin heeft (60%), omdat zij denken dat bedragen vaststaan (39%) of omdat ze niet wisten dat het mogelijk was (37%).

Bekijk ook de uitzending over de medische keuringen van het CBR, waarin we laten zien dat je goed moet opletten als je een keuring moet ondergaan. Want zo'n keuring is al duur, maar sommige keuringsinstituten brengen onterecht meer geld in rekening dan zou moeten.

Over het onderzoek naar de medische keuring van het CBR

Het onderzoek over de medische keuring voor je rijbewijs is tussen 13 en 24 januari 2022 ingevuld door 4147 ervaringsdeskundigen. Ongeveer drie kwart van deze groep is lid van het Radar Testpanel. Het overige kwart heeft via een link de Radar-website, nieuwsbrief of sociale media meegedaan aan het onderzoek. In onze oproep vroegen we naar ervaringen (niet specifiek positief of negatief) met de medische keuring die mensen vanwege een medische aandoening (dus niet vanwege leeftijd) moeten ondergaan voordat zij het rijbewijs (verlengd) krijgen.